Geri Dön

Özanlayış, beş faktör kişilik özellikleri ve mükemmeliyetçi dindarlık ilişkisi üzerine bir araştırma

An inquiry into the relationships between self-compassion, big five personality traits and perfectionistic religiosity

PDF İndir

  1. Tez No: 871089
  2. Yazar: NURİMAN KARAYİĞİT ULU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ULVİ MEHMEDOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Din Psikolojisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 335

Özet

Çalışmamızda öz-anlayış, psikolojik iyi oluş, beş faktör kişilik özellikleri ve mükemmeliyetçi dindarlık arasındaki ilişki ve etkileşimin tespiti hedeflenmiştir. Bunun için öncelikle Türkçe versiyon mükemmeliyetçi dindarlık ölçeği geliştirilmiştir. İkinci olarak, Kişisel Bilgi Formu, Öz-anlayış Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Kişilik Yapıları Ölçeği ve Mükemmeliyetçi Dindarlık Ölçeği-T'den oluşan bir anket formu hazırlanmıştır. İstatistiksel analizler, on sekiz yaş ve üstü 724 katılımcıdan elde edilen verilerle yapılmıştır. Bulgular, temel ve alt hipotezlerin büyük oranda desteklendiğini göstermiştir. Korelasyon modeline göre, Öz-anlayış ve Psikolojik İyi Oluş ile Olumlu Mükemmeliyetçi Dindarlık arasında pozitif; Olumsuz Mükemmeliyetçi Dindarlık arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Öz-anlayış ve Psikolojik İyi Oluş ile Dışadönüklük, Yumuşakbaşlılık, Özdenetimlilik ve Deneyime Açıklık arasında pozitif; Nevrotiklik arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Olumlu Mükemmeliyetçi Dindarlık ile Dışadönüklük, Yumuşakbaşlılık, Özdenetimlilik arasında pozitif; Nevrotiklik arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Olumlu Mükemmeliyetçi Dindarlık ile Deneyime Açıklık arasında anlamlı düzeyde ilişki bulunmamıştır. Olumsuz Mükemmeliyetçi Dindarlık ile Dışadönüklük, Özdenetimlilik, Deneyime Açıklık arasında negatif; Nevrotiklik arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Olumsuz Mükemmeliyetçi Dindarlık ile Yumuşakbaşlılık arasında anlamlı düzeyde ilişki bulunmamıştır. Beş faktörlü kişilik yapıları bağımsız değişkeni tarafından, öz-anlayış bağımlı değişkeninin yordanmasıyla ilgili kurulan çoklu doğrusal regresyon modeline göre, Öz-anlayış puanlarındaki değişkenliğin %43.1'i, kişilik yapıları tarafından açıklanmıştır. Dışadönüklük ve Yumuşakbaşlılık, katılımcıların öz-anlayış düzeyini pozitif yönde etkilerken; Nevrotiklik, negatif yönde anlamlı şekilde etkilemiştir. Özdenetimlilik ile Deneyime Açıklık alt boyutlarının, katılımcıların öz anlayış puanlarına olan etkisi anlamlı değildir. Beş faktörlü kişilik yapıları bağımsız değişkeni tarafından, mükemmeliyetçi dindarlık bağımlı değişkeninin yordanmasıyla ilgili kurulan çoklu doğrusal regresyon modeline göre, mükemmeliyetçi dindarlık puanlarındaki değişkenliğin %2.3'ü, kişilik yapıları tarafından açıklanmıştır. Deneyime Açıklık, mükemmeliyetçi dindarlık düzeyini negatif yönde anlamlı şekilde etkilemiştir. Dışadönüklük, Yumuşakbaşlılık, Özdenetimlilik ile Nörotiklik alt boyutlarının, katılımcıların genel mükemmeliyetçi dindarlık puanlarına olan etkisi anlamlı değildir. Yapısal modele göre, mükemmeliyetçi dindarlık örtük değişkeni, öz-anlayış ve psikolojik iyi oluş örtük değişkenini negatif yönde anlamlı şekilde etkilemiştir. Öz anlayış ve psikolojik iyi oluş örtük değişkenleri, beş faktörlü kişilik yapıları örtük değişkenini pozitif yönde anlamlı şekilde etkilemiştir. Mükemmeliyetçi dindarlığın beş faktörlü kişilik yapılarına etkisinde öz-anlayış ve psikolojik iyi oluşun tam aracı rolü vardır. ANOVA sonuçlarına göre, katılımcıların öz-anlayış puan ortalaması; meslek, ekonomik durum, yaş aralığı, çocukluk döneminde annenin kişiye karşı dini tutumu, çocukluk döneminde babanın kişiye karşı dini tutumu, çocukluk dönemi yetiştiriliş tarzı, Tanrı algısı, kusursuz olmak istediği öncelikli alan değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşırken; eğitim düzeyi ve din eğitimini büyük oranda nerede aldığı değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmamıştır. Beş faktörlü kişilik yapılarından alınan puan ortalamaları, din eğitimini büyük oranda nerede aldığı değişkeni haricindeki diğer tüm değişkenlere göre anlamlı düzeyde farklılaşmıştır. Mükemmeliyetçi dindarlık puan ortalaması, yalnızca meslek, yaş aralığı, eğitim düzeyi, kusursuz olmak istediği öncelikli alan değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmıştır.

Özet (Çeviri)

In our study, it was aimed to determine the relationship and interaction between self-compassion, psychological well-being, five-factor personality traits and religious perfectionism. Therefore firstly, it was developed a Turkish version of the Religious Perfectionism Scale. Secondly, a survey form consisting of the Personal Information Form, Self-Compassion Scale, Psychological Well-Being Scale, Personality Structures Scale and Religious Perfectionism Scale-T was prepared. We conducted statistical analyzes using data from 724 participants aged eighteen and older. The findings demonsrated that the main and sub-hypotheses were largely supported. According to the correlation model, a significant negative relationship was found between Negative Religious Perfectionism and Self-Compassion and Psychological Well-Being while there was a positive relationship between Positive Religious Perfectionism and Self-Compassion and Psychological Well-Being. There was a significant negative relationship between Neuroticism and Self-Compassion and Psychological Well-Being while there was a siginificant positive relationship between Self-Compassion/Psychological Well-Being and Extraversion, Agreeableness, Conscientiousness, and Openness to Experience. There was a significant negative relationship between Positive Religious Perfectionism and Neuroticism while there was a positive relationship between Positive Religious Perfectionism and Extraversion, Agreeableness, and Conscientiousness. There was no significant relationship between Positive Religious Perfectionism and Openness to Experience. There was a significant negative relationship between Negative Religious Perfectionism and Extraversion, Conscientiousness, and Openness to Experience while there was a significant positive relationship between Negative Religious Perfectionism and Neuroticism. There was no significant relationship between Negative Religious Perfectionism and Agreeableness. According to the multiple linear regression model established for the prediction of the dependent variable of self-compassion by the independent variable of five-factor personality structures, 43.1% of the variability in Self-Compassion scores was explained by personality structures. Neuroticism affected the participants' self-compassion level negatively while Extraversion and Agreeableness affected the participants' self-compassion level positively. The effects of the sub-dimesions“Conscientiousness and Openness to Experience”on the participants' self- compassion scores were not significant. According to the multiple linear regression model established for the prediction of the dependent variable of religious perfectionism by the independent variable of five-factor personality structures, 2.3% of the variability in the scores of religious perfectionism was explained by personality structures. Openness to Experience affected the level of religious perfectionism negatively. The effects of the sub-dimensions“Extraversion, Agreeableness, Conscientiousness, and Neuroticism”on the participants' overall religious perfectionism scores were not significant. According to the structural model, the latent variable of religious perfectionism affected the latent variables of Self-Compassion and Psychological Well-Being negatively. The latent variables of Self-Compassion and Psychological Well-Being affected the latent variable of five-factor personality structures positively. Self-Compassion and Psychological Well-Being have a full mediating role in the effect of religious perfectionism on five-factor personality structures. According to ANOVA results, while participants' mean self-compassion score differed significantly according to the variables of profession, economic situation, age range, mother's religious attitude towards the person during childhood, father's religious attitude towards the person during childhood, childhood upbringing style, perception of God, the priority area in which he wants to be perfect, it did not differ significantly according to the variables of education level and where the religious education was received. The mean scores obtained from the five-factor personality structures differed significantly according to all other variables except the variable of where the religious education was largely received. The religious perfectionism mean score differed significantly only according to the variables of profession, age range, education level, and the priority area in which one wants to be perfect.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    280656

    Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi

    The investigation of university students? self-compassion levels with respect to mindfulness, personality traits and demographic variables

    ZÜMRA ÖZYEŞİL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Eğitim ve ÖğretimSelçuk Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. COŞKUN ARSLAN

  2. Tez No

    737766

    Kişilik özellikleri ve kendini sabotaj arasındaki ilişkide öz-şefkat ve sıkıntıya toleransın aracı rolü

    The mediating role of self-compassion and distress tolerance in the relationship between personality traits and self-handicapping

    İDİL ÖĞÜŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikolojiBaşkent Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA UYAR SUİÇMEZ

  3. Tez No

    383619

    Sabır eğiliminin öz-belirleme öz-anlayış ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi

    Investigatiomn of the patience tendency in the light of self-determination,self- compationand five factor personality

    AYŞE ELİÜŞÜK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    PsikolojiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Psikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. COŞKUN ARSLAN

  4. Tez No

    640971

    Beş faktör kişilik özelliklerinin sosyal kaygı belirtileri ile ilişkisinde öz- şefkatin aracı rolünün incelenmesi

    Investigation of the role of self-compassion in the relationship of five factor personality traits and social anxiety symptoms

    BÜŞRA PAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikolojiMarmara Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELİF ÇELEBİ

  5. Tez No

    735918

    COVİD-19 salgın sürecinde evli bireylerin eş tükenmişliğinin yordayıcılarının ve evlilik uyumu algılarının incelenmesi

    The investigation of predictors of couple burnout and perception of marital adjustment among married individuals in the COVID-19 epidemic process

    DEMET GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. A. AYKUT CEYHAN

Geri Dön