The impact of change in foreign ownership on stock prices: Evidence from Borsa Istanbul
Yabancı yatırımcı oranındaki değişimin hisse fiyatları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul örneği
- Tez No: 864142
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL BURÇ ÜLENGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Maliye, İşletme, Econometrics, Finance, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Finansal piyasalar, küresel ölçekte açık bir ekonomide sıkı bir şekilde bağlantılıdır. Bireysel ve kurumsal yatırımcılar, risk iştahlarına bağlı olarak risk/getiri eğrilerini optimize etmeye çalışırlar. Hisse senedi, yatırım fonu, emtia veya kripto para gibi her tür yatırımın kendi içinde bir risk primi bulunmaktadır. Örneğin, varlıklarına ve gelecekteki potansiyel nakit akışlarına kıyasla yüksek miktarda borca sahip bir şirketin hisse senedi, riskli bir varlık olarak kabul edilebilirken, bazı hisse senetleri daha düşük riskte algılanabilir. Risk, ayrıca aynı piyasada bulunan benzer iki varlığı karşılaştırarak açıklanabilen iç faktörlerden kaynaklanmaktadır. İçsel faktörlere ek olarak, hisse senedi piyasaları makroekonomik koşullar gibi dışsal faktörlere de maruz kalmaktadır. Enflasyon, reel faiz oranı, ülke ekonomilerinin büyüme oranı, istihdam ve reel efektif döviz kuru gibi makroekonomik koşullardaki değişimler yatırımcıların kararlarında etkili olmaktadır. Birçok çalışma, yatırımcıların kararları ile makroekonomik koşullar arasındaki bağlantıyı incelemek için yapılmıştır. Bu çalışmalar, uyguladıkları metodolojiye, kullandıkları makroekonomik göstergelere, araştırdıkları ülkelere ve dikkate alınan zaman dilimine göre farklı sonuçlara ulaşmışlardır. Yabancı yatırımlar, finansal ve ülke ekonomilerindeki liberalleşmeyle birlikte gelişmekte olan ülkelerde artmıştır. Çok sayıda araştırma, gelişmekte olan hisse senedi piyasalarının yabancı yatırımlardan faydalandığını ve bu yatırımların daha yüksek piyasa verimliliği, daha yüksek likidite, daha istikrarlı hisse senedi fiyatları, daha iyi kurumsal yönetim, sermaye maliyetinde azalma ve daha yüksek bilgi sahipliği gibi avantajlar sağladığını vurgulamıştır. Türkiye, diğer gelişmekte olan piyasalar gibi, yabancı yatırımcılar için çekim noktası olan bir pazar olmuştur. 2013-2017 yıllarında yabancı yatırımcı giriş ve çıkışları neredeyse eşit hale gelmişken, 2018'den bu yana Türk Lirası'nın yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmesi, enflasyon ve yüksek risk primleri gibi kötüleşen ekonomik koşullar nedeniyle son 5 yılda Türkiye borsa piyasasında yabancı yatırımcılar çıkış eğilimindedir. Hisse senedi fiyatları ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için birçok çalışma yapılmıştır. Çalışmalar, araştırdıkları ülkelere, kullandıkları değişkenlere, uyguladıkları metodolojiye ve dikkate alınan tarih aralığına göre bazen farklı sonuçlara ulaştıkları görülmüştür. Yabancı yatırımcının varlığı piyasalar için önemli olduğundan, yabancı yatırımın ekonomi ve finansal piyasalar üzerindeki rolü ve etkisi politikacıların ve akademisyenlerin dikkatini çekmiştir. Makroekonomik değişkenlerin hisse fiyatları üzerindeki etkisini araştıran çalışmalara ek olarak, farklı makroekonomik değişkenleri dikkate alan, farklı zaman dilimleri ve ülkeler için uygulanan farklı yöntemlerle birçok çalışma, hisse senedi fiyatları ile yabancı yatırım arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Bu tez çalışmasında, yabancı yatırımcı oranındaki değişimin hisse senedi fiyatlarını etkileyip etkilemediğini incelemek ve eğer etkisi varsa ilişkinin hangi yönde olduğunu araştırmak amacıyla Borsa İstanbul'da işlem gören 10 hisse senedi seçilmiştir. Etkiyi daha doğru değerlendirebilmek için başlangıç döneminde daha düşük yabancı yatırımcı payına sahip olan AKSEN, GUBRF, KRDMD, TKFEN ve VESTL olarak 5 hisse seçilmiştir. Geriye kalan 5 hisse, daha yüksek yabancı yatırımcı oranına sahip olan TCELL, YKBNK, TAVHL, KCHOL ve FROTO'dur. Analizde günlük veriler kullanılmıştır ve 545 gözlem bulunmaktadır. Veri dönemi, yabancı yatırımcı çıkışlarının yanı sıra net yabancı yatırımcı girişlerinı içeren daha fazla dönemi dahil etmek maksadıyla Aralık 2020'den başlayarak Aralık 2022 sonuna kadar iki yıldan fazla bir süreyi kapsamaktadır. Hisse fiyatlarını etkileyebilecek diğer değişkenler olduğundan, Türkiye'nin CDS primi, Euro ve ABD Doları'nın ortalamasından hesaplanan sepet döviz kuru, BİST100 endeksi ve faiz oranı modelde kontrol değişkenleri olarak dahil edilmiştir. Bu sayede, yabancı yatırımcı oranı dışındaki diğer etkilerin kontrol değişkenleri tarafından sönümlenmesi ve doğru ve daha açıklayıcı sonuca ulaşmak hedeflenmiştir. Denklem tahmini öncesinde her bir değişkenin durağan olup olmadığı trend ve kırılım noktasını içeren Augmented Dickey-Fuller (ADF) testi uygulanarak test edilmiştir. Bu birim kök testi hem standart hem de kırılımlı olarak tüm zaman serilerine uygulanmıştır. Test sonucunda 10 hissenin günlük fiyatları ve yabancı yatırımcı oranı verisi ile sepet kur, BİST100 endeksi, Türkiye CDS'si ve faiz oranının neredeyse hepsi hem standard hem de kırılımlı birim kök testi yapıldığında durağan seriler olmadığı gözlemlenmiştir. Bir özel durum haricinde tüm zaman serilerinin ancak birinci dereceden farkları alındığında durağan seriler olduğu sonucuna varılmıştır. Bir hisse senedindeki özel durum ise kendi denklemine kukla değişken dahil edilerek ortadan kaldırılmıştır. Yabancı yatırımcı oranındaki değişimin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisini uzun vadeli ve kısa vadeli olarak modellemek için iki denklem oluşturulmuştur. Denklem tahmini için En Küçük Kareler Yönetimi kullanılmıştır. Uzun vadeli ilişkiyi gösteren ilk modelde, I1 çıkan tüm değişkenlerin birinci dereceden farkları yerine kendileri yani I0 seviyede alınmıştır. Ancak, uzun dönemli ilişkiyi gösteren denklemin verdiği sonucun geçerli olabilmesi için hata terimlerinin durağan olması gerektiğinden her bir hisse senedinin denkleminin hata terimleri için ADF testi yapılmıştır. Bu testler sonucunda tüm hisse senetleri için uzun dönemli denklemlerinin hata terimleri durağan çıktığından sonuçlar uzun dönemli denklemin geçerli olduğunu doğrulamıştır. Kısa dönemli ilişkiyi gösteren denklemde ise, I1 olan değişkenlerin yani tüm değişkenlerin birinci dereceden farkları denkleme dahil edilmiştir. Buna ek olarak gerekli şartları sağlayan uzun vadeli denklemlerin hata terimlerinin bir dönem gecikmeli değeri kısa vadeli ilişkiyi gösterecek denklemlere değişken olarak dahil edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, 10 hisse senedinden 9'u için yabancı sahiplik ile hisse senedi fiyatları arasında uzun vadeli önemli bir ilişki bulunmaktadır. Yabancı yatırımcı payının tüm katsayıları pozitif çıkmıştır. Bu nedenle yabancı yatırımcı payının artması uzun vadede hisse senedi fiyatlarında bir artışa neden olacaktır. Sepet döviz kuru, Türkiye'nin CDS'si, BİST100 endeksi ve faiz oranı gibi diğer kontrol değişkenleri de uzun vadede hisse senedi fiyatlarıyla anlamlı ilişkiye sahiptir. BİST100'deki ve sepet kurundaki değişim hisse fiyatları üzerinde aynı yönde etkiye neden olurken, Türkiye CDS'sindeki ve faiz oranlarındaki değişim hisse fiyatları üzerinde ters yönde etki etmektedir. Öte yandan, 10 hissenin tamamı için yabancı yatırımcı payındaki değişimin kısa vadede hisse fiyatına anlamlı bir etkisi olmadığı gözlemlenmiştir. Kısa vadede fiyat üzerinde anlamlı bir etkiye sahip tek açıklayıcı değişkenin BİST100 olduğu görülmüştür. Türkiye'nin CDS'si, sepet döviz kuru ve faiz oranı gibi denkleme dahil edilen diğer değişkenler, hisse senetlerinin çoğunluğu için kısa vadede hisse senedi fiyatı üzerinde herhangi bir etki göstermemiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre iki modelin sonuçları incelendiğinde, yabancı yatırımcı oranındaki değişikliğin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisi, değişimden sonra bir veya iki gün içinde değil, bir hafta veya on gün içinde gözlemlenecektir.
Özet (Çeviri)
Financial markets are closely linked in an open economy on a global scale. Individuals and institutional investors seek to optimize their risk/return curves based on their risk appetite. Diversifying their portfolio and investing abroad is essential for optimising the risk and return curve. In addition to internal factors, stock markets are exposed to external factors such as macroeconomic conditions. Foreign investments have increased in developing countries with the financial and economic liberalization. Numerous studies emphasize that emerging stock markets benefit from foreign investments, providing advantages such as higher market efficiency, increased liquidity, more stable stock prices, improved corporate governance, reduced cost of capital, and higher information disclosure. Turkey has become an attraction point for foreign investors like other emerging markets. While foreign investor inflows and outflows were nearly equal from 2013 to 2017, in the last five years, foreign investors have inclined towards exiting the Turkish stock market due to worsening economic conditions, such as the depreciation of the Turkish Lira, inflation, and high-risk premiums. Because the presence of foreign investors is significant for markets, the role and impact of foreign investment on the economy and financial markets have attracted the attention of policymakers and academia. Apart from research focused on assessing the influence of macroeconomic factors on stock prices, numerous studies have delved into the correlation between stock prices and foreign investment. These studies have taken into account various macroeconomic variables, employed diverse methodologies and concentrated on different timeframes and countries. In this study, 10 stocks traded on the Borsa Istanbul Stock Exchange were selected to investigate whether changes in foreign ownership affect stock prices and, if so, to explore the direction of the relationship. In order to evaluate the impact more accurately, 5 stocks with lower initial foreign investor ownership (AKSEN, GUBRF, KRDMD, TKFEN and VESTL) were selected. The remaining five stocks with higher foreign ownership were TCELL, YKBNK, TAVHL, KCHOL and FROTO. Daily data with 545 observations were included in the analysis. The data period covers more than two years from December 2020 to the end of December 2022 to encompass periods with net foreign inflows in addition to outflows. Considering other variables that may impact stock prices, variables such as Turkey's CDS premium, basket exchange rate, BIST100 index and interest rate were incorporated into the equations as control variables. Two equations were formulated to depict the impact of alterations in foreign ownership on stock prices over the long term and short term. Before estimating the equations, the Augmented Dickey-Fuller (ADF) test was employed to examine the stationarity of each variable, encompassing trend and intercept. The unit root test versions of standard and breakpoint were both applied. The test results indicated that almost all time series, including daily prices of 10 stocks and foreign ownership data, basket exchange rate, BIST100 index, Turkey's CDS and interest rates were non-stationary. With the exception of one particular case, all time series demonstrated stationarity when subjected to first-order differences. The special case for one stock was resolved by including a dummy variable in its equation. To depict the influence of alterations in foreign ownership on stock prices over the long term and short term, two equations were formulated. Ordinary Least Squares (OLS) was used for equation estimation. In the first model, representing the long-term relationship, all variables, including changes in foreign ownership (I1), were taken at the I0 level instead of their first-order differences. However, the error terms needed to be stationary for the long-term relationship equation results to be valid. Therefore, an ADF test was conducted for the error terms of each stock's equation. These tests confirmed the stationarity of the error terms for all stocks in the long-term equations. In the second model, representing the short-term relationship, the first-order differences of all I1 variables were included in the equation. Additionally, the lagged value of the error terms from the long-term equations was included as a variable in the short-term equations after checking if the requirements have met. As per the findings of this study, a notable long-term relationship between foreign ownership and stock prices was observed for 9 out of 10 stocks. All coefficients associated with foreign ownership were positive, suggesting that a rise in foreign ownership is correlated with an increase in stock prices in the long term. Other control variables such as the basket exchange rate, Turkey's CDS, BIST100 index and interest rate also showed significant relationships with stock prices in the long term. Conversely, foreign ownership did not exhibit a significant influence on stock prices in the short term across all ten stocks. The only explanatory variable with a significant impact on price in the short term was BIST100. Additionally, variables like Turkey's CDS, basket exchange rate, and interest rate did not manifest any impact on stock prices in the short term. In other words, the effect of changes in foreign ownership on stock prices will be observed one week or ten days later, not the day after the change.
Benzer Tezler
- The relationship between interest rates and stock returns: Case study on BRIC countries and Turkey's stock indices
Faiz oranları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişki: BRIC ve Türkiye hisse senedi endeksleri üzerine vaka çalışması
BERKAY MANİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAYA TOKMAKÇIOĞLU
DOÇ. DR. OĞUZHAN ÖZÇELEBİ
- Şirketler arası birleşme ve devralmaların incelenmesi ve Türkiye'deki durum
Başlık çevirisi yok
CEMİL ÜSTÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
BankacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERİŞAH ARICAN
- Şirketlerde birleşme ve devir işlemleri
Başlık çevirisi yok
YUSUF CEMİL SATOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İşletmeMarmara ÜniversitesiBankacılık ve Sigortacılık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA İME
- Kayden şayi mahallen müstakil kullanım durumunda olan alanlarda ıslah imar planı uygulamaları ve sonuçları: Ataşehir örneği
Implementation of development plans in unauthorized subdivision areas and it's results: Atasehir case
SELÇUK AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Hukukİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Ş. ŞENCE TÜRK