Antalya Balbey Mahallesi kentsel sit alanının mimari analizi ve 365 ada 10 parselde bulunan tescilli sivil mimarlık örneğinin restorasyon projesi
Architectural analysis of Antalya Balbey Neighborhood urban protected area and restoration project of the registered civil architecture example located on plot 10 of block 365
- Tez No: 869098
- Danışmanlar: PROF. DR. ELİF ÖZLEM AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 333
Özet
Antik dönemden itibaren Doğu Akdeniz ve Kızıldeniz tarafından gelen ticari malların Anadolu'ya aktarıldığı bir liman kent olarak kurulan Antalya, Selçuklu döneminde surlarla çevrili kapalı bir kent modeli olarak gelişmiştir. Osmanlı döneminde, 15. yüzyıldan başlayarak ekonomik hareketliliğe bağlı nüfus artışıyla büyük Anadolu şehirleri sur dışına taşmışlardır. Antalya'da Kaleiçi dışında 15. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen Balbey Camisi, mevcut hamamı ve günümüze ulaşamayan kervansarayı ile Antalya'da Osmanlı klasik mimarisine özgü planlı ilk sur dışı külliye olarak nitelendirilebilir. Osmanlı vezirlerin Balibey tarafından yaptırılan Balbey Camii etrafında gelişen Balbey mahallesi Müslüman Türklerin yerleştiği bakımlı bahçelerden oluşan çok güzel bir yerleşim olarak bilinmektedir. Büyük ölçüde geliştiği dönemin izlerini günümüze taşıyabilen çarşı merkezi ve limanla bağlantılı yerleşim dokusu kentsel sit alanı ilan edilerek, koruma altına alınmıştır. Balbey Mahallesi geçmişten günümüze kadar birçok plan ve plan revizyonuna konu olmuştur. Osmanlı mahalle dokusunu korumaya çalışan Balbey mahallesinin özgün değerleri tüm planlama süreçlerine rağmen yok olma tehdidi ile karşı karşıyadır. Tescilli yapılar; yangın, terk, bakım ve onarım eksikliği, özgün olmayan müdahaleler sebebiyle gün geçtikçe karakteristik değerlerini kaybetmektedir. Kent merkezinde yer alması sebebiyle, rant kaygısıyla bölge kaçak yapıların etkisinde kalmış, asıl kullanıcılar alanı yavaş yavaş terk etmiş ve tarihi yapı avluları yıkılarak ücretli otoparka çevrilmiştir. Alanın rehabilitasyonu için Balbey mahallesinde mimari analiz çalışmaları yürütülmüş, bu analizlere dayalı koruma önerileri geliştirilmiştir. Balbey Mahallesi sınırları içerisindeki özgünlüğünü büyük ölçüde koruyan 365 ada 10 parselde bulunan tescilli yapının analitik rölövesi ile mevcut izler, tarihi fotoğraflar, sözlü tarih ve analojik çalışmalara dayalı restitüsyonu hazırlanmıştır. Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1990 yılında tescilli varlıklar listesine eklenerek, tescillenen yapının zaman içerisinde değişen yaşam koşulları ve çağdaş ihtiyaçlara cevap verebilmesi, sakinleri ile yaşaması amacıyla işlev ve müdahale kararlarının belirlendiği restorasyon projesi hazırlanmıştır. Bu çalışmanın Antalya sur dışında kurulan ilk Osmanlı dokusu olan Balbey mahallesinin varlığını sürdürmesi ve Antalya'nın artan nüfusuna kültürel hizmetler sunan geleneksel bir nüve olarak katılmasına katkı vermesi beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Antalya, which was established as a port city where commercial goods coming from the Eastern Mediterranean and the Red Sea were transferred to Anatolia since ancient times, developed as a closed city model surrounded by walls during the Seljuk period. During the Ottoman period, starting from the 15th century, large Anatolian cities moved outside the city walls due to the population increase resulting from economic mobility. The Balbey Mosque, which was built in the second half of the 15th century outside Kaleiçi in Antalya, can be characterized as the first complex outside the city walls in Antalya with its existing bathhouse and caravanserai, which has not survived to the present day. The Balbey neighborhood, which developed around the Balbey Mosque built by the Ottoman vizier Balibey, is known as a very beautiful settlement consisting of well-kept gardens where Muslim Turks settled. The bazaar center and the settlement texture connected to the port, which can carry the traces of the period in which it developed to a large extent, have been declared an urban protected area and taken under protection. Balbey Neighborhood has been the subject of many plans and plan revisions from past to present. Despite all these planning processes, the original values of the Balbey neighborhood, which tries to preserve its Ottoman neighborhood texture, face the threat of extinction. Registered buildings are losing their characteristic values day by day due to fire, abandonment, lack of maintenance and repair, and inauthentic interventions. Due to its location in the city center, the area has been under the influence of illegal structures due to rental concerns, the original users have gradually abandoned the area, and the courtyards of historical buildings have been demolished and turned into paid parking lots. For the rehabilitation of the area, architectural analysis studies were carried out in the Balbey neighborhood and conservation proposals were developed based on these analyses. The restitution was prepared by using the registered analytical survey located on the 10th parcel of island 365, which largely preserves its originality within the borders of Balbey District, and the existing observations, historical photographs, oral history and analogically. The list of registered assets was added by the Antalya Cultural and Natural Heritage Preservation Region in 1990 and a restoration project was prepared in which functional and intervention decisions were determined in order to ensure that the abundance registered in 1990 could meet the living conditions and contemporary needs over time and that the residents could live with it. It is expected that this study will contribute to the survival of the Balbey neighborhood, the first Ottoman texture established outside the city walls of Antalya, with its original values and its contribution to the growing population of Antalya as a traditional nucleus providing cultural services.
Benzer Tezler
- Balbey kentsel sit alanındaki mekansal değişimlerin planlama çalışmaları üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of spatial changes in Balbey urban site area over plannings
HALENUR ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM BAKIR
- Kentsel yenileme bölgelerinde sürdürülebilirlik için bir yaklaşım – Antalya Balbey örneği
An approach to sustainability in urban renewal zones – the case of Antalya Balbey
AYŞEGÜL TAK ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge PlanlamaAkdeniz ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA GENÇEL
PROF. DR. ALİ TÜRK
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN KEPENEK
- Tarihi kent merkezlerinin korunması ve yeniden canlandırılması stratejileri: Balbey için bütünleşik bir model arayışı
Conservation and revitalization strategies of historic city centers: The search for an integrated model for Balbey
BURCU ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkAntalya Bilim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ESİN KULELİ
- Kentli deneyimleri üzerinden merkezden çepere Antalya'da kentsel dönüşüm
Urban transformation in Antalya from center to periphery through urban experiences
AHMET ÖZASLAN
Doktora
Türkçe
2021
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN GÜL
- Antalya Balbey mahallesi 366 ada 20 parselde bulunan sivil mimarlık örneğinin korunması
Preservation of the civil architecture example on 366 lot 20 parcel in Balbey quarter, Antalya
GÜLÇİN GÜNGÖR BENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEYLAN İREM GENÇER