A proposal of translation quality assessment model: Its application to research article abstracts
Bir çeviri kalitesi değerlendirme modeli önerisi: Araştırma makalesi özetleri örneği
- Tez No: 864334
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 288
Özet
Çeviribilim alanında, çeviri kalitesi ve çeviri kalitesi değerlendirme modelleri konusunda birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen, çeviri kalitesinin teknoloji ile bütünleştirilerek ampirik ve bütüncül bir yaklaşımla ele alındığı çalışmalara çok daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca, özellikle akademik yayınlarda İngilizcenin Lingua Franca olarak egemenliği ve akademik alanda çevirinin yaygın kullanımı göz önünde bulundurulduğunda, akademik metinlerin çeviri kalitesine yönelik çalışmalara duyulan ihtiyaç yadsınamaz bir şekilde artmıştır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı akademik yazım geleneğine ait metinlerin çeviri kalitesini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş bir çeviri kalitesi değerlendirme modeli ortaya koymak ve bu modeli araştırma makalesi özetlerinin çevirilerine uygulamaktır. Farklı metin türlerine de uygulanabilir olan bu model ilk etapta akademik metinlerin çevirisini değerlendirmek adına geliştirilmiş olup, sunduğu esneklik ile parametreleri ve formülleri farklı metin türlerinin ihtiyaçlarına göre uyarlanabilmektedir. Bu amaçla, çalışmada ilk olarak, iki aşamalı bir çeviri analizi sunan bütüncül, hata tabanlı ve dinamik bir çeviri kalitesi değerlendirme modeli geliştirilmiştir. Modelin ilk basamağı, kesit incelemesi (register analysis), aşama incelemesi (move analysis) ve dijital metin incelemesini (digital text analysis) içeren bir metin ve söylem incelemesi (text and discourse analysis) sağlarken, ikinci basamak, boyutları ve çeşitli hata türleriyle hata tabanlı bir çeviri incelemesi (translation analysis) sağlamaktadır. İkinci olarak, geliştirilen çeviri kalitesi değerlendirme modeli ile araştırma makalesi özetlerinin çevirileri değerlendirilmiştir. İncelenen özetler, önceden belirlenmiş ölçütler çerçevesinde hazırlanan bir anket yardımıyla amaçlı örnekleme yöntemiyle toplanmıştır. Ölçütleri karşılayan Türkçe-İngilizce dil çiftindeki toplam 50 araştırma makalesi özetinin çevirileri önerilen model aracılığıyla değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulguları, farklı hata türlerinin arasından derlemde gözlemlenen en yaygın çeviri hatası kategorisinin dilbilgisel hatalar (%61) olduğunu göstermiştir. Ayrıca, nitel ve nicel incelemeler sonucu elde edilen çeviri kalitesi değerlerine göre en yüksek puana sahip metinlerin“profesyonel çevirmenler”tarafından yapılan çeviriler olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, çalışmanın bulguları çeviri kalitesinin çevirmen ve çeviri yöntemi de dahil olmak üzere birçok faktör açısından farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Bu çalışmanın, bir çeviri kalitesi değerlendirme modeli sunması ve bu modelin uygulanabilirliğini test ederek ampirik bir çalışma değeri kazanmasının yanı sıra, çeviri kalitesine ve araştırma makalesi özet geleneğindeki çeviri tercihlerine ilişkin kapsamlı bulgularıyla literatüre ışık tutması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Although many studies have been conducted on the subject of translation quality and translation quality assessment models in the field of translation studies, there has been a much greater need for studies on translation quality assessment integrated with technology and provided with an empirical and holistic approach. Furthermore, considering particularly the dominance of English as Lingua Franca in academic publications and the prevalent utilization of translation in the academic domain, the need for studies on the translation quality of academic texts has undeniably increased. In this context, this study aims to put forward a translation quality assessment model to evaluate the translation quality of the texts belonging to the academic genre and to apply the model to the translations of research article abstracts. To this end, first, a two-step holistic, error-based, and dynamic translation quality assessment model was developed in the study. The first step of the model provides a text and discourse analysis including register analysis, move analysis, and digital text analysis while the second step provides an error-based translation analysis with its dimensions and various error types. Second, the model was applied to the translations of research article abstracts. The abstracts were collected through the purposive sampling method with the help of a survey prepared under pre-determined criteria. In this way, the translations of a total of 50 research article abstracts in the Turkish-English language pair that met the criteria were assessed through the proposed model. The results revealed that the most common translation error category was linguistic errors (61%) among others, and the translations that were found to be higher quality and less erroneous were those translated by“professional translators”. As a result, findings revealed that the translation quality differed in terms of many factors including the translator and the translation method. Thus, besides being an empirical study proposing a translation quality assessment model and testing it, the study may shed light on the literature with its comprehensive findings regarding translation quality, and translation preferences in the abstract tradition.
Benzer Tezler
- Stratejik kalite planlaması
Strategic quality planning
AYNUR ÖZYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. BÜLENT DURMUŞOĞLU
- Tarihi kent alanlarında sürdürülebilir gelişmeye yönelik bir model önerisi: Lefkoşa, Arabahmet örneği
Proposing a model for sustainable development in historic urban quarters: The case of Arabahmet district in Nicosia
ERMAN BERKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK YILDIZ
- Türkiye Eğitim Denetimi Sistemini yeniden tasarlamak
Problems in the Turkish Education Supervision System and a model suggestion
NEVZAT ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN ASLANARGUN
- Dünya'da ve Türkiye'de DRG uygulamalarından örnekler
World's and Turkey from DRG application examples
YUNUS GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sağlık Kurumları YönetimiToros Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL AK
- Sümer Holding örneğinde özelleştirme için gayrimenkul değerlemeleri
Başlık çevirisi yok
MURAT GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiYapı İşletmesi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. V. DOĞAN SORGUÇ