Geri Dön

Türkiye'de merkez-çevre ilişkilerinin çok bölgeli girdi-çıktı modeli ile incelenmesi

An analysis of the center-periphery relations in Türkiye employing a multi-regional input-output (MRIO) model

  1. Tez No: 872756
  2. Yazar: KAMİL TAŞCI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUTLU YILMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Coğrafya, Ekonomi, Şehircilik ve Bölge Planlama, Geography, Economics, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Coğrafya, Girdi-Çıktı Modeli, Türkiye MRIO Modeli, Merkez-Çevre Analizi, Yapısal Bağınlaşma Analizi, Kilit Sektör Analizi, Economic Geography, Input-Output Model, Turkiye MRIO Model, Center-Periphery Analysis, Structural Dependency Analysis, Key Sector Analysis
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 346

Özet

Bu tez çalışmasının temel amacı; çok bölgeli girdi-çıktı modelinin ekonomik coğrafya disiplini açısından önemini ortaya koymak, Türkiye için 3 bölgeli 10 sektörlü Çok Bölgeli Girdi-Çıktı (MRIO) modelini idari merkez Ankara, ekonomik merkez İstanbul ve 79 çevre il örneğinde gerçekleştirmek, geliştirilen Türkiye merkez-çevre MRIO modeli ile 2006-2021 döneminde merkez ve çevre ilişkilerinin değişimini Leontief ters matrisinden elde edilen geri ve ileri bağlantı katsayıları ile analiz etmek ve Türkiye ekonomisi için bölgesel kilit sektörler ile bölgesel ve sektörel yapısal bağınlaşma ilişkilerini tespit ederek literatüre katkı sağlamaktır. Türkiye için geliştirilen MRIO modeli sadece tek bir yıl ile sınırlı kalmamış, 15 yıllık dilimini kapsayan 2006, 2009, 2012, 2015, 2018 ve 2021 olmak üzere 6 yıl için oluşturulmuş dinamik ve çok yıllı MRIO modelinin de ilk örneğidir. Türkiye'de arz ve talep ilişkileri bakımından yapısal bağınlaşmanın en fazla güçlendiği bölge Ankara olmuştur. Ankara ekonomisi kendi sektörleri için gerekli mal ve hizmetleri daha fazla üretir ve kendi bölgesinden daha fazla tedarik eder hale gelmiştir. Çevre illerin kendi içinde ve Ankara ile ekonomik entegrasyonu artarken, İstanbul'un üretim merkezi olma hüviyetinden uzaklaştığı, kendi ihtiyacı olan mal ve hizmetleri artık kendi içinden daha az tedarik ettiği de tespit edilmiştir. Ankara ekonomisi içinde yapısal bağınlaşmanın en fazla arttığı sektör İnşaat sektörüdür. Ankara'daki inşaat sektörü o kadar hızlı gelişmiştir ki, sektör sadece Ankara için değil, aynı zamanda Türkiye ekonomisi için de 4'ncü önem sırasındaki kilit sektör konumuna gelmiştir. Çevre iller arasında ekonomik entegrasyon önemli düzeyde artış göstermiş, bunda kamu tarafından gerçekleştirilen altyapı yatırımlarının önemli etkisinin olduğu değerlendirilmiştir. Ancak, çevre iller arasında ekonomik entegrasyonun Hizmetler sektörü ve İnşaat sektörü öne çıkacak şekilde gerçekleşmesi, çevre iller arasındaki ekonomik entegrasyon sürecinin niteliği üzerinde soru işareti oluşturmaktadır. Ankara ve İstanbul arasındaki yapısal bağınlaşma düzeyi 2006-2021 döneminde düşük düzeyde bir gelişmiştir. Türkiye'de İstanbul'un finansal ve ticaret merkezi olma pozisyonunun güçlenerek devam ettiği, Ankara'nın ise sanayi ve inşaat sektörlerinde gelişimini devam ettirdiği sonucuna ulaşılabilmektedir. Ankara ve İstanbul ekonomisi arasında yapısal bağınlaşma durumundaki bu gelişmeler, Ankara'nın da kendi çekme kuvvetlerini (centripetal effects) güçlendirdiği, İstanbul'un çekme kuvvetinden daha az etkilendiği şeklinde yorumlanabilir. Yapısal bağınlaşma değişiminde sanayi sektörü zayıflarken, inşaat, gayrimenkul ve finans sektörü arasındaki ilişkilerin tüm bölgelerde geliştiği tespit edilmiştrir.

Özet (Çeviri)

The primary objective of this thesis study is to demonstrate the significance of the multi-regional input-output model within the field of economic geography. Specifically, it aims to construct a 3-region and 10-sector Multi-Regional Input-Output (MRIO) model for Turkey, using the administrative center Ankara, economic center Istanbul, and the 79 surrounding provinces as examples. The study also aims to develop a Turkey center-periphery MRIO model. The objective is to examine the shifts in the relationships between central and peripheral regions during the period of 2006-2021, using the backward and forward linkage coefficients derived from the Leontief inverse matrix. Additionally, this study aims to contribute to the existing literature by identifying the key sectors at the regional level and analyzing the structural interdependencies between regions and sectors within the Turkish economy. The MRIO model built for Turkey is not restricted to a single year. It is the initial instance of a dynamic and multi-year MRIO model constructed for a span of 6 years: 2006, 2009, 2012, 2015, 2018, and 2021, including a duration of 15 years. Ankara, in Turkey, has the highest level of structural linkage in terms of the interdependence between regional supply and demand. Ankara's economy has experienced an increase in the production of goods and services necessary for its sectors, as well as an increase in the supply from its own region. As the economic integration of neighboring provinces and with Ankara strengthens, it has been observed that Istanbul has deviated from its role as an industrial hub and is now facing limitations in meeting its own demands for goods and services. The construction sector has had the highest level of structural interconnectedness in Ankara's economy. The building industry in Ankara has had such tremendous growth that it now ranks as the fourth most significant sector, not just for Ankara but also for the overall Turkish economy. The level of economic integration among neighboring provinces has experienced a substantial rise. It has been assessed that public infrastructure investments play a crucial role in driving this phenomenon. Nevertheless, the prominence of the Services sector and the Construction sector in the economic integration with the surrounding provinces raises doubts about the nature of this integration process. The degree of structural integration between Ankara and Istanbul remained very modest from 2006 to 2021. It may be inferred that Istanbul's role as the primary hub for finance and trade in Turkey is growing stronger, while Ankara is progressing in the fields of industry and construction. The recent changes in the interdependence of Ankara and Istanbul's economies can be understood as Ankara reinforcing its own centri-petal forces and becoming less influenced by Istanbul's centri-fugal forces. It has been shown that the industrial sector is weakening due to structural linkage changes, although the relationships between the construction, real estate, and financial sectors have strengthened in all regions.

Benzer Tezler

  1. Serada domates üretim sistemlerinin karşılaştırmalı ekolojik, ekonomik ve politika analizi: Antalya ili örneği

    Comparative ecologic, economic and policy analysis of greenhouse tomato production systems: Antalya province case

    MAKBULE NİSA MENCET

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    EkonomiAkdeniz Üniversitesi

    Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    PROF. CENGİZ SAYIN

  2. Türkiye'de Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinde mekansal organizasyonun dönüşümü ve Edirne - Ankara aksı

    The Transformation of spatial organization in Turkey through the integration process with the European Union and Edirne - Ankara

    METE BAŞAR BAYPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLDEN ERKUT

  3. Rusya Federasyonu'nun Orta Asya'ya yönelik dış politikasının Türkiye'ye etkileri

    Başlık çevirisi yok

    NAZMİ FIRAT İMER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri Komutanlığı

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MESUT HAKKI CAŞIN

  4. Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement

    Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri

    MARSHA MARİE HALL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Ortadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK

    DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER

  5. Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri

    Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types

    SEVDA DÜLGER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER