Eski Türkçe ile Tuvacanın karşılaştırmalı fiil varlığı
Comparative verb presence of Old Turkic with Tuvan
- Tez No: 869932
- Danışmanlar: PROF. DR. ENGİN ÇETİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tuvaca, Eski Türkçe, söz varlığı, fiil, Tuvan, Old Turkic, verb, vocabulary
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 460
Özet
Bir dilin söz varlığı o dilin tarihini aydınlatmakta, süreç boyunca meydana gelen ses, biçim, söz dizimi ve anlam değişikliklerini yansıtmakta hangi dillerin etkisiyle değişimler meydana geldiğini göstermektedir. Türk dilinin yazılı ilk eserlerini barındıran dönem ise Eski Türkçe dönemidir. Güney Sibirya Bölgesi'nde konuşulan Türk dillerinden birisi olan Tuvaca da Türkçenin arkaik özelliklerini barındırmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, amacı, önemi ve sınırlılıkları belirtilmiştir. İkinci bölümde söz varlığı, Tuvalar ve Tuvacanın Türk lehçeleri arasındaki yerine bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde çalışmanın malzemesi, örnekleminden bahsedilmiş ve yönteminden söz edilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde tespit edilen Eski Türkçe fiiller madde başı olarak sıralanmıştır. Bu fiillerin Tuvaca tanıklanıp tanıklanmadığı tespit edilmiştir. Tanıklanan fiillere dair Tuvaca örneklemden örnek cümleler transkribe edilerek Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Eski Türkçede tespit edilen ancak Tuvacada tanıklanmayan fiillerin yerine kullanılan fiiller de çalışmaya eklenmiştir. Bu fiillerin etimolojisine bakılarak hangi dilden ödünçlendiği tespit edilmiştir. Eski Türkçe ile Tuvacanın fiil varlığının kıyaslandığı bu çalışmada tespit edilen 1466 Eski Türkçe madde başı fiilin 614'ü Tuvacada da tanıklanmaktadır. Eski Türkçedeki fiillerin yaklaşık 1/3'lük bölümünün korunduğunun tespit edildiği bu çalışmada Türk dilinin fiil varlığına art zamanlı bir çalışmayla ışık tutulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The vocabulary of a language illuminates the history of that language, reflects the changes in sound, form, syntax and meaning that occur throughout the process, and shows which languages have changed under the influence of which languages. The period that contains the first written works of the Turkish language is the old Turkish period. Tuvan, one of the Turkic languages spoken in the South Siberian Region, also has archaic features of Turkish. In the introduction section, the subject, purpose, importance and limitations of the study are indicated. In the second part, the existence of the word, the place of Tuvans and Tuvans among Turkish dialects is given information. In the third section, the material, sample of the study were mentioned and the method was mentioned. The Old Turkic verbs identified in the fourth part of the study are listed as the beginning of the article. It has been determined whether these elephants were witnessed in Tuvan or not. Sample sentences from the Tuvan sample about the witnessed verbs were transcribed and transferred to Turkish of Turkey. The verbs used in place of the verbs identified in Old Turkic but not witnessed in Tuvan have also been added to the study. By looking at the etymology of these verbs, it has been determined which language they are borrowed from. Turkish verb presence is compared with the Old Turkic and Tuvan in this study, which found 1466 Old Turkish verb per item, 614 are also witnessed in Tuvan. In this study, in which it was determined that about 1/3 of the verbs in the Old Turkic language are preserved, it was tried to shed light on the existence of the verb of the Turkish language with an art-timed study.
Benzer Tezler
- Radloff'a göre Tuvaca
Tuvan according to Radloff
AYŞE ŞEYMA FINDIK
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Tuvaca bir destan: Haan-Tögüldür
The epic of Tuvinian: Haan- Tögüldür
SALİH MEHMET ARÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. EMİNE GÜROY-NASKALİ
- Tuva Türklerinin destanlarında kadın kahramanlar
A woman character in the epics of Tuva Turkish
MELEK ORAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Güneydoğu (GD) Karadeniz sahil kesiminin (Trabzon yöresi) denizel taraçaları ve aktif tektoniği
Active tectonics and marine terraces of the Southeastern (SE) part of the Black Sea coast (Trabzon)
SERDAR KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN BEKTAŞ
- Eski Türkçe ile Yakutçanın sözvarlığının ünlüyle başlayan sözcükler bakımından karşılaştırılması
A comparative study on the old Turkic and Yakut words starting with vowels
HÜLYA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ