Ahmed b. yahya'nın (916/1510) kaleme aldığı 'Def'u'l-itirâz Alâ Haşiyeti'l-Keşşâf li Taftazânî' adlı eserin tahkik ve tahlili (kitabın başından surelerin başlangıcıyla ilgili konuya kadar)
دفع الاع ر تاضات عل ي ، لأحمد بن يحىي المعروفحاشية الكشاف للتفتازا نبالحفيد )ت. 916 / 1510ً( من أول الكتاب ح ر ي مسألة فواتح السور: دراسة)ًوتحقيقا
- Tez No: 872585
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ENVER BAYRAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu tez, Ahmed b. Yahya el-Ma'ruf bi'l-Hafid (ö. 916/1510) tarafından yazılan Daf'u'l-İ'tirazat 'ala Hâşiyeti'l-Keşşâf li't-Teftâzânî adlı eserin, kitabın başından Fevatihu's-Suver meselesine kadar olan kısmını incelemekte ve tahkik etmektedir. Eser, müellifin Mevla Razi, Şerif el-Cürcânî, Tîbî ve diğerlerinin dedesi Sa'd et-Teftâzânî'nin Keşşâf üzerine yazdığı haşiyeye yaptıkları itirazlara verdiği cevapları içermesi bakımından en önemli dilbilgisel tefsirlerden biri olarak kabul edilir. Aynı zamanda, eserde başka şerhlerde bulunmayan tefsiri ve mantıki görüşler, dilbilgisel nükteler, reddiyeler ve değerli tercihler yer almaktadır. Tahkikte Türkiye'deki iki yazma nüsha esas alınmıştır. Çalışmada, Sa'd et-Teftâzânî ve eserin müellifi olan torunu el-Herevî'nin özgün ve ilmi yaşamları araştırılırken tarihsel betimleme yöntemi izlenmiştir. Tahkik bölümünde ise metinlerin kopyalanması, nüshaların karşılaştırılması, farkların dipnotta belirtilmesi ve metinler ile görüşlerin kaynaklarına atıfta bulunulmasıyla karşılaştırmalı yöntem izlenmiştir. Çalışma, bir dizi sonuç ortaya koymuştur. En önemlileri şunlardır: Müellifin başvurduğu kaynakların zenginliği, itirazları sunma ve cevap verme konusundaki ustalığı, görüşler arasında uzlaştırma ve tercihler yapma konusundaki yetkinliği sayesinde geniş bir kültüre sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca, müellifin bazı meselelerde, örneğin besmelenin Kur'ân ayetlerinden sayılmaması meselesinde Şerif el-Cürcânî'nin görüşünü tercih ettiği görülmektedir. Bununla birlikte, dedesi Sa'd et-Teftâzânî'nin görüşlerini sadece Keşşaf şerhinde değil, aynı zamanda Şerh el-Makasıd gibi diğer eserlerinde de incelemekte ve bunlardan en doğru olanı seçmektedir. Ayrıca, İbn Hişâm'ın el-Muğni' deki seçimlerini zikretmekte ve ardından Razi el-Esterâbâdî'nin buna katıldığını belirtmektedir. Aynı şekilde, el-Fadıl el-Yemeni, el-Cürcânî, Tıbbi ve diğerleri gibi müfessir ve dilbilimcilerden oluşan muhakkiklerin görüşlerinden destek alarak kendi seçimlerini desteklemektedir. Bu sayede eser, ilmi, sağlam ve ilgi çekici bir üslupla Sa'd et-Teftâzânî'nin haşiyesine yapılan itirazların belirsizlik ve sorunlu yerlerini ortaya çıkarma ve giderme konusunda önemli bir kaynak haline gelmiştir.
Özet (Çeviri)
This scholarly thesis deals with the study and verification of the book Daf'u al-I'tiradat 'ala Hashiyat al-Kashshāf lil-Taftazānī by Ahmad ibn Yahya, known as al-Hafid (d. 916 AH / 1510 AD), from the beginning of the book to the issue of the openings of the surahs (Fawatih al-Suwar). The book is considered one of the most important linguistic commentaries, in which the author presents responses to the objections of al-Mawla al-Razi, al-Sharif al-Jurjānī, al-Tibi, and others to his grandfather Sa'd al-Taftazānī in his commentary on al-Zamakhsharī's al-Kashshāf. The importance of the book also stems from its inclusion of valuable interpretive and logical opinions, linguistic subtleties, refutations, and justifications that are not found in other commentaries. To verification, two manuscripts in Turkey were relied upon. The study followed the descriptive historical method when researching the personal and scholarly biography of Sa'd al-Taftazānī and his grandson al-Harawi, the author of the book. The study also followed the method of comparison, collation, and commentary in the verified section, by copying the text, comparing its versions, recording the differences in the footnotes, and attributing the texts and statements to their sources. The study led to a set of conclusions, most notably: the vast culture that distinguished the author through the abundance of sources he referred to and his skill in presenting objections, responding to them, reconciling opinions, and making justifications. As well as the author's tendency to favor the opinion of al-Sharif al-Jurjānī in some matters, such as the issue of not considering the Basmalah (the phrase“In the name of God, the Most Gracious, the Most Merciful”) as one of the verses of the Qur'an. Likewise, in presenting the statements of his grandfather Sa'd al-Taftazānī, he did not confine himself to his commentary on al-Kashshāf only, but also referred to his other books, such as Sharh al-Maqasid, and chose the most correct opinion from them. He also mentioned the choices of Ibn Hisham in al-Mughni and then mentioned the agreement of al-Radi al-Astrabādī with him. He also supported his choices with what is confirmed by the statements of the scholars among the commentators and linguists such as al-Fadil al-Yamani, al-Jurjānī, al-Tībī, and others. Thus, the book came to be enjoyable, full of content, and an important source in revealing the places of ambiguity and difficulty and responding to the objections contained in the commentary of Sa'd al-Taftazānī in a solid and interesting scientific style.
Benzer Tezler
- حاشية حفيد السعد أحمد بن يحيى التفتازاني على شرح الوقاية دراسة وتحقيق (قسم المعاملات المالية)
Ahmed B. Yahyâ El-Herevî Et-Teftaâzânî، Haşiyetu Şerhü'l-Vikaye (muâmelât bölümü) tahkik çalışması / The marginal notes of Al-Hafidh Ahmed ibn Yahya Al-Tafatazani on Al-Waqayah: A study and verification، financial transactions section
AHMED KHALEEFAH MUTAR MUTAR
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİM HANK
- Yahya B. Main ve Ebu Abdillah Ahmed B. El-Hasan es-Sufi'nin Yahya'dan rivayet ettiği hadis cüzü
Başlık çevirisi yok
CEMAL AĞIRMAN
- Ahmed b. Yahya b. Cabir el-Belazuri Ensabu'l-Eşraf'ın Abbasoğulları kısmının kaynakları
Başlık çevirisi yok
ALİ YENİCE
- Müzeni ve Tahavi'nin muhtasarlarının zekat bölümlerinin kaynak, muhteva ve metod açısından karşılaştırılması
The comparison of Müzeni and Tahavi's muhtasars' zekat chapter on account of source, method and content
YILMAZ ATMACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDULLAH ÖZCAN
- ضوء اللآلي في شرح بدء الأمالي لأحمد بن علي النُّوبي (توفي بعد سنة: 1036هـ) من البيت التاسع والعشرين وحتى نهاية الكتاب: دراسةً وتحقيقاً
Ahmed B. Ali En-Nûbî'nin (1036 yılında hayatta olan) Dav'u'l-Leâlî Fi Şerhi Bed'i'l-Emâlî isimli eseri 29. beyitten kitabın sonuna kadar tahkik Ve inceleme
MOHAMMED ABDUL WAHHAB YAHYA
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM BAYRAM