Gıda enflasyonunu belirleyen dinamikler ve tarımsal destekleme politikaları
Factors of food inflation and agricultural support policies
- Tez No: 862956
- Danışmanlar: PROF. DR. MERAL UZUNÖZ ALTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Türkiye'de manşet enflasyonun en önemli alt kalemlerinden olan gıda fiyatları, son birkaç yıldır Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)'nden yüksek bir seyir izlemektedir. Halbuki küresel gıda fiyatlarının 2021 yılının ikinci çeyreğinden bugüne en düşük seviyesini kaydettiği belirtilmektedir. Ayrıca, Türkiye'de tarım sektörünün milli gelirine katkısı 2021'nin son çeyreğinde %10,6 iken, 2023 yılının aynı döneminde %10'a düştüğü ifade edilmektedir. Ek olarak 2023 yılında milli gelir yıllık %4,5 artarken, tarım sektörü faaliyetleri yıllık %0,2 azalmış ve milli gelirin alt grupları arasında daralma yaşayan tek sektör olmuştur. Dolayısıyla bireylerin temel yaşam gereksinimlerini etkileyen tarımdaki daralma ve gıda fiyatlarındaki bu yükselişin, Türkiye ekonomisi için kritik bir sorun olarak gündemdeki yerini koruduğu belirtilebilir. Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde gıda fiyat artışlarına neden olan faktörleri ortaya koymak ve bu faktörlerin etkisinin azaltılması için politika önerileri geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmada, zaman aralığı olarak gıda fiyatlarını etkileyen 2008 finansal krizi öncesi ve günümüze kadar olan 2007:01-2023:09 dönemi kullanılmış ve ARDL sınır testi analizi yapılmıştır. ARDL sınır testi sonuçlarına göre, Türkiye'deki gıda fiyatları ile döviz kuru, motorin fiyatları, tarımsal destekler ve küresel gıda fiyatları arasında pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Tarımsal desteklerin fiyatları yükseltici etkisi ise destekleme uygulamalarının doğru alanlara ve yapısal sorunlara yönelik sağlanmadığı gerekçesiyle açıklanabilir. Bu bulgular ışığında, gıda enflasyonunu kontrol altına almak amacıyla tarımsal destekleme mekanizmalarındaki hatalar ve verimsizliklerin giderilmesi, Ar-GE desteklerinin güçlendirilmesi ve teknoloji ile tarımın entegrasyonunu sağlayacak politikaların geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, fiyatların istikrara kavuşması için gıda ürünleri ve ham madde ithalatının azaltılması veya tedarikçi riskinin dağıtılması, sektördeki yenilenebilir enerji kullanımını genişleterek enerji verimliliğinin artırılması, blok zinciri teknolojisinin arz zincirine entegrasyonu gibi stratejilerin uygulanması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Food prices, one of the most important sub-items of headline inflation in Turkey, have been higher than the Consumer Price Index (CPI) for the last few years. However, global food prices have recorded their lowest level since the second quarter of 2021. In addition, while the contribution of the agricultural sector to the national income of the Turkish economy was 10.6% in the last quarter of 2021, it decreased to 10% in the same period of 2023. Furthermore, while the national income increased by 4.5% annually in 2023, agricultural sector activities decreased by 0.2% annually, making it the only sector among the subgroups of national income to experience a contraction. For this reason, this rise in food prices and the contraction in agriculture, which affects the basic living needs of individuals, emerges as a critical problem for the Turkish economy. In parallel with this information, the aim of the study is to reveal the factors that cause food price increases in the Turkish economy and to develop policy recommendations to reduce the impact of these factors. The study utilizes data from the period spanning from before the 2008 financial crisis to the present, from January 2007 to September 2023, and conducts an ARDL boundary test analysis. According to the results of the ARDL boundary test, there is a positive and statistically significant relationship between food prices in Turkey and exchange rates, diesel prices, agricultural subsidies, and global food prices. The price-increasing effect of agricultural subsidies can be explained by the assertion that support measures are not targeted towards the correct areas and structural issues. In light of these findings, it can be recommended to address errors and inefficiencies in agricultural support mechanisms, strengthen R&D support, and develop policies that facilitate the integration of technology with agriculture to control food inflation. Additionally, strategies such as reducing food and raw material imports or diversifying supplier risks, expanding the use of renewable energy in the sector to enhance energy efficiency, and integrating blockchain technology into the supply chain are necessary to stabilize prices.
Benzer Tezler
- Gıda fiyatları ve para politikası ilişkisi: Türkiye'den bulgular
The relationship between food prices and monetary policy: Evidence from Turkey
FATMA TÜRKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiPamukkale Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA OZAN YILDIRIM
- Türkiye'de gıda enflasyonunun belirleyicileri: SVAR yaklaşımı
Determinants of food inflation in Turkey: SVAR approach
DERYA AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonometriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELVAN HAYAT
- Urban agriculture site selection in Beylikduzu, İstanbul
İstanbul Beylikdüzü'nde kentsel tarım alan seçimi
AYŞE BURCU KISACIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
- İşletmelerde finansal başarısızlık tahminlemesi ve Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren gıda şirketlerinde uygulama
Financial distress forecasting in businesses and application in food companies operating in stock exchange Istanbul
KEREM URAL