Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ'da zarfların morfolojik ve semantik tahlili
Morphological and semantic analyses of adverbs in Qısas-ı Anbiyâ and Tavârikh-i Khulefâ
- Tez No: 862955
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞEFİK ŞENLİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu çalışma, Ahmet Cevdet Paşa tarafından kaleme alınmış Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ adlı eserdeki zarfların tasnif ve tahliline dayanmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde Ahmet Cevdet Paşa'nın hayatı ve eserleri, Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ'nın yazıldığı dönem, içeriği, dili ve üslubu hakkında bilgiler aktarılmıştır. Çalışmanın kavramsal çerçevesinde zarfların geçmişten günümüze gelene değin Türkçe gramerlerde geçirdiği merhaleler aktarıldıktan sonra kaynaklardaki problemli yönlerine değinilmiştir. Zarfların müstakil bir kategori olarak Türkçe gramerlerde yer almaları 20.yy gibi bir zamana rast gelmektedir. Bundan önce gramerlerde 'esmâ-i'z-zurūf' 'edevât' veya 'hâtime' başlıkları altında zaman ve mekân zarfları ile sınırlı olarak yer almışlardır. Gramerlerde zarflar farklı biçimlerde adlandırılmıştır. Bu çalışmada öteden beri kullanımda olan zarf terimi tercih edilmiştir. Çalışma boyunca bu terim morfolojik sınıf olarak zarflar ve zarf fonksiyonu kazanmış yapıları içine alacak şekilde kullanılmıştır. Gramercilerce yapılmış zarf tasnifleri aradaki farklar dikkate alınarak verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın analiz kısmı Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ adlı eserin ilk sekiz cüzünde yer alan zarfların morfolojik, semantik ve köken bakımından tasnifini içermektedir. Morfolojik tasnif sözlük birim, çekimli, kelime gruplu biçimli zarflar olmak üzere üç genel başlıktan oluşmaktadır. Zarfların semantik yönden tasnifi zaman, tarz, sebep-amaç ve miktar zarfları olmak üzere dört genel başlıktan oluşmuştur. Köken bakımından tasnifte, zarflar menşe yönüyle üç başlık altında aktarılmıştır. Analiz kısmının son bölümünü ise zarfların sentaktik yönüyle değerlendirildiği başlık oluşturmuştur. Çalışma, araştırmaya dair elde edilen sonuçlar ve kullanılan kaynaklara yer verilmesiyle son bulmuştur. Eserden alınan örnek cümlelerin aktarımında kısmi transkripsiyon tercih edilmiştir. Transkripsiyon yöntemi oluşturulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study is based on the classification and analysis of adverbs in the work Qısas-ı Anbiyâ and Tavârikh-i Khulefâ written by Ahmet Cevdet Pasha. In the first part of the study, information about Ahmet Cevdet Pasha's life and works, the period Qısas-ı Anbiyâ and Tavârikh-i Khulefâ was written, its content, language and style has been provided. Within the conceptual framework of the study, the stages that adverbs have undergone in Turkish grammars from the past to the present have been conveyed, the problematic aspects in the sources have been addressed. The inclusion of adverbs as an independent category in Turkish grammar dates back to around the 20th century. Before this time, adverbs were limited to time and place adverbs and were included under headings such as 'asmâ-i'z zurūf,' 'edevât,' or 'khâtime' in grammatical studies. Adverbs have been termed in various forms in grammatical studies. In this study, the term adverb which has been traditionally used, has been preferred. Throughout the study, this term has been used to contain adverbs as a morphological class and structures that have acquired adverbial function. Classification of adverbs made by grammarians is attempted to be presented, taking into account the differences between them. The analysis section of the study includes the classification of adverbs found in the first eight fascicule of the work Qısas-ı Anbiyâ and Tavârikh-i Khulefâ in terms of morphologically, semantic, and etymologically. Morphological classification consists of three main headings: as a lexeme, inflected, and phrase forms adverbs. Semantically, the classification of adverbs is divided into four main headings: time, manner, cause-purpose, and quantity adverbs. Etymologically, adverbs are classified under three headings based on their sources. The final section of the analysis part constitutes a title evaluating the adverbs syntactically. The study concludes by presenting the results obtained from the research and the sources used. Partial transcription has been preferred in the transfer of sample sentences from the work. An attempt has been made to establish a transcription method.
Benzer Tezler
- Ahmed Cevdet Paşa ve Kısas-ı Enbiyâ özelinde İslâm tarihi anlayışı
Ahmed Cevdet Pasha and his understanding of Islamic history in particular Kısas-ı Enbiyâ
BÜŞRA NUR BAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASİN YILMAZ
- Mustafa Darir (Ö.?) ve Ahmet Cevdet Paşa'nın (Ö. 1895) Siyer-i Nebi'ye dair eserlerinin siyer yazıcılığı bağlamında mukayesesi
A comparison of Ahmet Cevdet Pasha's and Mustafa Darir's Siyer-i Nebi within the context of sirah writing
FIRAT OLTULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihEskişehir Osmangazi Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADİL ŞEN
- Dinler arası tasvirin osmanlı resim sanatındaki peygamber öyküleri analizi ve öznel yansıması
The analysis of prophet stories and subjective reflections of the interfaith depiction on Ottoman art of painting
BARIŞ ÖBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAfyon Kocatepe ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEYDA ALGAÇ
- Osmanlı minyatür sanatında yaratılış imgesi
The imagine of creation in Ottoman miniature art
EMİNE AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP GÜN
- Süleymaniye Kütüphanesi Hamidiye 980 numaralı Kısas-ı Enbiyâ nüshası ve tasvirleri
Suleymaniye Library Hamidiye 980 Numbered Qisas al-Anbiyâ copy and depictions
NECLA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sanat TarihiPamukkale ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM İNCE