Geri Dön

Tarımsal destekleme politikalarının verimlilik ve rekabet gücü üzerindeki etkisinin incelenmesi

Analysing the impact of agricultural support policies on productivity and competitiveness

PDF İndir

  1. Tez No: 863914
  2. Yazar: ÖZGÜR ARAÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. JALE YALINPALA ÇOKGEZEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Politikası Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 260

Özet

Sanayinin gelişmesiyle geri planda kalan tarım sektöründe, 1929 yılında yaşanan ekonomik krizin talebini düşürmesi sonucu üretici gelirlerinde yaşanan azalmaların gıda arzını sıkıntıya sokması, gıda arzını güvence altına alma sorununu ortaya çıkarmıştır. Yaşanılan bu durum, tarımda koruyucu politikaların ortaya çıkmasına neden olmuş ve ülkeler tarıma destek vermeye başlamıştır. Tarım sektörünün korunması ve yüksek desteklerin verilmesi, akabinde gelişen tarım teknolojilerinin verimlilik artırıcı etkisiyle, desteklenen ürünlerde arz fazlası sorunu yaşanmaya başlanmıştır. 1980'li yıllarda, ülkelerin arz fazlası yaşanan ürünlerin üretimini kontrol altına alma ve ihraç etme politikaları döneme hâkim olmuş ve gelişmiş ülkeler arasında sübvansiyon savaşları başlatmıştır. Tarımsal desteklerin kamu bütçesi üzerinde yarattığı baskının azaltılması ve arz fazlasının önüne geçmesi amacıyla 1986 yılında 123 ülkenin katılımıyla Uruguay'da GATT toplantısı düzenlenmiştir. Tarımın neoliberal sisteme eklenmesinin tartışıldığı toplantı nihayetinde 1994 yılında Tarım Anlaşması üzerine ortaklaşa bir karar verilmiştir. Desteklerin ve gümrük tariflerinin ülkelerin gelişim seviyelerine göre azaltılmasına ve ihracat sübvansiyonların kaldırılmasına karar verilen tarım anlaşmasıyla tarımda serbest piyasa mekanizması işlemeye başlamıştır. Çalışmada bu noktadan hareketle, yapısı değişen desteklerin verimlilik ve rekabet gücü üzerindeki etkisi incelenmiştir. Türkiye, Meksika, AB, ABD, Güney Afrika, Avustralya, Rusya'da uygulanan destekleme politikalarının verimlilik ve rekabet gücü üzerindeki etkinliğini ölçmeyi amaçlayan çalışmada buğday, mısır, mercimek, ayçiçeği, elma, kayısı, domatesi patates ürünleri incelenmiştir. 1992-2020 yılları arasında uygulanan OECD destek tanımında yer alan Üretici Destek Tahmini (PSE), Genel Hizmetler Destek Tahmini (GHDT), Tek Ürün Transfer Desteği (SCT) ve Nominal Koruma Katsayısı (NPC) desteklerinin verimliliği ve rekabet gücünü (AKÜ Endeksi) etkileyip etkilemediği eşbütünleşme panel veri analizi kapmasında test edilmiştir. Yapılan ekonometrik analiz sonucu, incelenen 8 ürünün verimliliğinin ve rekabet gücünün Üretici Destek Tahmini (PSE) ile pozitif anlamlı ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Genel Hizmet Destek Tahmini (GHDT)'nin incelenen ürünlerin verimliliği ile pozitif anlamlı ilişkisi bulunurken, gelişmekte olan ülkelerin rekabet gücünde bu ilişki bazı ürünlerde (mısır ve buğday) anlamsız bulunmuştur. Aynı şekilde Tek Ürün Transfer Desteği (SCT) desteği uygulayan Türkiye ve Meksika'nın buğday AKÜ-SCT ilişkisi anlamsız bulunmuş, diğer ülkelerin verimlilik-AKÜ-destek ilişkisi pozitif anlamlı bulunmuştur. NPC desteği veren ülkelerin verimlilik-AKÜ-destek ilişkisi pozitif anlamlı bulunmuştur. Genel olarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanan bu destek, üreticilerin rekabet gücüne olumlu katkı yapmaktadır. Çalışmada, desteklerin verimlilik üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu, destek-AKÜ ilişkisinin her ülkede pozitif olmadığı ve gelişmekte olan ülkelerin daha düşük katsayıya sahip olduğu yapılan panel veri analizleri sonucunda gözlemlenmiştir. Gelişmiş ülkelerin tarımsal desteklere büyük bütçeler ayırması nedeniyle bu ülkelerin verimlilik-AKÜ-destek ilişkisinde pozitif anlamlı ve yüksek katsayı oranına sahip olduğunu gösteren sonuçlar bulunmuştur. Sonuç olarak incelenen 8 üründen 6 ürüne SCT ve NPC desteğinde bulunan Türkiye'nin rekabet gücünde istediği başarıyı elde edemediği görülmüştür. Herhangi ek bir destek vermediği kayısı ve mercimekte rekabet gücünün bulunduğu ancak artan üretici maliyetleri nedeniyle Türkiye'nin mercimek dünya ihracatındaki payının yıllar içinde azaldığı gözlenmiştir. Yapılan bu analizler sonucunda Türkiye'de uygulanan desteklerin istenilen etkiye ulaşmada başarılı olamadığı görülmektedir.

Özet (Çeviri)

In the agricultural sector, which remained in the background with the development of industry, the problem of securing food supply arose due to the decrease in producer incomes as a result of the decrease in demand as a result of the economic crisis in 1929. This situation led to the emergence of protective policies in agriculture and countries started to support agriculture. With the protection of the agricultural sector and the implementation of high subsidies, followed by the productivity-enhancing effect of developing agricultural technologies, the problem of excess supply in the supported products started to be experienced. With the 1980s, the policies of countries to control and export the production of products with excess supply dominated the period and started subsidy wars among developed countries. In 1986, the GATT meeting was organized in Uruguay with the participation of 123 countries in order to reduce the pressure of agricultural subsidies on the public budget and to prevent excess supply. At the end of the meeting, where the inclusion of agriculture into the neoliberal system was discussed, a common decision was taken on the Agreement on Agriculture in 1994. With the agricultural agreement, in which it was decided to reduce supports and customs tariffs according to the development levels of countries and to abolish export subsidies, the free-market mechanism started to operate in agriculture. Based on this point, the study analyses the impact of the change in the structure of subsidies on productivity and competitiveness. Wheat, maize, lentil, sunflower, sunflower, apple, apricot, tomato, potato, apricot, tomato and potato products were analyzed in the study aiming to measure the effectiveness of support policies implemented in Türkiye, Mexico, EU, USA, South Africa, Australia and Russia. Whether the Producer Support Estimate (PSE), General Services Support Estimate (GSSA), Single Crop Transfer Support (SCT) and Nominal Protection Coefficient (NPC) supports, which are included in the OECD support definition applied between 1992-2020, affect productivity and competitiveness (RCA Index) were tested in the context of cointegration panel data analysis. As a result of the econometric analysis, it is concluded that the productivity and competitiveness of the 8 products examined have a positive significant relationship with the Producer Support Estimate (PSE). While the General Service Support Estimate (GSSA) has a positive significant relationship on the productivity of the country's agriculture, this relationship is found to be insignificant for products such as maize and wheat in the competitiveness of some developing countries. Likewise, in Türkiye and Mexico, which implement Single Crop Transfer Support (SCT) support, the relationship between wheat RCA-SCT was found to be insignificant, while the productivity-RCA-support relationship of other countries was found to be positively significant. The productivity-RCA-support relationship was found to be positively significant in the countries providing NPC support. This support, which is generally applied in developing countries, contributes positively to the competitiveness of producers. In the study, it is observed that supports have a positive effect on productivity, the support-RCA relationship is not positive in all countries and developing countries have lower coefficients as a result of panel data analyses. Since developed countries allocate large budgets to agricultural subsidies, it was found that these countries have positive significant and high coefficient ratio in the productivity-RCA-support relationship. As a result, it was observed that Turkey, which provided SCT and NPC support for 6 products out of 8 products analyzed, could not achieve the desired success in competitiveness. It is seen that Türkiye has competitiveness in apricot and lentil, for which it does not provide any additional support, but Türkiye's share in the world exports of lentil has decreased over the years due to increasing producer costs. As a result of these analyses, it is seen that the supports applied in Turkey have not been successful in achieving the desired effect.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    74946

    Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları

    Başlık çevirisi yok

    BİLGİN ORHAN ÖRGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    EkonomiMarmara Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN

  2. Tez No

    393007

    Agricultural policy in Turkey: Evaluation of wheat support policy efficiency using policy analysis matrix

    Türkiye'nin tarım politikası: Politika değerlendirme matrisi yaklaşımıyla buğday destek programın etkinliğinin değerlendirilmesi

    SANDA MACİC

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Ziraatİstanbul Teknik Üniversitesi

    İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEDİME LERZAN ÖZKALE

    DOÇ. DR. BURAK BERK ÜSTÜNDAĞ

  3. Tez No

    522464

    Türkiye ve Avrupa Birliği'nde tarımın önemi ve mali destekler bağlamında incelenmesi

    Examination of the i̇mportance of agriculture and financial support in Turkey and European Uunion

    HAMDİ FURKAN GÜNAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    MaliyeKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET TUNÇER

  4. Tez No

    2724

    Türkiye'de kamu iktisadi teşebbüsleri gelişimi-hukuki yapısı özelleştirme çalışmaları

    Başlık çevirisi yok

    MİNE ÖZAYDINLIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1987

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TÜRKAN ÖNCEL

  5. Tez No

    299239

    Farklı politika dönemleri için Türkiye'nin tarımsal verimlilik, etkinlik ve teknolojisinin analizi

    The analysis of productivity, efficiency and technology of Turkey for different policy periods

    NEVRA ALHAS EROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    EkonomiOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET BOZOĞLU

Geri Dön