KDV açısından hizmet işlemlerinin vergilendirilmesi
Taxation of service transactions in terms of valu added tax
- Tez No: 868945
- Danışmanlar: PROF. DR. CENKER GÖKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Katma değer vergisi, vergilendirme yetkisi, vergilendirme prensipleri, varış ülkesi prensibi, vergilendirme usulleri, KDV tevkifatı, hasılat esaslı vergileme, elektronik hizmetlerin vergilendirilmesi, vergiye uyum
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 399
Özet
Katma değer vergisi açısından hizmetlerin vergilendirilmesi OECD ve Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de kapsanması ve vergilendirilmesi en zor alanlardan biridir. Vergilendirme yetkisine bağlı olarak ülkeler kendi siyasi sınırları içerisinde KDV'ye tabi hizmetleri belirlerken diğer taraftan aynı işlem üzerinde mükerrer vergileme olmaması için ülkeler arasında benzer vergileme prensiplerinin belirlenmesi ve bu ilkelere uygun vergileme yapılması zorunlu görünmektedir. Bu kapsamda varış ülkesinde vergileme prensibinin hizmetler açısından da temel prensip olarak uygulanması gerekmektedir. Avrupa Birliği'nde özellikle uluslararası telekomünikasyon, uydu yayıncılığı hizmetleri ve elektronik hizmetlerin vergilendirilmesinde uygulamaya konulan tek durakta alışveriş (The One Stop Shop- OSS) uygulaması, varış ülkesi prensibine uygun olarak vergilemede uygulanacak yol ve yöntemleri detaylı olarak açıklamaktadır. KDV'nin konusuna giren bazı hizmetler ise uluslararası ilkeler doğrultusunda KDV'den istisna tutulduğu gibi bazı hizmetler de sosyal, ekonomik ve siyasi nedenlerle yine yasa hükmüyle KDV'den istisna tutulabilmektedir. Bahse konu istisnaların bir kısmı yüklenilen KDV'nin indirim ve iade yoluyla telafi edilmesini sağladığı gibi bir kısmında mükellefe hiç indirim hakkı tanınmamakta bir kısmında ise temel olarak hizmetin ifa edildiği döneme kadar indirim yoluyla telafi edilen KDV'ye dokunulmazken hizmetin ifa edildiği tarih itibariyle indirilemeyen KDV'nin indirimi ise yasaklanmaktadır. KDV'nin konusuna giren hizmetlerin belirlenmesinde Avrupa Birliği'nde de Türkiye'de de olumsuz tanımlama yapmak suretiyle KDV'nin kapsayıcılığını sağlamak üzere mal teslimi dışındaki tüm işlemlerin hizmet olarak vergiye tabi olduğundan hareket edilmiştir. Bu durum işlem tanımını ve ödeme gerektiren bazı durumların KDV karşısındaki durumunun ayrıca değerlendirilmesini gerekli kılmıştır. Öte yandan Türkiye'de hizmetlerin vergilendirilmesinde KDV sistematiğine uygun olarak işlemi yapan mükellefin vergiyi beyan edip ödemesini sağlayan gerçek usulde vergilendirme yöntemi uygulandığı gibi, hizmeti alanın vergiyi sorumlu sıfatıyla kesip ödemesini öngören KDV tevkifatı yöntemi, talep eden mükelleflerin katma değer vergisinin temelinde yer alan indirim mekanizmasını devre dışı bırakarak hasılat üzerinden genel vergi oranını aşmamak üzere belirlenen oranda vergi beyan edip ödemelerine imkan sağlayan hasılat esaslı vergilendirme yöntemi ve nihayetinde tek durakta alışveriş (The One Stop Shop) uygulamasının elektronik hizmetler açısından uygulanmasını öngören 3 nolu beyanname uygulaması olmak üzere temel olarak dört farklı yöntem kullanılmaktadır. İcra dairesi, açık artırma yerleri gibi müzayede mahallerinde yapılan satışlara özgülenen 5 nolu KDV beyannamesi de bu yöntemlere ek olarak sayılabilir. Türkiye vergiye tabi hizmetler ve varış ülkesi prensibi yönünden AB uygulamaları ile önemli ölçüde uyuşurken, hizmetlerin vergilemesinde kullanılan yöntemler konusunda ciddi ayrışmalar yaşanmaktadır. Her ne kadar AB üyesi ülkelerde de özellikle kayıp tüccar ve Carrousel yolsuzluğu sonrası KDV tevkifatı uygulamasının nispeten yaygınlaştığı söylenebilse de Türkiye'deki KDV tevkifatı uygulamasının genel KDV uygulamasının yerine ikame olacak boyutta kapsayıcı ve KDV sistematiğini bozucu olduğu görülmektedir. KDV tevkifatı yönteminin bozduğu temel KDV uygulaması hasılat esaslı vergilendirme yöntemi ile daha da bozulmuş görünmektedir. KDV sisteminde gerek ters ve aykırı vergileme rejimleri uygulamak gerekse istisna ve oran farklılaştırmalarıyla uygulamanın zorlaştırılması, mükelleflerin vergiye uyumunu çok daha maliyetli ve zahmetli hale getirirken, vergi idaresinin de işgücünü önemli ölçüde KDV servislerine ayırmasına neden olmaktadır. Bu yönüyle Türkiye'de KDV uygulamasının teorik altyapısı ve temel ilkelerinden koptuğu gerek vergilendirmenin gerekse vergiye uyumun giderek daha maliyetli ve uygulanması zor hale getirildiği görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In terms of value added tax taxation of services is one of the most difficult and complex topics to comprehend and tax in Turkey, OECD and European Union. Depending on the authorization of the taxation, countries have a right to establish taxation rules and determine the services subject to VAT within their own political borders, on the other hand, it seems necessary to determine relatively uniform taxation principles between countries and to tax the services in accordance with these principles in order to avoid double taxation on the same transaction. Therefore in terms of services, the destination principle in VAT should be applied as a basic principle. The legal application of The One Stop Shop (OSS) which has been implemented in the European Union especially aims to tax international telecommunication, broadcasting and electronic services, explains in detail the basic gudielines and the taxation methods in accordance with the destination principle. Some services within the scope of VAT are exempted from VAT due to international principles, social, economic and political reasons. While some excemptions guarantee that the incurred VAT is compensated through deduction and refunds, the taxpayer is not entitled to deduct and refund for some exemptions. Moreover for some exemptions deduction is allowed until service is done but VAT that cannot be deducted as of the date of service is prohibited to deduct. In terms of defining the services subject to VAT, negative definition is based on and it has been acted that all transactions except the delivery of goods are subject to VAT as a service both in the European Union and in Turkey. Fort his reason determining the scope of transaction and the some situations that require payment should be attentively evaluated. Mainly four different taxation and declaration methods are applied in the taxation of services in Turkey. One is completely appropriate for VAT theory that the taxpayer declares and pays the tax. The second method dictates the service buyer not to pay the tax to the seller, but to declare and pay the tax directly to the tax office. It is named as reverse charge mechanism. The third method which is revenue-based taxation rules that the taxpayer who will demand calculate, declare and pay a specific rate of revenue as VAT without considering the VAT to be deducted. Finally, the tax return number 3 as fourth method orders the application of The One Stop Shop in Turkey for cross-border electronic services. In addition to these methods, VAT return number 5, which is specific to sales made in auction halls, places can be counted as fifth. While Turkey is compatible with EU practices in terms of taxable services and the destination principle, there are serious divergences for using taxation methods of services. Even though it can be said that the application of VAT reverse charge mechanism has become relatively widespread in EU after the missing trader and Carrousel fraud, the application of reverse charge mechanism in Turkey seems to be more disruptive to the original VAT theory. The basic VAT application which is disrupted by the reverse charge mechanism of VAT seems to be further deteriorated by the revenue-based taxation method. Both applying reverse and contrary taxation regimes and making the implementation of VAT more difficult with exceptions and rate differentiations make tax compliance much more difficult, inconvenient and costly in the Turkish VAT system. It also causes the Tax Administration to allocate vast majority of its workforce to VAT services. In this respect, it can be said that VAT practice in Turkey has been detached from its theoretical background and basic principles, and both administration of taxation and tax compliance have become increasingly costly and difficult to implement.
Benzer Tezler
- Türkiye'de tarımsal kazançların daha etkin vergilendirilebilmesi için bir model önerisi
A Suggested model for the taxation of agricultural incomes efficiently in Turkey
GÜNAY GÜNGÖR
- Elektronik ticaret kapsamında gerçekleştirilen hizmetlerde Katma Değer Vergisi uygulaması: Türkiye ve AB ülkeleri açısından bir değerlendirme
Value Added Tax application on services performed within electronic commerce: In terms of Turkey and EU (European Union) countries an evaluation
BURCU DEĞERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukManisa Celal Bayar ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNEŞ ÇETİN GERGER
- Katma değer vergisi iadesinin önemi,iadeyi doğuran işlemler ve sonuçları: Sivas ilinde bir araştırma
Importance of value added tax refund,transactions leading the refund and its consequences: A research in Sivas
BEKİR TUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MaliyeSivas Cumhuriyet ÜniversitesiMuhasebe, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİD ALPAGUT ŞENEL
- Blokzincir tabanlı dijital varlık: Nitelikli fikri tapu (NFT) ve vergilendirilmesi
Blockchain based digital asset: Non-fungible token (NFT) and taxation
ZEYNEB ESRA BOZYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF YILMAZ FURTUNA