Hatay yemek kültürü ve üzerinde etkili olan coğrafi faktörler
Hatay food culture and geographical factors affecting
- Tez No: 866126
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SAİT ŞAHİNALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Beslenme insanların en temel ihtiyaçlarından biridir. Bu temel ihtiyaç toplumdan topluma değişen yemek kültürünün oluşmasına olanak sağlamıştır. Yemek kültürünün şekillenmesinde coğrafi, toplumsal, tarihî, dinî, kültürel birçok faktör etkili olmaktadır. Bu yüzden yemek kültürü birçok bilim dalının inceleme konusu olmaktadır. Yemek kültürü konusu Beşeri Coğrafyanın alt araştırma alanı olan kültür coğrafyasının alanına girmektedir. Kültür coğrafyası; coğrafyacılar tarafından bir kültürün hem beşeri hem de çevresel etkilerini mekânsal olarak gözlemleyerek ve yorumlayarak ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Bu çalışmada yemek kültürünü etkileyen faktörler, yemek kültürünün mekân ve zaman içindeki değişimi coğrafyanın ilkeleri esas alınarak incelenmektedir. Bu çalışmada Hatay yöresinin yemek kültürü, fiziki ve beşeri coğrafyanın bakış açısıyla incelenecek ve elde edilen bulgular ortaya konulmuştur. Hatay tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Anadolu ve Suriye kültürünün kesiştiği noktada yer almaktadır. Bulunduğu coğrafi konum itibariyle de İpek Yolu'nun Akdeniz ile birleştiği noktada bulunmaktadır. Günümüzde hâlâ birçok kültürü içinde barındıran Hatay ili kendine has yemek kültürü ile UNESCO tarafından dünyada 26 tane bulunan Gastronomi şehirleri arasına alınmıştır. Bu yemek kültürünün ortaya çıkmasında coğrafyanın etkilerini görebilmek adına bu çalışma hazırlanmaktadır. Hatay'da yaşayan etnik toplulukların kendine has yemekleri, birbirinden farklı olarak yapılan yemekler ve Hatay yemekleri olarak hepsinin ortak yaptıkları geleneksel yemeklerin coğrafi şartlarla ilişkisi üzerinde durulmuştur. Ayrıca bir dinler mozaiği olan Hatay'da farklı dinlerin ve mezheplerin yaptıkları yemekleri ve bu yemeklerin Hatay yemek kültürüne etkileri ele alınmıştır. Çalışmada yöre halkı ile bire bir görüşme, çalışma sahasında gözlem ve incelemeler yapılmıştır. Arazi gezisi sırasında gerçekleştirilen görüşmelerle beraber ses ve kamera kayıtları alınmış ve fotoğraflar çekilmiştir. Elde edilen bulgulara göre yörenin yemek kültüründe doğal şartların önemli bir yeri bulunmaktadır. Yöre insanı doğanın sunmuş olduğu zenginliklerden faydalandığı için doğal şartların etkisi mutfak kültüründe önemli bir yer edinmiştir. Yörenin kışları yağışlı yazları sıcak iklimi yörede Akdeniz iklim elemanlarının oluşmasına sebep olmuştur. Birçok endemik bitki barındıran bölgede bu durum yemek kültürüne de etki etmiştir. Bölgenin Anadolu ve Arap yarımadası arasında yer alması her iki kültürün de yemeklerine ev sahipliği yapmasına neden olmuştur. Yeryüzü şekillerinin farklılık göstermesi Hatay yemeklerinin ana malzemelerinin temin edildiği tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yapılmasına olanak sağlamıştır. Hatay'da yemek kültürü zamanla değişikliklere uğrasa da coğrafi özelliklerin fazla değişmemesinden dolayı hâlâ önemini korumaktadır. Yemek kültürünün geleceğe aktarılması için hem doğal ortam şartlarının hem de beşeri özelliklerin korunması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Nutrition is one of the most basic needs of humans. This basic need has enabled the formation of a food culture that varies from society to society. Many geographical, social, historical, religious and cultural factors are effective in shaping food culture. That's why food culture is the subject of study in many branches of science. The subject of food culture falls within the field of cultural geography, which is a sub-research field of Human Geography. Cultural geography; Geographers try to reveal both the human and environmental effects of a culture by observing and interpreting it spatially. In this study, the factors affecting food culture and the change of food culture in space and time are examined based on the principles of geography. In this study, the food culture of the Hatay region will be examined from the perspective of physical and human geography and the findings will be presented. Hatay is located at the intersection of Anatolian and Syrian cultures, which have hosted many civilizations throughout history. Due to its geographical location, it is located at the point where the Silk Road meets the Mediterranean. Hatay province, which still hosts many cultures today, has been included among the 26 Gastronomy cities in the world by UNESCO with its unique food culture. This study is being prepared in order to see the effects of geography on the emergence of this food culture. The unique dishes of the ethnic communities living in Hatay, the dishes prepared differently from each other, and the relationship between the traditional dishes common to all of them as Hatay dishes and geographical conditions were emphasized. In addition, the dishes prepared by different religions and sects in Hatay, which is a mosaic of religions, and the effects of these dishes on Hatay food culture are discussed. In the study, one-on- one interviews with local people, observations and investigations were conducted in the study area. Along with the interviews held during the field trip, audio and camera recordings were made and photographs were taken. According to the findings, natural conditions have an important place in the food culture of the region. Since the local people benefit from the riches offered by nature, the effect of natural conditions has gained an important place in culinary culture. The region's climate, with rainy winters and hot summers, has led to the formation of Mediterranean climate elements in the region. This situation has also affected the food culture in the region, which hosts many endemic plants. The region's location between Anatolia and the Arabian peninsula has caused it to host dishes from both cultures. Differences in landforms have enabled agriculture and animal husbandry activities, which provide the main ingredients of Hatay dishes. Although the food culture in Hatay has changed over time, it still maintains its importance because the geographical features have not changed much. In order to transfer food culture to the future, both natural environmental conditions and human characteristics must be preserved.
Benzer Tezler
- Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi turizmi destinasyonuna etkisi: Malatya ili örneği
The effect of geographical signed products on gastronomy tourism destination: The case of Malatya
RUKİYE BELGİN AKALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL YILMAZ
- Gastronomi festivalleri ve yiyecek imajının gastronomi destinasyonu oluşturmaya etkisi: Hatay örneği
The effect of gastronomy festivals and food image on creating a gastronomic destination: Hatay example
NEVRES SEZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH KESKİN
- Hatay mutfak kültürü ve geleneksel Hatay mutfağından seçilen bazı yemekler hakkında nitel bir araştırma
A qualitative study about Hatay culinary culture and some dishes selected from traditional Hatay cuisine
ÇAĞTAY AKBIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH BADEM
- Simge yiyeceklerin otantiklik ve çokkültürlülük kapsamında incelenmesi: Hatay örneği
Examination of iconic foods in the scope of authenticity and multiculturalism: The case of Hatay
NURHAYAT İFLAZOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- Türkiye gastronomi kültürü içerisinde Hatay mutfağı ve tuzlu yoğurdun yemeklerde kullanımı
Hatay cuisine and use of salty yogurt in meals in Turkish gastronomy culture
MEHMET HANİFİ EJDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıBaşkent ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. FİKRET ATEŞ