Türkçe öykülerin değerleme kuramı çerçevesinde incelenmesi
Analysis of the Turkish short stories within the framework of apprasial theory
- Tez No: 866237
- Danışmanlar: PROF. DR. KAMİL İŞERİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Bu çalışmada dergilerde yer alan Türkçe öyküler Değerleme Kuramı çerçevesinde incelenmektedir. Dizgeci İşlevsel Dilbilgisi'nin kişilerarası üstşlevinin uzantısı olan kuram, konuşucu ya da yazarın, dilin toplumsal kullanımıyla inşa ettiği kimliğine ve etkileşim içinde bulunduğu kişilere ya da olaylara karşı tutumuna odaklanmaktadır. Bu süreçte olumlu ve olumsuz anlam bağıntıları içeren bir yaklaşım sergilemektedir. Değerleme Kuramı, tutum, derecelendirme ve katılım olarak üç temel ulamdan oluşmaktadır. Çalışmanın amacı Türkçe öykülerde, yazarın duygusal tepkilerini, davranışa yönelik yargılarını ve nesnelere yönelik görüşlerini ifade etmede başvurdukları dilsel kaynakları Değerleme Kuramı'nın Tutum ve Derecelendirme ulamları çerçevesinde çözümlemektir. Bu amaçla, 2019-2021 yılları arasında NOTOS, Türk Dili, Post Öykü, Dil ve Edebiyat, Türk Edebiyatı ve Olağan Hikâye dergilerinde yayımlanmış toplam 252 öykü metni incelenmiştir. Veri tabanını oluşturan Türkçe öykülerden elde edilen veriler, Martin ve White'ın geliştirdiği Değerleme Kuramı'nın Tutum ve Derecelendirme ulamları ve alt ulamlarına göre çözümlenmiştir. Tutum ve Derecelendirme ve alt ulamlarında kullanılan dilsel kaynaklar belirlenmiş ve bu dilsel kaynakların hangi ulamda sıklıkla kullanıldığı ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen sayısal verilere istatiksel çözümleme yapılarak yorumlanmıştır. Veri tabanını oluşturan öykülerde, öykü yazarlarının kullandığı dilsel kaynakların kullanım yoğunlukları arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için Ki-kare testi uygulanmıştır. Bu çalışmanın bulgularına göre tutum ulamının alt dizgeleri olan yargı ve duygulanım alt dizgelerinin öykülerde sıklıkla kullanıldığı gözlenmiştir. Derecelendirme ulamında ise genel olarak takdirin derecelendirilme sıklığının fazla olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, altı farklı dergide Tutum ve Derecelendirme ulamlarının farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, Turkish short stories in magazines are examined within the framework of Appraisal Theory. Appraisal Theory, an extension of the interpersonal metafunction of Systemic Functional Linguistics, focuses on the speaker's or writer's identity as constructed through the social use of language and their attitudes towards the people or events they interact with. This approach displays positive and negative meaning relations throughout the process. Appraisal Theory consists of three main components: attitude, graduation, and engagement. The aim of the study is to analyze the linguistic resources that authors use to express their emotional responses, judgments towards behaviors, and opinions on objects in Turkish stories, within the framework of the Attitude and Graduation components of Appraisal Theory. For this purpose, a total of 252 story stories published between 2019 and 2021 in NOTOS, Türk Dili, Post Öykü, Dil ve Edebiyat, Türk Edebiyatı, and Olağan Hikâye were analyzed. The data obtained from the Turkish short stories constituting the database were analyzed according to the Attitude and Graduation components of the Appraisal Theory developed by Martin and White. The linguistic resources used in the Attitude and Graduation components and their sub-components were identified, and it was revealed how frequently these linguistic resources are utilized in each component. The obtained numerical data were statistically analyzed and interpreted. The Chi-square test was applied to determine whether there was a significant difference between the usage intensities of Attitude and Graduation and their sub-components in the stories included in the database. According to the findings of this study, it has been observed that the sub-systems of judgment and affect, which are sub-components of the Attitude dimension, are frequently used in stories. In Graduation category, it was found that the frequency of rating appreciation was high in general. As a result, it was concluded that Attitude and Graduation categories differed in six different magazines.
Benzer Tezler
- Leyla Erbil'in öykücülüğü
Leyla Erbil's story
SEDA HİKMET SAYĞILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY YİVLİ
- Borderline kişilik bozukluğu olgularında anne-baba kişilik özellikleri ve aile ilişkileri
Başlık çevirisi yok
DİDEM AKSÜT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2003
Psikiyatriİstanbul ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN ŞAHİN
- İlkokul öğrencilerinin adalet, dürüst olma, sorumluluk ve yardımseverlik değerlerine yönelik yargılarının Kohlberg'in ahlak gelişim kuramına göre incelenmesi
The examination of primary school students 'judgements on justice, honesty, responsibility and humanitarianism values according to Kohlberg's moral development theory
İSMAİL YAŞARTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE GÜLER KÜÇÜKTURAN
- Dijital ortamda oluşturulmuş öykülerle gerçekleştirilen web tabanlı uzaktan eğitim uygulamasının, ortaokul sosyal bilgiler dersi programındaki değerlerin kazandırılması sürecinde öğrencilerin tutum, görüş ve düşüncelerine etkisi
The effect of web-based distance education application with stories created in the digital environment on students' attitudes, views and thoughts in gaining the values in the secondary school social studies course
ETHEM EVLİCE
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT OĞUZ KUTLU
- Marka kişilik öykülerinin kültür bağlamında analizi
Analysis of the brand personality and stories on cultural context
NARMİN BARIŞ
Doktora
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerİstanbul ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA MENGÜ