Anadolu'da gök kutsallığı ve sanatsal uygulamalara yansıması
The sanctity of the sky in Anatolia and it's reflection on artistic practices
- Tez No: 866143
- Danışmanlar: DOÇ. SERVET SENEM UĞURLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Halı-Kilim Eski Kumaş Desenleri Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
İnsanoğlunun“var olmak”ile başlayan yaşamsal ve evrimsel sürecinde arayışlara girmiş,“kutsallık”ve“inanç”kavramıyla tanışmıştır. İlk zamanlarda avladığı hayvanları, mağara duvarına resim yapmaya başvurarak“ritüel”kavramını keşfetmiştir. Zamanla oluşturulan motif ve semboller, halı, kilim, keçe gibi çeşitli dokusal yüzeyler üzerinde de kullanılmıştır. Ayrıca gök cisimlerini izleyerek onları açıklamaya ve anlamlandırmaya çalışan insanlar, yaşamlarını onlara göre şekillendirmişlerdir. Yerleşik düzene geçen uygarlıklar, yerleşik yaşamın gerektirdiği beslenme, ekonomi ve siyasi konularda yol göstermesi açısından gök cisimlerinden yararlanmışlardır. Hatta zamanı ölçmek, günü ve yılı daha verimli kullanmak için güneş saati, saatler ve gök odaklı takvimler tasarlanmıştır. Anadolu Selçukluları Dönemi'ndeki medreseler ve rasathanelerde astronomik ve astrolojik incelemelerde elde edilen verilerle takvimler hazırlanmıştır. Her ayın bir hayvan tarafından sembolize edildiği 12 hayvanlı takvim kullanılmıştır. Geçişi yeri olan Anadolu'nun kültürel tarihi incelendiğinde Anadolu, çok sayıda uygarlık ve bilim insanı için ev sahipliği yapmış, günümüz astroloji ve astronomi bilimine kaynak oluşturmuştur. Astronomi, Antikçağ'da gök cisimlerinin kökeni, evrimi, fiziksel ve kimyasal özelliklerini gözlemleyen bilim dalıdır. Güneş, ay, yıldızlar, gezegenler, galaksiler, göktaşları, nebulalar, karadelik ve kuyruklu yıldızlar, evren /kozmos gibi dünya dışı cisim ve olaylarını incelemeye ve açıklamaya çalışmaktadır.“Gök”kavramının Anadolu insanı için önemi ve inançla bağlantısı incelenerek sanatsal yansımaları araştırılarak geçmiş ve gelecek arasında hem geçmişin kültürel ve sanatsal değerlerini içeren hem de inanç sistemleri ile astrolojinin günümüzdeki kullanımı bağlamında geleceğe ışık tutan özgün sanatsal çalışmalar üretilmiştir. Bu anlamda Anadolu'daki örneklerin literatüre kazandırılması için gök ile bağlantılı eserlerin motif, desen, kompozisyon, renk gibi çeşitli tasarım yönleri incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Human beings in their existential and evolutionary journey have encountered the concepts of“sacredness”and“belief”. Initially, humans discovered the concept of“ritual”by depicting the animals they hunted on cave walls. Over time, motifs and symbols created were also used on various textile surfaces such as carpets, rugs, and felt. Additionally, people who observed celestial bodies and attempted to explain and make sense of them shaped their lives accordingly. Civilizations that transitioned to a settled lifestyle utilized celestial bodies to guide their needs in nutrition, economy, and politics. They designed sundials, clocks, and sky-oriented calendars to measure time efficiently. During the Anatolian Seljuk period, calendars were prepared in madrasas and observatories based on astronomical and astrological data. The 12-animal calendar where each month is symbolized by an animal, was used. Anatolia as a place of transition has hosted numerous civilizations and scientists, contributing to the modern science of astrology and astronomy. Astronomy is the science observing the origin, evolution, and physical and chemical properties of celestial bodies. It endeavors to study and explain extraterrestrial objects and phenomena such as the sun, moon, stars, planets, galaxies, meteors, nebulae, black holes, and comets. By examining the importance of the“sky”concept for Anatolian people and its connection with belief were examined, and artistic reflections were researched. Original artworks bridging past cultural and artistic values with current belief systems and astrology were produced, adding these examples to the literature. By studying the significance of the“sky”concept for the people of Anatolia and its connection with belief, researchers explored its artistic reflections. Original artistic works were produced, encompassing the cultural and artistic values of the past and illuminating the future in the context of belief systems and contemporary astrology. To contribute Anatolian examples to the literature, various design aspects such as motifs, patterns, composition, and color of sky-related works were examined.
Benzer Tezler
- Orta Asya'dan Doğu Avrupa'ya erken devir Türk sanatında geyik figürleri
Deer figures in early period Turkish art from Central Asia to Eastern Europe
AÇELYA DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. J. ÖZLEM OKTAY ÇEREZCİ
- Türk Kültüründe Ağaç (Orman) Kültü
The Tree (Forest) Cult in Turkish Culture
PERVİN ERGUN
Doktora
Türkçe
2002
Halk Bilimi (Folklor)Selçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. DR. SAİM SAKAOĞLU
- 19.yüzyıl Osmanlı mimarisinde bezeme sanatının gelişimi: Bursa Emir Sultan Cami bezemeleri üzerine bir inceleme
Development of the decorative art in 19th century Ottoman architecture: A review on the decorations of Bursa Emir Sultan Mosque
DUYGU GÖK