2000 sonrası Türk sinemasında melankoli olgusuna bakış
A look at the phenomenon of melancholy in post-2000 Turkish cinema
- Tez No: 867753
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞÜKRÜ SİM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 277
Özet
Seyirciye duygulanım yaşatma imkânı tanıyan sinemanın, temsilleri yeniden üretebilirliği sayesinde melankoliyi ve altında yatan nedenleri kavramaya olanak sağlayan bir ortam sağlaması, melankoliye incelenebilir bir alan açmaktadır. 2000 sonrası Türk sinemasının barındırdığı melankolik tema ve unsurlardan hareketle melankoli temsillerine ilişkin bir durum tespiti yapmayı amaçlayan bu tezde, iki aşamalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. İlk olarak örneklem filmlerinin psikanalitik çözümlemeleri yapılmış, bu sayede melankoliyi ortaya çıkaran nedenler, karakterlerin ruh hâlleri ve eylemlerinden hareketle melankoliye ve melankoliğe bakış açısına dair tespitler ortaya konmuştur. İkinci analiz bölümünde ise gönüllü katılımcılarla önce seyir deneyimi, ardından derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ve kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı kullanılmıştır. Burada bireylerin hafızasında yer edinen melankoli tanımları ile literatürde yer alan melankoli tanımlarının karşılaştırmasını yapabilmek, filmlerin barındırdığı melankolik tema ve unsurların seyirci tarafından nasıl algılandığına dair çıkarımlara ulaşmak ayrıca filmlerin tüketilme ve tüketilmeme nedenlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Melankolinin sinemadaki temsillerinin yalnızca film çözümlemeleri üzerinden değil, katılımcılarla gerçekleştirilen seyir deneyimi ve görüşmeler aracılığıyla iki aşamalı bir şekilde irdelenmesi çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Böylelikle hem ortaya konan yapıta hem de onu tüketen tarafın görüşlerine değiniliyor olması iki yönlü bir bakış açısına ulaşmaya olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda örneklem filmlerinde melankolinin yalnızca sözlü olarak ele alınan bir olgu olmadığının tespit edilmesinin yanı sıra olay örgüsü, diyalog ve aksiyonlar, filmin anlatısı, görselleştirme biçimleri ve karakterler arasında ortak özellikler saptanmıştır. Katılımcıların melankoli tanımlarının karamsarlık, karanlık, hüzün, üzüntü ve depresyon etrafında yoğunlaştığı görülürken; literatür tanımlamalarında görüşler belirli bir sebep olmaksızın çevreye karşı ilgisizlik, hüzünlü hâl nedeniyle içe kapanıklık etrafında şekillenmiştir. Bir filmin melankolik olarak nitelendirilmesi için sahip olması gereken en önemli unsur konusunun duygusal bir yük, bireye hüzün ve üzüntü veren, dramatik olaylarla ilişkili olmasıdır. Melankolik unsur veya temalar barındıran filmleri izleme nedenleri özdeşleşme, empati kurma, yüzleşme isteği, kılavuz olarak görme, mutsuzluk ve acıdan haz alma, bireyin içinde bulunduğu ruh hâli ve gerçeğe yakınlık olarak saptanırken; izlememe nedenleri ise yüzleşmeye isteksizlik, empati kurmaktan ve maruz kalmaktan kaçınma, içinde bulunduğu ruhsal durum ve film izleme etkinliğinin sosyal ve eğlenceli bir aktivite olarak görülmesidir. Katılımcıların tercihleri göz önünde bulundurulduğunda bireyin arayışının beyaz perdede kendine yer bulması, sinemanın gücü sayesinde bu tarz duyguların, düşüncelerin içinde olan veya henüz meyil aşamasında olan bireyin kendisine“yalnız değilmişim”demesinin bir yolu olarak da görülebilir. Dolayısıyla kayıp ve kayıp sonrası yaşananların anlamlandırılması noktasında sinemanın konumu üzerine düşünme gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
The fact that cinema, which allows the audience to experience emotion, provides an environment that allows us to comprehend melancholy and its underlying causes thanks to its ability to reproduce representations, opens a space for melancholy to be analyzed. In this thesis, which aims to make a case study on the representations of melancholy based on the melancholic themes and elements in post-2000 Turkish cinema, a two-stage analysis was conducted. Firstly, the sample films were analyzed psychoanalytically, and thus, the causes of melancholy, the moods and actions of the characters, and the perspective on melancholy and the melancholic were determined. In the second analysis section, first the viewing experience and then the interviews were conducted with the volunteer participants. Descriptive analysis and the uses and gratifications approach were used to analyze the data obtained. The aim here was to compare the definitions of melancholy in the memory of individuals with the definitions of melancholy in the literature, to reach an inference about how the audience perceives the melancholic themes and elements in the films, and also to reveal the reasons for the consumption and non-consumption of the films. The importance of the study is that the representations of melancholy in cinema are analyzed not only through film analysis, but also through the viewing experience and interviews with the participants in a two-stage manner. In this way, the fact that both the work and the views of the party consuming it are addressed allows reaching a two-way point of view. In this context, in addition to determining that melancholy is not a phenomenon that is dealt with only verbally in the sample films, common features were found between the plot, dialogues and actions, the narrative of the film, visualization styles and characters. While the participants definitions of melancholy were concentrated around pessimism, darkness, sadness, sadness and depression; in the literature definitions, opinions were shaped around indifference to the environment without a specific reason and introversion due to sadness. The most important element that a movie should have in order to be characterized as melancholic is that its subject matter should be related to dramatic events that give an emotional burden, sadness and sorrow to the individual. The reasons for watching movies with melancholic elements or themes were identified as identification, empathy, desire to confront, seeing as a guide, taking pleasure from unhappiness and pain, the state of mind of the individual and closeness to reality; while the reasons for not watching movies were unwillingness to confront, avoidance of empathy and exposure, the state of mind in which the individual is in, and the fact that watching movies is seen as a social and fun activity. Considering the preferences of the participants, the fact that the individual's search finds a place on the white screen can also be seen as a way for the individual who is in such feelings and thoughts or who is still in the inclination stage to say“I am not alone”thanks to the power of cinema. Therefore, it is necessary to think about the position of cinema in making sense of loss and post-loss experiences.
Benzer Tezler
- 2000 sonrası Türk sinemasında kadın yönetmenlerin filmlerinde özgürlükçü öznenin inşası
Feminist subject and the building of emancipater subject in the films of woman directors in Turkish cinema after 2000
CEYDA CURA
Doktora
Türkçe
2025
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU BALCI
- 2000 sonrası Türk sinemasında sanat yönetimi ve tasarımı
Art direction and production design in Turkish cinema after 2000
YASEMİN ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarBahçeşehir Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI EDA NOYAN
- 2000 sonrası Türk sinemasında biyografik filmlerin izleyiciye ulaşmasında yapımcı stratejileri: Dijital sanatlar örneği
Production strategies for reaching audiences in biographical films in Turkish cinema after 2000: The case of digital arts
MELİH KÜTÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Biyografiİstanbul Kültür ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. REMZİYE KÖSE ÖZELÇİ
- 2000 sonrası Türk sinemasında kadınlar arası arkadaşlığın temsili
Representation of friendship among women in post-2000 Turkish cinema
GÜLDEN GEVHER ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıYaşar Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK KAYA
- 2000 sonrası Türk sinemasında yoksulluk
Poverty in the post-2000 Turkish cinema
EMRAH ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL BÜKER