Çok boyutlu bulanık karar verme yaklaşımlarıyla türkiye için sanayi 4.0 kapsamında sektörel önceliklendirme
Sectoral prioritization within the scope of industry 4.0 for turkey with multi-dimensional fuzzy decision making approaches
- Tez No: 863394
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Sanayi 4.0, üretim sistemlerinde esnekliği ve hızı artırmak için güncel teknolojilerin üretim öncesi ve sonrası tedarik aşamalarının da dahil edildiği bütünsel bir sisteme entegrasyonunu amaçlayan yeni bir üretim kavramı olarak tanımlanabilir. Günümüz teknolojilerinin mevcut sistemlerle etkileş imlerinin getirdiği teknolojik fırsatlar, tedarik zinciri yaklaşımının yıllar içerisinde gelişmesine ön ayak olmuş ve bu gelişim tüm sistemin verimli, hızlı, sistematik, hatasız, otonom ve ideal işlem akışına sahip olmasını amaçlamıştır. Bu amaca yönelik olarak sektörlerin dijital tedarik zincirlerini yalın yöntemlerle entegre hâle getirmeleri süreç içerisindeki kilometre taşlarından biri olarak tanımlanabilir. Tez kapsamında ele alınan model ve yaklaşım çerçevesinde yalın düşüncenin tedarik zinciri kapsamında Sanayi 4.0 ile nasıl aynı payda da buluşturulacağı konusunda büyük bir pencereden bakma fırsatı sağlanarak yalın tedarik zincirinde Sanayi 4.0 gelişim ve değişiminin gerek koşullarını tanımlamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda iki boyutlu çok kriterli karar verme (ÇKKV) yaklaşımlarıyla bir model yapısı ele alınmaktadır. Önerilen modelin, Pisagor ve küresel bulanık küme uzantıları ile genişletilmesi ile belirsizlikler ve karar vericilerin kararsızlıklarını matematik operasyonlarda işlenebilme yeteneğinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Önerilen model, bulanık tabanlı entegre ÇKKV yöntemi olup üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada saha araştırmaları sonucu belirlenen kriterlerin aralık değerli Pisagor DEMATEL yöntemi ile ilişkileri değerlendirilerek kriterlerin kendi içlerinde ve birbirleri arasında bağımlılıklarının olup olmadığı tespit edilmiştir. Bağımlılık durumlarına göre ikinci aşamada bilişsel haritalama yöntemi uygulanarak kriterlerin önem dereceleri hesaplanmıştır. Son aşamada ise aralık değerli Pisagor TOPSIS yöntemi ile alternatifler değerlendirilmiş ve değerlendirme katsayılarına göre sektörel önceliklendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında ele alınan yaklaşıma ek olarak küresel bulanık kümeler yaklaşımı da kullanılarak model yeniden değerlendirilmiş ve sektörel önceliklendirme gerçekleştirilmiştir. İki aşamadan oluşan bu yeni yaklaşımda da Aralık değerli küresel DEMATEL yöntemi kullanılarak kriter ağırlıkları bulunmuştur. İkinci aşamada Aralık değerli Küresel TOPSİS yöntemi ile alternatifler değerlendirilmiş ve değerlendirme katsayılarına göre sektörel önceliklendirmeleri yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda sektörel önceliklendirilme farklılık göstermiştir. Pisagor bulanık küme kullanılarak yapılan çalışma socunda Türkiye'de sanayi 4.0 gelişiminin yalın tedarik zinciri kapsamında analizi sonucunda dönüşüme en uygun ilk 3 sektör sırasıyla Sağlık, Üretim ve Lojistik olmuştur. Küresel bulanık küme ile yapılan çalışma sonucuna göre ise Eğitim, Finans ve Enerjidir.
Özet (Çeviri)
Industry 4.0 can be defined as a new production concept that aims to integrate current technologies into a holistic system that includes pre- and post-production supply stages to increase flexibility and speed in production systems. The technological opportunities brought about by the interaction of today's technologies with existing systems have led to the development of the supply chain approach over the years, and this development has aimed to ensure that the entire system is efficient, fast, systematic, error-free, autonomous and has an ideal process flow. For this purpose, the integration of digital supply chains with lean methods can be defined as one of the milestones in the process. Within the framework of the model and approach discussed within the scope of the thesis, it is aimed to define the necessary conditions of Industry 4.0 development and change in the lean supply chain by providing the opportunity to look from a big window on how lean thinking can be brought together with Industry 4.0 within the scope of the supply chain. For this purpose, a model structure with two-dimensional multi-criteria decision making (MCDM) approaches is discussed. By extending the proposed model with Pythagorean and global fuzzy set extensions, it is aimed to improve the ability to handle uncertainties and indecision of decision makers in mathematical operations. The proposed model is a fuzzy-based integrated FCDM method and consists of three stages. In the first stage, the relationships of the criteria determined as a result of field researches were evaluated with the interval-valued Pythagorean DEMATEL method and it was determined whether the criteria have dependencies within and between each other. In the second stage, the importance levels of the criteria were calculated by applying the cognitive mapping method according to their dependency status. In the last stage, alternatives were evaluated with the interval-valued Pythagorean TOPSIS method and sectoral prioritization was made according to the evaluation coefficients. In addition to the approach discussed in the study, the model was re-evaluated using the global fuzzy sets approach and sectoral prioritization was carried out. In this new approach, which consists of two stages, the criteria weights were found using the interval-valued global DEMATEL method. In the second stage, the alternatives were evaluated with the interval-valued global TOPSIS method and sectoral prioritization was made according to the evaluation coefficients. As a result of the study, sectoral prioritization varied. As a result of the analysis of the Industry 4.0 development in Turkey within the scope of lean supply chain, the top 3 most suitable sectors for transformation were Health, Production and Logistics, respectively. According to the results of the study conducted with the global fuzzy set, Education, Finance and Energy.
Benzer Tezler
- Yenilenebilir enerji planlaması için bütünleşik çok amaçlı bir karar modeli önerisi
An integrated multi-objective decision model for renewable energy planning
BEYZANUR ÇAYIR ERVURAL
Doktora
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN EVREN
- Generalization of intuitionistic, pythagorean, and neutrosophic fuzzy sets: Spherical fuzzy sets and decision making
Sezgisel, pisagor ve nötrosofik bulanık kümelerin genelleştirilmesi: Küresel bulanık kümeler ve karar verme
FATMA KUTLU GÜNDOĞDU
Doktora
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
- Proje risk analizinde bulanık analitik hiyerarşi prosesinin kullanılması
Project risk analysis using fuzzy analytic hierarchy process
FATİH TÜYSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
- Decision-making mechanism in appropriate roof selection for rainwater harvesting based on combining field data and laboratory experiments
Yağmur suyu hasadi için uygun çati seçiminde saha verileri ve laboratuvar deneylerine dayali karar verme mekanizmasinin kullanilmasi
SHAYAN SHITREH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALE ÖZGÜN ERŞAHİN
- Design and deployment of deep learning based fuzzy logicsystems
Derin öğrenme tabanlı bulanık sistemlerin geliştirilmesi ve uygulanması
AYKUT BEKE
Doktora
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUFAN KUMBASAR