Geri Dön

Geleneksel bir balıkçı konstrüksiyonu olan dalyanın mekan üretme potansiyellerini temsille incelemek

A traditional fishing structure: Revisiting dalyan's potentials on acts of space production with representation

PDF İndir

  1. Tez No: 864886
  2. Yazar: ZEYNEP İREM ŞAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MELTEM AKSOY, DR. SEVGİ TÜRKKAN SROKA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 152

Özet

Dalyan, Akdeniz bölgesine özgü, geleneksel bir balıkçı konstrüksiyonu olarak kendine has mekansal ve arkitektonik özellikler ile yerle ilişki kurma becerileri olan bir yapı sistemidir. Dalyana ait yapı geleneği, mimarlık dünyasında özellikle son yıllarda yeniden önem kazanan insan-doğa-mekan ilişkisi üzerine tartışmalarla ilişkilendirilebilecek çeşitli içkin, yapısal ve mekansal özellikler taşır. Bu tezin ana hipotezi, balıkçı strüktürü olan dalyanın günümüz mimari tasarım yaklaşımları için taşıdığı mekan üretme potansiyellerinin incelenmeye, tartışmaya ve değerlendirmeye değer olması üzerine kuruludur. Tezin konusu bir balıkçı strüktürü olan dalyanın yerle ilişki kurma, oluş halinde bulunma ve dinamik ilişkisellik üzerine kurulu özgün mekan kurma pratiklerinin, yeni doğa kavramlarının işaret ettiği kuramsal yaklaşımlar ve özgün mimari temsiller aracılığıyla okunması, incelenmesi ve mimarlık düşüncesi açısından potansiyellerinin tartışılmasıdır. Yeni doğa kuramları literatüründen“milieu”,“becoming”ve“assemblage”kavramları, özne-nesne dualitelerine karşı gelen ve insan- insan olmayanın ilişkiselliği ve anlamlı dolanıklığının işaret ettiği türden çok failli mekan kurma potansiyeline sahip olmalarıyla dalyanların mekansal okumasında öncül kuramsal çerçeveleri oluşturacaktır. Tez çalışması mimarlığın insan odaklı, hareketsiz ve donmuş halinin yansıtıldığı bakış açılarının problematikliğinden yola çıkar. Bu bakış açıları, bütünü oluşturan parçaların ilişkiselliğini ve anlamlı dolanıklığının görülmesini engellediği için sorunlu olduğu düşünülebilir. Mimari tasarım süreci sırasında ve sonrasında tasarım ve tasarım ortamında gerçekleşen değişimleri yok sayan sabit ve durağan bakışların sorgulanması gerekir. Çünkü mekan ve tasarım, inşasının hiçbir zaman bitmediğini, sürekli bir oluşum halindedir. Bu sebeple zaman-mekan değişkenliği, insan ve insandışı, canlı ve cansız aktörlerle birlikte ele alınmalıdır. Bu konuda temsilin rolü, insan-doğa-mekan ilişkilerini görünür kılma, kurgulama ve tartışma bağlamında kritik önem taşır. Tezin ikincil konusu mimari temsilin, dalyan gibi farklı aktörlerin, zaman-mekan değişkenliğinin olduğu dinamik ilişkiler bütününe bakarken nasıl kullanılabileceği üzerinedir.“Post-antroposentrik dönemde bağlantısal bütünlük mekan üretme potansiyellerine nasıl yansır?”sorusuna dalyanın mimari temsillerinin-gözlem, görüşme, kolaj, fotoğraf, plan ve maket- yarattığı durumları ele alarak cevap arıyorum. Tezin ilk bölümünde araştırmanın amacı, yöntemi, yaklaşımı, kurgusu ve yararlandığı literatür araştırmasına yer verilir. Dalyan tipolojisinin yapı sökümüne uğratıldığı ikinci bölümde ise tarihsel, arkitektonik ve etnografik yerel bilgi mimari temsil aracılığıyla incelenerek görünür kılmayı amaçlar. Çoklu türler etnografisi, tarihsel ve arkitektonik araştırma yöntemlerinden beslenen ikinci bölüm üç alt başlıktan oluşur.“Dalyan tipolojisinin tarihsel incelenmesi”bölümünde kartpostal, fotoğraf, kitap ve harita gibi tarihsel belgeler aracılığıyla bu tipolojinin Türkiye, Fransa ve İtalya'daki gelişimi incelenir.“Dalyanın arkitektonik yapısı”bölümünde dalyanın kurulum mantığı ve yapı detayları çeşitli çizimler ve diyagramlarla yapı sökümüne uğratılır.“Dalyanın yaşamsal dinamikler üzerinden incelenmesi”bölümünde ise Türkiye ve İtalya'daki yerinde gözlem, belgelemeler ve birebir görüşmeler aracılığıyla gündelik ve sosyal yaşam dinamikleri ve aktörleri incelenir.İnsan-doğa-mekan ilişkisinin yeni doğa kavramlarıyla tartışıldığı üçüncü bölümde ise kategorik ayrışımın ötesinde, kavramların birbiri üzerine katlanıp geçtiği haliyle, ilişkisel bir yaklaşım benimsenir. Bu bölümde 17.yüzyıldaki kanonik batı felsefesi ve kartezyenci düşüncenin doğayı statik, pasif ve öngörülebilir tanımlamasıyla oluşturduğu insan-doğa-mekan ilişkisinin zaman içerisindeki evrimi gözden geçirildikten sonra yeni doğa kavramları sayılabilecek milieu (Canguilhem, 2001; Berque, 2017), becoming (Barad, 2007; Grosz, 2001) ve assemblage (Deleuze ve Guattari, 1987: 2005; Manuel DeLanda, 2006; Robbins ve Marks, 2010; Tsing, 2015) literatür araştırması yardımıyla tartışılır. Bu kavramların beraberinde tartışmaya açtığı ilişkisellik, oluş hali, zamansallık, değişim, kurma-bozma ilişkileri, tekrarlı üretim, farklılaşma, çoklu failsellik, akış ve tamamlanmama durumlarından yola çıkarak seçilen bir takım statik olmayan, dinamik temsiller incelenir. Dördüncü bölüm ise bu tartışmaların dalyana özgü karşılıklarına bakılarak yerle ilişki kurma, oluş halinde bulunma ve dinamik ilişkisellik üzerinden mekan kurma potansiyeli olan durumları inceler. Burada temsil araçlarının bu mekansal potansiyelleri çok yönlü, çok özneli ve zaman-mekan ilişkileri içinde tartışılarak, öne sürülen mekansal potansiyellerin görünürlüğü üzerine denemeler yapılacaktır. Tezin nihai amacı bu araştırma sonucu elde edilen özgün mekan üretme yaklaşımlarının günümüz insan-doğa-mekan ilişkilerini kuran bir seri kritik yeni doğa kavramı aracılığıyla görünür kılmak ve bu bilginin günümüz mimari düşünce ve pratiklerine olası katkıları üzerinde tartışma açmaktır.

Özet (Çeviri)

Dalyan, as a traditional Mediterranean fishing construction, is a structural typology with its unique spatial and architectonic features and the ability to create a relationship with the place. Dalyan's building tradition carries various inherent, structural and spatial features that can be associated with discussions on the human-nature-space relationship, which has gained renewed importance in the field of architecture, especially in recent years. The main hypothesis of this thesis is that the space making potential of the fisherman's structure, the dalyan, is worth examining, discussing and evaluating for today's architectural design approaches. The aim of the thesis is to study and understand the authentic space-making practices of the dalyan, in terms of its peculiar relationship with the place, its constant state of becoming and dynamic relationality, through the theoretical approaches pointed out by contemporary concepts of nature, and through architectural representations discuss their potentials in terms of architectural thought. The concepts of“milieu”,“becoming”and“assemblage”from the literature of new nature theories will constitute the primary theoretical frameworks in the spatial reading of dalyans, as they have the potential to establish a multi-agent space that opposes subject-object dualities and indicates the relationality and meaningful entanglement of the human and non-human. The motivation behind the thesis emerges from the problematic perspectives that reflect the human-centered, static, and frozen understanding of architecture. These perspectives are problematic because they prevent the relationality and meaningful entanglement of the parts that make up the whole from being seen. Fixed and static views that ignore the changes that occur in design and the design environment during and after the architectural design process need to be questioned because space and design are in a constant state of becoming, the construction of which never ends. For this reason, time-space variability should be considered together with human and non-human, living and non-living actors. The role of representation in this regard is of critical importance in the context of making human-nature-space relations visible and constructing and discussing them in the context of architecture. The secondary motivation of the thesis focuses on how architectural representation can be used when looking at the whole of dynamic relationships where different actors, such as dalyan, have time-space variability.“How does connectional integrity reflect on the space-making potentials in the post-anthropocentric period?”The question is answered by considering the situations created by the architectural representations of the dalyans through observations, interview, collage, photography, plan, and model. The first part of the thesis includes the purpose, method, approach, structure and literature study. In the second part, where the dalyan typology is deconstructed, it aims to make historical, architectonic and ethnographic site-specific knowledge visible by examining it through literature study, on-site observations and architectural representation. The second part, informed by multi-species ethnography, historical and architectonic research consists of three subheadings.“Historical examination of dalyan typology”examines the development of this typology in Turkey, Italy, and France through historical documents such as postcards, photographs, books and maps from the 17th century onwards. In the“Architectonic structure of the dalyan”section, the construction logic and structural details of the dalyan are examined with various drawings and diagrams. In the“Examination of dalyan through everyday dynamics”section, daily and social life dynamics and actors are examined through on-site observations, documentation, and one-on-one interviews in Turkey and Italy. The consideration of non-human actors such as air, wind and water conditions, surface and sub-surface topography, soil characteristics, and fish shoals as actors of daily life aims to include this reading into the scope of multi-species ethnography. In the third part, where the human-nature-space relationship is discussed with new nature notions, it is examined with a relational approach, beyond the categorical separation, as the concepts overlap each other. In this section, after reviewing the evolution of the human-nature-space relationship over time, which was created by canonical western philosophy and cartesian thought in the 17th century defining nature as static, passive and predictable, the new nature notions such as milieu (Canguilhem, 2001; Berque, 2017), becoming (Barad, 2007; Grosz, 2001) and assemblage (Deleuze and Guattari, 1987: 2005; Manuel DeLanda, 2006; Robbins and Marks, 2010; Tsing, 2015) are discussed via literature survey. A number of non-static, dynamic representations selected based on previously reviewed concepts bring up for discussion are examined. The examples that are given in this section include the productions of different professional groups both within and outside the field of architecture, such as composers, anthropologists, geographers, and landscape architects. The discussed mediums and methods of representation vary, such as drawing (time-lapse, freehand, illustration, infographic), photography, collage, video, audio. The concepts of relationality, temporality, changeability, repetitive production, differentiation, multiple agencies, flow, and incompleteness which are brought about by milieu, becoming and assemblage, which are considered as the new concept of nature, contribute to rethinking the forms of production and representation of architecture. The role of representation in these cases, by moving away from the conventional modes of representation in architectural production, is to see the relationality of the parts that make up the whole and to establish a critical dialogue between the maker and the reader of the narrative by reflecting on their temporality. The fourth chapter examines these discussions by looking at their correspondence specific to dalyan as the potential to establish a relationship with place, to be in the state of becoming, and space-making through dynamic relationality. Here, these spatial potentials will be discussed in multi-directional, multi-agent manners and in time-space relations. Experiments will be made on the visibility of the proposed spatial potentials through representation tools. Architectural representations are produced within the framework of establishing a relationship with the place, being in the state of becoming, and the whole of collective relations, which are the points where the features of the dalyan intersect with new concepts of nature. These representations help to open the dynamic layers of intertwined human-nature-space relationships, immersed in an environment, examined together with living and non-living agents. The conclusive goal of the thesis is to make visible the unique space-making approaches obtained as a result of this research through a series of critical new nature concepts that establish today's human-nature-space relations, as well as to create a discussion on the potential contributions of this knowledge to contemporary architectural ideas and practices.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    57757

    Hamsi avcılığında kullanılan Karadeniz tipi balıkçı gemilerinin simülasyon dizaynı ve ekonomik analizi

    An Economic analysis and simulation design of the black sea type of purse seine vessels engaged in anchovoy fishing

    AHMET CEMAL DİNÇER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Mühendislik BilimleriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. H. FEHMİ DURUKANOĞLU

  2. Tez No

    467316

    Bakırköy'ün kültür varlıklarının saptanması, topluma sunum ve koruma projesi

    Identification of Bakirköy's cultural assets, presentation and conservation project

    DENİZ AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN

  3. Tez No

    51938

    Mehmet Emin Yurdakul (Şiir anlayışı ve şiirlerinde milli değerler)

    Mehmet Emin Yurdakul (His poetic vision and national valves in his poetry)

    MUSTAFA ÖZSARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. CENGİZ AYDEMİR

  4. Tez No

    831892

    Mersin tarihi kent merkezi ticaret yapılarında kültürel kimlik ögelerinin tespiti

    Determination of cultural identity in Mersin historical city center commercial structures

    ARDA OLCAYCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkMersin Üniversitesi

    Kültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELTEM UÇAR

  5. Tez No

    445854

    Dubai'nin markalaşmasında halkla ilişkilerin rolü

    The role of public relations in Dubai's branding

    ABDALMUTI I.A. MAQBOUL MAQBOUL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Halkla İlişkilerAnkara Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI YAĞMURLU

Geri Dön