Özbek bilmeceleri (Yapı, dil özellikleri, Türkiye Türkçesine aktarma, sözlük)
Uzbek riddles (Structures, language features, tranference to Türkiye Turkish, dictionary)
- Tez No: 866609
- Danışmanlar: PROF. DR. SADETTİN ÖZÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 604
Özet
Özbek sözlü halk edebiyatının zengin türlerinden biri de bilmecelerdir. Sözlü kültür ortamında doğan ve nesilden nesile aktarılan bilmeceler, kültür ve gelenekle iç içe girmiş, var olduğu toplumu yansıtan, ait olduğu ırka, kültüre yönelik düşündürürken ahenk unsurları ile desteklenen mensur, manzum ve bazen de mensur manzum karışık bir anlatımda ansızın dikkati toplama isteği ile var olan bir tür olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada, Özbek Bilmeceleri (Yapı, Dil Özellikleri, Türkiye Türkçesine Aktarma, Sözlük) incelenmiştir. Beş ana bölümden oluşan çalışmamızın Giriş bölümünde bilmecenin ne olduğu, araştırmacıların bilmece için verdikleri tanımlar ile Özbekistan'da ve Türkiye'de Özbek bilmeceleri ile ilgili yapılan çalışmalar önce verilmiş. Ardından Çağdaş Türk lehçelerinde bilmecelerle ilgili yapılan bazı çalışmalardan söz edilmiştir. İkinci bölümde Özbek Bilmecelerinde Yapı başlığı altında bilmecelerin şekilsel özellikleri ve ahenk unsurlarından örnekler sunulmuştur. Üçüncü bölümde Dil özellikleri altında dikkat çekici örnekler verilmiştir. Dördüncü bölümde çalışmamıza konu olan asıl metin Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Beşinci bölümde ise Sözlük hazırlanarak söz varlığı verilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the rich genres of Uzbek oral folk literature is riddles. Riddles, which were born in the oral culture environment and passed down from generation to generation, exist with the desire to suddenly attract attention in a mixed narrative of prose, verse and sometimes prose, which are intertwined with culture and tradition, reflect the society in which they exist, make people think about the race and culture they belong to, and are supported by elements of harmony. In this study, Uzbek Riddles (Structures, Language Features, Tranference to Türkiye Turkish, Dictionary) were examined. In the Introduction of our study, which consists of five main chapters, what a riddle is, the definitions given by researchers for riddles, and the studies on Uzbek riddles in Uzbekistan and Turkey are given first. Then, studies on riddles in Contemporary Turkish dialects were mentioned. In the second part, examples of the formal features and harmony elements of the riddles are presented under the title of Structure in Uzbek Riddles. In the third section, remarkable examples are given under Language features. In the fourth chapter, the main text that is the subject of our study has been translated into Turkey Turkish. In the fifth chapter, an Index (dictionary) was also prepared and the vocabulary was tried to be given.
Benzer Tezler
- Afganistan Özbek halk edebiyatında Yazı ve Zeba hikâyesi koşukları
Yazi and Zeba story poems in Afghanistan Uzbek folk literature
FİRUZE AZİZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Tarançi halk edebiyatından örnekler (İnceleme- metin- aktarma)
Samples from Tarançi literature (Analysis- text-transfer)
NİHAT ÖZEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ÖZKAN
- Özbek Türkçesi'nde zamirler, sıfatlar ve zarflar ve edatlar
Adjectives, adverlos, prepasitions, pronouns in Uzbek Turkish
NURAN İNSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SADİ HINCAL NAKİBOĞLU
- Özbek ve Uygur Türkçe'lerinde isim
Nouns in Uzbek and Uigur Turkish
HİKMET KORAŞ
Doktora
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCER GÜLENSOY
- Özbek Türkçesinde isimler
The Onomata in Uzbek Turkish
AYNUR ÖZ
Doktora
Türkçe
1999
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRİSTAY KUÇKARTAYEV