Bağlam kavramına mimari eleştiri üzerinden bir yaklaşım: Kıyı Ege 21. yüzyıl tekil konut örneklerinde bağlamsallığın kodları
An approach to the concept of context through architectural criticism: The codes of contextuality in 21st century single houses in the Coastal Aegean
- Tez No: 868182
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET GÖKMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Bağlam, eleştiri, konut, bağlamsallık, Ege, Context, criticism, house, contextuality, Aegean
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Mimarlık ve bağlam ilişkisi çoğunlukla jenerik ve ön tanımlı ölçütlerle ele alınmaktadır. Oysa mimarlık ve bağlam her durumda kendine özgü nitelikler barındırır. Mimarlığın doğasında da kendine özgü durumlara kendine özgü yanıtlar aramak vardır. Mimarlık ve bağlam araştırmasının da o duruma özgü bir yaklaşımla yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde araştırmanın yapı ve bağlama özgü nitelikleri ıskalaması söz konusudur. Bunun yanı sıra jenerik yaklaşımlar mimari eleştirinin de yüzeyselleşmesine neden olmaktadır. Bu nedenle bu çalışma, söz konusu jeneriklik ve yüzeyselliğe karşın, mimarlık ve bağlamı bu kavramların birbirine özgü olma haline odaklanarak tartışmayı amaçlamaktadır. Yapının, bağlamın ve aralarındaki ilişkilerin özünü anlamanın yolu kapsayıcı, sistematik ve duruma özgü bir mimari eleştiri yaklaşımından geçer. Yapı bir özne, bağlamsa bir evrendir. Her özne kendi evreninde kurduğu salt mekânsal değil aksine çok yönlü ve çok katmanlı bağlarla var olur. Çünkü bağlam mekânsal unsurların yanında ekonomik koşullar, imar kuralları, kullanıcı alışkanlıkları gibi farklı katmanlarda, farklı unsurları da kapsar. Dolayısıyla bağlam çok katmanlı bir kümedir ve her yapı için değişkendir. Her yapının kendine özgü bir bağlamı vardır. Bu nedenle bağlam, her yapı özelinde ve tüm katmanlarıyla ele alınmalıdır. Bu doktora tezi, tariflenen bakış açısıyla bağlama dair eleştirel, çağdaş, kapsayıcı ve yeni bir yorum getirmeyi ve bunun devamında kapsayıcı, sistematik ve duruma özgü bir mimari eleştiri yaklaşımı geliştirmeyi hedeflemiştir. Bu eleştiri, seçilen örneklem konutlar üzerinden tartışılarak bağlam ile ilişki kurma biçimleri üzerine“bağlamsallığın kodlarının”keşfedilmesi amaçlanmıştır. Yapılar özelinde yapılan bu tartışmalar neticesinde yapıların kendi bağlamları ile kurduğu ilişkiler tüm yönleriyle ele alınmış ve bağlamsallık kodlarına dair çıkarımlar yapılmıştır. Tüm bunların sonucunda, ne bağlam ile ilişki kurma biçimlerinin ne de bir yapı eleştirisinin jenerik ölçütlerle anlaşılamayacağı, her yapının kendine özgü koşullarda ve çok katmanlı ilişkilerle yorumlanabileceği savunulmuş ve Kıyı Ege 21. yüzyıl tekil konut mimarlığının bağlamsallık kodları keşfedilmiştir.
Özet (Çeviri)
The relationship between architecture and context is often addressed with generic and predefined criteria. However, architecture and context inherently possess unique characteristics in every situation. It is in the nature of architecture to seek unique responses to unique circumstances. Research on architecture and context also needs to be approached in a situation-specific manner. Otherwise, there is a risk of missing the specific qualities of the building and context. Furthermore, generic approaches lead to a superficiality in architectural criticism. Therefore, this study aims to discuss architecture and context by focusing on the uniqueness of these concepts against genericity and superficiality. Understanding the essence of the building, the context, and their relationships depends on an inclusive, systematic, and situation-specific architectural criticism approach. Building is a subject, and the context is a universe. Every subject exists through not only spatial but also multi-dimensional and multilayered connections established within its own universe. This is because the context encompasses different layers and elements, beyond spatial elements such as economic conditions, legal regulations, and user habits. Therefore, the context is a multi-layered cluster and varies for each building. Every building has its unique context. Hence, the context should be addressed specifically for each building and across all layers. This doctoral thesis aims to bring a critical, contemporary, inclusive, and fresh approach to context with the described perspective, and develop an inclusive, systematic, and situation-specific architectural criticism approach. Through discussions on selected sample houses, criticism aims to explore the 'codes of contextuality' about the ways of relating between buildings and their own contexts. As a result of these discussions specific to the buildings, the relationships that the buildings establish with their own contexts have been addressed in all aspects, and inferences regarding the codes of contextuality have been made. Consequently, it is argued that neither the ways of forming relationships with context nor architectural criticism can be understood with generic criteria, and each building can be interpreted under its unique conditions and multi-layered relationships, discovering the codes of contextuality of 21st century Coastal Aegean single house architecture.
Benzer Tezler
- Contextualizing 'context' in architectural theory via a conceptual model
Mimarlık kuramında bir kavramsal model ile bağlamı bağlamsallaştırmak
EDANUR KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL DEMİR
- Disiplinlerarası zeminde eleştirel mekânsal pratiklerin denemeci açılımları: Mimari deneme filmi
Essayistic expansions of critical spatial practices on interdisciplinary terrain: Architectural essay film
AYGEN EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes
Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı
NURDAN DURMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Sanat TarihiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Criticality of the embodied mind within spatial experiences
Bedenleşen zihnin mekansal deneyimler yoluyla eleştirelliği
BİLGE CAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
- Kıvrım geometrisi ve felsefesi: Bir türev olarak mimarlık
Geometry and philosophy of folding: Architecture as a derivative
TUĞBA MENŞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU