Edebiyat eleştirisi uygulamasının Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma ve eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisi
The effect of literary criticism practice on critical reading and critical thinking skills of pre-service Turkish language teachers
- Tez No: 866916
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 201
Özet
Edebiyat eleştirisi yapmak ve bu beceriyi ortaokul öğrencilerine kazandırmak Türkçe öğretmenlerinin temel bir sorumluluğudur. Ancak geleneksel edebiyat eğitimi nedeniyle Türkçe öğretmeni adayları bu konuda yetkin değildir. Bu yetersizlik eleştirel okumaları ve eleştirel düşünmeleri önünde engel teşkil etmektedir. Bu nedenle araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının edebiyat eleştirisini öğrenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında modern edebiyat eğitimine dayalı bir edebiyat eleştirisi uygulaması gerçekleştirilmiş, uygulamanın eleştirel okuma ve eleştirel düşünme üzerindeki etkisi incelenmiş ve uygulamanın etkinliği sorgulanmıştır. Karma gömülü deneysel araştırmanın nicel boyutu tek gruplu ön test - son test ve eşdeğer zaman serisi modeli, nitel boyutu ise durum çalışması şeklinde tasarlanmıştır. Deneysel uygulamanın içeriği, bir gençlik romanı ile bu romanı incelemeye yönelik sorular ve metinlerden oluşturulmuştur. Sorular ve metinler, eleştiri düzeylerine ve eleştiri kuramlarına göre hazırlanmıştır. Deneysel uygulamanın yönteminde buluş yoluyla öğretim stratejisi esas alınmıştır. 2022-2023 eğitim-öğretim yılında bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 16 Türkçe öğretmeni adayı ile 10 hafta boyunca edebiyat eleştirisi uygulaması yapılmıştır. Deneysel uygulamaya ilişkin veriler, eleştirel okuma özyeterlilik algısı ölçeği, eleştirel okuma temelli edebiyat eleştirisi rubriği, eleştirel düşünme eğilimi ölçeği, eleştirel düşünme kompozisyon testi ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Nicel veriler betimsel ve çıkarımsal istatistikle, nitel veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel ve nitel bulgularına göre edebiyat eleştirisi uygulamasına katılan Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma özyeterlilik algılarının yükseldiği, eleştirel okuma ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştiği, edebiyat eleştirisi algılarında olumlu değişimler meydana geldiği, eleştirel okuma ve düşünme bağlamında kişisel ve mesleki kazanımlar elde ettiği belirlenmiştir. Ayrıca edebiyat eleştirisi uygulamasının içerik ve yöntem açısından doğru bir şekilde yapılandırıldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
It is a fundamental responsibility of Turkish teachers to criticise literature and to provide this skill to secondary school students. However, pre-service Turkish language teachers lack this competency because of their traditional literature education. Critical reading and critical thinking are hampered by this deficiency. Thus, this research aims to teach literary criticism to pre-service Turkish language teachers. Within the framework of this goal, a literary criticism practice grounded in contemporary literature education was conducted, its impact on critical reading and critical thinking was assessed, and its efficacy was questioned. The quantitative dimension of the mixed embedded experimental research was designed as a one-group pretest-posttest and equivalent time series model, and the qualitative dimension was designed as a case study. The content of the experimental application consisted of a young adult novel, and questions and texts for analysing this novel. These texts and questions were prepared according to the levels of criticism and theories of criticism. The method of the experimental application was based on the teaching by discovery strategy. During the 2022-2023 academic year, 16 Turkish language teacher candidates enrolled at a public university participated in a 10-week literary criticism practice. The critical reading self-efficacy perception scale, the critical reading-based literary criticism rubric, the critical thinking disposition scale, the critical thinking essay test, and the semi-structured interview form were used to gather the data relevant to the experimental application. Descriptive and inferential statistics were used to evaluate the quantitative data, and content analysis was used to study the qualitative data. According to the quantitative and qualitative findings of the study, it was determined that the pre-service Turkish language teachers who participated in the literary criticism practice increased their critical reading self-efficacy perceptions, developed their critical reading and critical thinking skills, had positive changes in their perceptions of literary criticism, and acquired personal and professional gains in the context of critical reading and thinking. In addition, it was determined that the literary criticism practice was structured correctly in terms of content and method.
Benzer Tezler
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- Mimarlık ve bilim kurgu edebiyatı arakesitinde J. G. Ballard'ı okumak
Reading J. G. Ballard in the intersection of architecture and science fiction literature
ZEYNEP TUNA ULTAV
- Raymond Queneau'nun 'Zazie Dans le Metro' romanının Türkçe çevirisinin toplumsal bağlamda eleştirisi
Critics of Turkish translation of Zazie Dans le Metro of Raymond Queneau in social context
ZUHAL KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. EMİNE DEMİREL
- Toplumsal ve tarihsel boyutlarıyla İngiliz tiyatrosunda sansür
Censorship on the English stage along with its social and historical dimensions
YAVUZ ÇELİK
Doktora
Türkçe
2005
İngiliz Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YEREBAKAN
- Tanzimat sürecinde Osmanlı Devleti'nin hukuk değişimi ve Namık Kemal'in hukuk anlayışı
The change of law Ottoman State in Tanzi̇mat process and Namık Kemal's law thought
RIDVAN DEĞİRMENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukYıldırım Beyazıt ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ŞAFAK BALI