Çatışma eylem stillerinin duygu düzenleme ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi
Examination of conflict action styles in terms of emotion regulation and personality traits
- Tez No: 872071
- Danışmanlar: PROF. DR. COŞKUN ARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Çatışma, insan doğasının ayrılmaz bir parçasıdır. İnsanlığın başlangıcından beri çatışmalarda varlığını göstermektedir. Çatışmalar çok çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir. Kimi zaman kaynakların eksikliği çatışmalara yol açarken kimi zamansa ihtiyaçların çakışması bir çatışma doğurabilir. Aslında çatışmanın varlığı yapıcı veya yıkıcı değildir. Çatışmaları yapıcı ya da yıkıcı yapan insanların çatışmalara verdiği tepkilerdir. Çatışmalara verilen tepkiler sert, ilkeli veya yumuşak olabilir. Bu tepkilerin kullanımı da birey için bir çatışma çözüm yolu, bir stil belirler. Johnson ve Johnson'a (2008) göre çatışma eylem stilleri beşe ayrılır. Bunlar: kaçınmacı stil, zorlaştırıcı stil, kolaylaştırıcı stil, uzlaştırmacı stil ve karşı koyucu stildir. Bireylerin çatışmaya verdikleri tepkiyi etkileyen faktörlerin arasında kişilik özellikleri yer almaktadır. Kişilik, bireyi çevresinden farklılaştıran tutarlı davranış örüntüleridir. Hem kalıtımdan hem de çevresel faktörlerden etkilenerek gelişir. Kişilik gelişimi konusunda farklı yaklaşımlar ortaya atılmıştır. Bunların içinde kişiliğin ölçülebilmesi için en çok kullanılan ayırıcı özellik yaklaşımıdır. Beş faktör kuramına göre bireyler çeşitli sıfatlar ile değerlendirilir ve beş kişilik boyutundan ayrı ayrı değerlendirilir. Bu boyutlar: dışadönüklük, yumuşak başlılık, sorumluluk, duygusal dengesizlik ve deneyime açıklıktır. Bireylerin çatışma esnasında ortaya koydukları tepkileri etkileyen bir diğer özellik ise duygulardır. Duygu, biyolojik ve fizyolojik temelleri bulunan ve insanın davranışını etkileyen tutumlardır. Literatürde temel olarak sekiz duygudan bahsedilir, diğer duygular bunların alt boyutları ve türemiş halleridir. Bireyin yaşadığı duyguyu yok sayması, tepkisini arttırması ve ya azaltması ise duygu düzenleme olarak tanımlanır. Duygu düzenleme becerisi, problem çözme becerilerinden birisidir, birey içinde bulunduğu duruma göre duygusunu ayarlayabilmelidir. Duygu düzenleme becerileri fizyolojik, davranışsal veya bilişsel olabilir. Garnefski, Kraaij ve Spinhoven (2001)bilişsel duygu düzenleme stratejilerini dokuza ayırır: Kendini suçlama, kabul etme, düşünceye odaklanma, pozitif tekrar odaklanma, plana tekrar odaklanma, pozitif yeniden gözden geçirme, bakış açısına yerleştirme, yıkım ve diğerini suçlama. Bu çalışmanın amacı her ikisi de çatışma çözümü üzerinde etkili olan kişilik özellikleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin birlikte çatışma eylem stilleri üzerindeki açıklayıcılığını incelemektir. Bunun için“Çatışma Eylem Stilleri Ölçeği”,“Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi”,“Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği”ve araştırmacı tarafından geliştirilen“Kişisel Bilgi Formu”kullanılmıştır. Çalışma grubu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Necmettin Erbakan Üniversitesinde lisans ve lisansüstü eğitim gören, 391 kadın ve 120 erkekten oluşmaktadır. Online ve yüz yüze toplanan veriler SPSS 26 paket programı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre 7 katılımcı araştırma dışı bırakılarak 504 kişi ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi için pearson momentler çarpımı korelasyonu, bağımsız örneklemler t testi ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre bireylerin cinsiyet özellikler her üç ölçeğin alt boyutlarından sadece dışadönüklük ve duygusal dengesizlik ile kadınlar lehine anlamlı ilişki göstermektedir. İlişki sonuçlarına göre çatışma eylem stillerinin her boyutu ile kişilik özelliklerinin ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin çeşitli alt boyutları arasında düşük ve orta düzeyli ilişkiler gözlemlenmiştir. Regresyon sonuçlarına göre kişilik özellikleri, tek başına kaçınmacı stil hariç bütün stiller anlamlı düzeyde açıklamaktadır. Kişilik özellikleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejileri birlikte kaçınmacı stildeki varyansın %10'unu, zorlaştırıcı stildeki varyansın %18'ini, kolaylaştırıcı stildeki varyansın %12'sini, uzlaştırmacı stildeki varyansın %13'ünü ve karşı koyucu stilde varyansın %15'ini açıklamaktadır.
Özet (Çeviri)
Conflict is an integral part of human nature. It has been present in conflicts since the beginning of humanity. Conflicts can arise for a variety of reasons. Sometimes the lack of resources leads to conflicts, while sometimes the conflict of needs can cause a conflict. In fact, the existence of conflict is neither constructive nor destructive. What makes conflicts constructive or destructive is people's reactions to conflicts. Reactions to conflict can be harsh, principled or gentle. The use of these reactions determines a conflict resolution method, a style, for the individual. According to Johnson and Johnson (2008), conflict action styles are divided into five. These are: avoidant style, complicating style, facilitating style, conciliatory style and oppositional style. Personality characteristics are among the factors that affect individuals' response to conflict. Personality is consistent behavioral patterns that differentiate the individual from his environment. It develops by being affected by both heredity and environmental factors. Different approaches have been put forward regarding personality development. Among these, the most commonly used distinctive feature approach to measure personality. According to the five-factor theory, individuals are evaluated with various adjectives and evaluated separately from the five personality dimensions. These dimensions are: extraversion, agreeableness, conscientiousness, emotional lability, and openness to experience. Another feature that affects individuals' reactions during conflict is emotions. Emotions are attitudes that have biological and physiological foundations and affect human behavior. There are basically eight emotions mentioned in the literature, other emotions are their sub-dimensions and derivatives. Emotion regulation is defined as ignoring the emotion experienced by the individual, increasing or decreasing the reaction. Emotion regulation skill is one of the problem-solving skills; the individual should be able to adjust his emotions according to the situation he is in. Emotion regulation skills can be physiological, behavioral or cognitive. Garnefski, Kraaij, and Spinhoven (2001) divide cognitive emotion regulation strategies into nine: self-blame, acceptance, focusing on the thought, positive refocusing, refocusing on the plan, positive reconsideration, putting in perspective, destruction, and blaming the other. The aim of this study is to examine the explanatory effect of personality traits and cognitive emotion regulation strategies, both of which are effective on conflict resolution, on conflict action styles. For this purpose,“Conflict Action Styles Scale”,“Adjective-Based Personality Test”,“Cognitive Emotion Regulation Scale”and“Personal Information Form”developed by the researcher were used. The study group consists of 391 women and 120 men who are studying at Necmettin Erbakan University for undergraduate and graduate education in the 2023-2024 academic year. Data collected online and face to face were analyzed with SPSS 26 package program. According to the analysis results, 7 participants were excluded from the study and the study was conducted with 504 people. Pearson product moment correlation, independent samples t test and multiple regression analysis were used to analyze the data. According to the findings, individuals' gender characteristics show a significant relationship in favor of women only with extraversion and emotional instability, among the sub-dimensions of all three scales. According to the relationship results, low and medium level relationships were observed between each dimension of conflict action styles and various sub-dimensions of personality traits and cognitive emotion regulation strategies. According to the regression results, all styles except the avoidant style explain personality traits at a significant level. Personality traits and cognitive emotion regulation strategies together explain 10% of the variance in avoidant style, 18% of the variance in complicating style, 12% of the variance in facilitating style, 13% of the variance in accommodating style and 15% of the variance in oppositional style.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe dersinde kuantum öğrenme yaklaşımının uygulanması üzerine bir eylem araştırması
An action research on the use of quantum learning approach in secondary school Turkish lessons
HANDAN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA GÖRE
- Address terms in Turkish: A corpus-based study
Türkçede hitap şekilleri: Derlem temelli bir çalışma
NURİYE ÖZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
DilbilimMersin Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR İBE AKCAN
- Yetişkin bireylerin cinsel tacize yönelik tutumları ve tacize ilişkin duygularının tacizi reddetme ve tacizle başa çıkma stratejileri ile olan ilişkisi
The relationship of adults' attitudes towards sexual harassment and emotions regarding harassment with strategies for refusal and coping with harassment
GÜL DENİZ DERİN
- Mültecilere yönelik çeviri web siteleri ve araçlarının işlevselliği
Functionality of translation tools and websites for refugees
DUYGU SUSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM BALKUL
- Öğretmen adaylarının çatışma eylem stillerinin duygusal öz-yeterlik düzeylerine göre incelenmesi
The investigation of prospective teachers' conflict action style according to the levels of their emotional self-efficacy
UMUT ÇATAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA EBRU İKİZ