Fehîm-i Kadîm Dîvânı'nın anlambilim açısından incelenmesi
Investigation of Fehîm-i Kadîm Dîvân in terms of semantic
- Tez No: 872375
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 752
Özet
Edebî bir metin bünyesinde bulunan çok anlamlılık sebebiyle farklı bakış açılarıyla değerlendirilmeye uygundur. 17. yüzyıl Klâsik Türk şairlerinin önde gelen temsilcilerinden biri olan Fehîm-i Kadîm, Sebk-i Hindî etkisiyle şiir dilini birtakım değişikliklere uğratır, alışılmamış bağdaştırma ve uzak çağrışımlarla şiirinde mânâyı gizler. Bu bakımdan bu tez çalışmasında şairin şiirlerindeki anlam kâinatını ortaya çıkararak onun poetikasına yansıyan hususları değerlendirebilmek amacıyla dilbilimin bir alt dalı olan ve metinde anlamın nasıl yapılandırıldığını konu edinen anlambilim yöntemine başvurulmuştur. Bu çalışmada öncelikle şairin Dîvân'ının tamamı incelenerek şiirlerin anlatım planı çıkarılmış ve şairin poetikasını şekil, ses ve anlam itibariyle en iyi yansıttığı düşünülen 30 şiir seçilmiştir. Seçilen şiirlere tezkire yazarlarının ve edebiyat tarihçilerinin Fehîm'in üslûbunu izah ederken işaret ettikleri, ancak üzerine bir değerlendirme yapılmayan metinler de dâhil edilmiştir. Tez çalışmasında anlambilim yöntemiyle incelenmek üzere seçilen şiirlerin önce metni verilmiş, ardından nesre çevirisi gerçekleştirilmiştir. Vezin, kafiye ve redif gibi hususların değerlendirildiği Dış Yapı başlığının ardından her metnin anlatım planı verilerek, Temel ve Yan Anlamlı Kelimeleri, Tasarım ve Çağrışımları, Edebî Sanatları, Duygu Değeri, Soyut-Somut Anlamlı Kelimeleri, Tamlamalar ve Alışılmamış Bağdaştırmaları, Ses ve Söz Tekrarları incelenerek şairin şiirde anlamı kurarken izlediği yollar değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeleri destekleyen tablo ve grafiklerle şairin üslûbuna etki eden unsurlar somut verilerle ortaya konulmuştur. Bu çalışmada Klâsik Türk edebiyatı bilim alanında yapılacak olan çalışmalara bir katkı sağlamak amacıyla, Klâsik Türk şiirinin dâhi çocuğu olarak görülen Fehîm'in şiirlerinde anlamı ören hususlar izah edilmiştir. İncelemeler sonucunda şairin Sebk-i Hindî'nin bütün özelliklerine şiirinde yer vererek şiire şekil, ses ve anlam bakımından yenilik getirdiği görülmüş, bu yeniliklerin neler olduğu çalışmanın Sonuç bölümünde ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
A literary text is suitable for evaluation from different perspectives due to the polysemy it contains. Fehîm-i Kadîm, one of the leading representatives of the 17th century Classical Turkish poets, made some changes in the poetic language under the influence of the Sebk-i Hindî movement and concealed the meaning in his poetry with unusual synergies and distant associations. Accordingly, in this thesis study, the method of semantics, which is a sub-branch of linguistics and deals with how the meaning is structured in the text, was used in order to reveal the universe of meaning in the poet's poems and evaluate the issues reflected in his poetics. In this study, first of all, the poet's entire Divan was examined and the narrative plan of the poems was extracted and 30 poems were selected that were seen to best reflect the poet's poetics in terms of shape, sound and meaning. The selected poems also included texts that the biographers and literary historians pointed out when explaining Fehîm's style, but which had not been evaluated. The text of the poems selected for examination with the semantics method in the thesis study was given first, and then they were translated into prose. After the External Structure section, where issues such as vezin, rhyme and redif are evaluated, the narrative plan of each text is given, basic and secondary meaning words, design and associations, literary arts, emotional value, abstract-concrete meaning words, completions and sound and word repetitions with unusual associations are examined, and the path followed by the poet in establishing meaning in poetry is determined. The elements affecting the poet's style are revealed with concrete data supported by tables and graphs. In this study, in order to make a contribution to the studies to be carried out in the field of Classical Turkish literature, the issues related to the meaning of Fehim's poems, which are considered as the genius child of Classical Turkish poetry, have been explained. As a result of the examinations, it was seen that the poet included all the features of Sebk-i Hindî in his poetry. The innovations he brought to poetry in terms of form, sound and meaning are discussed in the Conclusion section of the study.
Benzer Tezler
- Fehîm-i Kadîm divanı'nın kelime grupları ve dizinli sözlüğü
Word groups and dictionary with index of Fehîm-i Kadîm's divan
BAHAR OSANMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NASRULLAH ÖZSOY
- Fehîm-i Kadîm Dîvânı'nın tahlîli
Analysis of the poetry collection of Fehîm-i Kadîm
ÖZGEN FELEK
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAHATTİN KÜÇÜK
- Fehîm-i Kadîm Dîvânı'nda sebk-i Hindî
Sebk-i Hindi in Fehîm-i Kadîm Dîvân
MEHMET AKIN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÇALDAK
- Fehîm-i Kadîm Divânı sözlüğü [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]
Fehîm-i Kadîm's Divan glossary [Concordance and functional glossary]
YUSUF CAN TIRAŞ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN BARDAKÇI
- Klasik Türk şiirinde Gül-i Ra'na
Classic Turk in the poem Gul-i Ra'na
ZEHRA TEKBIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. NAMIK ASLAN