Onaltıncı yüzyıl gazellerinde dünyevi sevgili
The earthly beloveds in the ghazals of the sixteenth century
- Tez No: 866752
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA BÜYÜKKARCI YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1029
Özet
Bu tezde 16. yüzyılda oluşturulmuş divanlardaki gazellerde konu edilen dünyevi sevgililerin hususiyetlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Dünyevi sevgiliden kasıt, âşığın sosyal hayatının parçası olan gerçek kişilere tekabül eden sevgililerdir. Bu çalışma için Osmanlı edebiyatının en parlak dönemlerinden birini yaşadığı, büyük şairlerin yetiştiği, dolayısıyla sevgilinin de bütün özellikleriyle iyiden iyiye teşekkül ettiği 16. yüzyıl seçilmiştir. Çalışmanın kapsamı sevgilinin en çok konu edildiği nazım biçimi olan gazelle sınırlandırılsa da bazı durumlarda konuyu ayrıntılandırmak için divandaki öteki nazım biçimlerine de başvurulmuştur. Gazellerden elde edilen örnekleri genel bağlama oturtmada yine 16. yüzyılın kaynakları kullanılmıştır. 16. yüzyıldan 76 adet şairin divanı incelenmiş, mutasavvıf şairler kapsam dışı bırakılmıştır. Bu incelemelerden elde edilen veriler ışığında dünyevi sevgililer altı ana bölüm altında sınıflandırılmıştır. Giriş mahiyetindeki ilk bölümde erkek sevgililerin kadın sevgililere tercih edilme nedenleri açıklanmaya çalışılmış, erkek sevgililerin özellikleri belirtilmiştir. İkinci bölümde isimleri belli olan ve cinsiyet atıflarıyla anılan sevgililer örneklenmiştir. Üçüncü bölümde sosyal konumu, kimliği ve mesleği belli olan sevgililer incelenmiştir. Dördüncü bölümde âşıkla sözlü veya tensel temasa açık olan ulaşılabilir sevgililer örneklenmiştir. Beşinci bölümde paraya ve maddiyata meyilli olan sevgili tipi ele alınmıştır. Altıncı bölümde âşık için tek ve yekta olmayan, âşığın duygusallık yaşadığı birçok kişiden birine denk gelen sevgililer konu edilmiştir. Yedici bölümde âşıkla sevgili arasında klasik telakkiye göre tersine dönen hiyerarşi incelenmiş, duygusal ve fiziksel etkiye açık olan sevgililer örneklenmiştir.
Özet (Çeviri)
This dissertation aims to reveal the characteristics of the earthly beloveds in the ghazals of the divans composed in the 16th century. What is meant by the earthly beloveds are real people in flesh and blood taking part in the poet's social life. The reason why 16th century is chosen as a scope is because during this century the Ottoman literature went through one of its most prosperous times when lots of big names appeared and the beloved's characteristics took shape to the fullest extent. The scope of the dissertation is narrowed down to the ghazals because they are being one of the most efficient poetic forms in the sense that the beloveds are depicted, but in some cases other poetic forms in the divans are also used in order to elucidate further. 76 poets' divans are analyzed, the divans of the mystic poets are not included in the scope of this dissertation. In the light of the data obtained, the beloveds are classified in six main chapters. The introductory first chapter explains the reasons why male beloveds are preferred to female beloveds and introduces the characteristics of the male beloveds. The second chapter uncovers the beloveds with a name and sexual attributions. The third chapter investigates the beloveds having a specific social identity, profession and belonging to a specific social milieu. In the fourth chapter, the beloveds engage into a verbal and sexual intercourse with the poet. In the fifth chapter, the beloveds have an appetite for money and materiality. In the sixth chapter, the beloveds are not the one and only but one of the many people to whom the poet emotionally attaches. In the seventh chapter, the beloveds are open to emotional and physical influence and the hierarchy between the poet and the beloveds is reversed.
Benzer Tezler
- Mecdi Mehmed Efendi'nin Gazelleri (Metin-İnceleme)
Mecdi Mehmed Efendi's Gazels (Text-Research)
AYŞE DERYA ESKİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. AHMET MERMER
- Lami'i Çelebi Şerefü'l-İnsan
Başlık çevirisi yok
SADETTİN EĞRİ
Doktora
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL KURNAZ
- Onaltıncı yüzyıl divan şairlerinde vezin kullanımı
The Application of the prosidical metre in divan poets of XVI. century
HAKAN TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YEKTA SARAÇ
- The possibility of conceiving universal human rights in the sixteenth century political theory: The views of Vitoria and Las Casas
Onaltıncı yüzyıl siyaset kuramında evrensel insan haklarının kavranması olanağı: Vitoria ve Las Casas'ın düşünceleri
AYDIN ALBAYRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEM DEVECİ
- Onaltıncı Asır Osmanlı toplumunda bellibaşlı Kızılbaş isyanları
The main Kizilbas rebellions in the 16th century Ottoman society
ELİF GÜL AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
TarihMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZ