Bilgisayar tabanlı dilsel/sözel yaratıcılık testinin geliştirilerek psikometrik özelliklerinin incelenmesi
The development and psychometric evaluation of a computer-based linguistic/verbal creativity test
- Tez No: 873211
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA KANLI DENİZCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Yaratıcılık, dilsel/sözel yaratıcılık, yaratıcılığın değerlendirilmesi, test geliştirme, otomatik değerlendirme, Creativity, linguistic/verbal creativity, assessment of creativity, test development, automatic assessment
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Yetenekliler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Araştırmanın amacı, özel yetenekli ve tipik gelişim gösteren ilkokul öğrencilerinin dilsel/sözel yaratıcılık potansiyellerini bilgisayar tabanlı ve nesnel olarak puanlayabilen bir ölçme aracı geliştirmek ve testin psikometrik özelliklerini araştırmaktır. Bu bağlamda Mednick'in çağrışımsal düşünme kuramı odağa alınarak dilsel/sözel yaratıcılığı açıklayacak bir model geliştirilmiş ve söz konusu modelin geçerliği belirlenmiştir. Geliştirilen modelin adı, Modüler Dilsel Yaratıcılık Modeli (MDYM); testin adı ise, Bilgisayar Tabanlı Dilsel/Sözel Yaratıcılık Testi (BTDYT) olarak kullanılmıştır. BTDYT, ilkokul öğrencileri için iki farklı düzeyde oluşturulmuştur. İlkokul 2. sınıf öğrencileri için iki görevden; üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri için dört farklı görevden oluşmaktadır. Test, 548'i ikinci sınıf; 511'i üçüncü ve 476'sı dördüncü sınıf olmak üzere toplamda 1535 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen veriler uygun istatistik paket programlarıyla ve araştırmacı tarafından geliştirilen yazılımsal alt yapıya sahip otomatik değerlendirme sistemiyle analiz edilmiştir. Analiz sürecinde modelin yapı geçerliği test edilmiş olup sonuçların testin ikinci sınıflar için iki faktörlü, üçüncü ve dördüncü sınıflar için dört faktörlü yapısını desteklediği görülmüştür. BTDYT'nin psikometrik özellikleri kapsamında güvenirlik ve geçerlik analizleri gerçekleştirilerek ikinci sınıflar ile üçüncü ve dördüncü sınıflar için ayrı ayrı incelenmiştir. Sonuçlar BTDYT'nin madde ve test bağlamında güvenilir bir araç olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte testin ayırtedicilik ve benzerlik geçerliğine sınıf düzeylerine göre bakılmıştır. Testin alt görevleri ile toplam test puanları bağlamında üçüncü ve dördüncü sınıftaki özel yetenekli öğrenciler ile tipik gelişim gösteren öğrencileri ayırt etme gücünün yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca söz konusu testin benzerlik geçerliğini incelemek için Torrance Yaratıcı Düşünme Testi Sözel Form ve Yaratıcı Metin Yazma (YMY) uygulamaları yapılmış ve destekleyici bulgulara erişilmiştir. Otomatik değerlendirme yapabilen söz konusu testin her iki grup için de benzerlik geçerliğine sahip olduğu bulgulanmıştır. Araştırmada elde edilen geçerlik ve güvenirlik bulgularına göre Modüler Dilsel Yaratıcılık Modeli (MDYM) teorik olarak desteklenmiş ve Bilgisayar Tabanlı Dilsel/Sözel Yaratıcılık Testi'nin (BTDYT) amaca hizmet eden bir ölçme aracı olduğu sonucuna erişilmiştir. Test sonuçlarının öznel değerlendirme sonuçlarıyla tutarlılık gösterdiği bulgulanmıştır. Araştırma bulguları alanyazın ışığında tartışılmış olup yorum ve öneriler getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The study aims to develop a computer-based measurement tool that objectively assesses the linguistic and verbal creativity potential of both gifted and typically developing primary school students. Additionally, the study seeks to examine the psychometric properties of this tool. To achieve this, a model was devised based on Mednick's associative thinking theory, which forms the theoretical foundation for explaining linguistic and verbal creativity. This model, named the Modular Linguistic Creativity Model (MLCM), was validated through the study. The assessment tool developed in accordance with this model is called the Computer-Based Linguistic/Verbal Creativity Test (CBLCT). CBLCT was created at two different levels for primary school students. It consists of two tasks for 2nd grade students and four different tasks for 3rd and 4th grade students. The test was administered to a total of 1535 students, including 548 second grade, 511 third and 476 fourth grade students, between October and December of the 2022-2023 academic year. The data obtained were analyzed with appropriate statistical package programs and with analysed Computer-Based Linguistic/Verbal Creativity Test (CBLCT) developed by the researcher. Within the analysis process, the construct validity of the model was examined and the results supported the two-factor structure of the test for the second grades and the four-factor structure for the third and fourth grades. The psychometric properties of the CBLCT were examined by performing reliability and validity analyses. The results revealed that CBLCT is a reliable tool in terms of item and test. In addition, discriminant and convergent validity of the test were also analysed. It was found that the test had a high discriminative power between gifted and typically developing students in the third and fourth grades in terms of subtasks and total test scores. Furthermore, Torrance Creative Thinking Test Verbal Form and Creative Text Writing activities were carried out for the similarity validity of the test and supportive findings were obtained. Based on the validity and reliability findings obtained in the study, the Modular Linguistic Creativity Model (MLCM) was theoretically supported and it was concluded that the Computer-Based Linguistic/Verbal Creativity Test (CBLCT) is a measurement tool that serves the purpose. The research findings were discussed in the light of the literature and comments and suggestions were made.
Benzer Tezler
- Ortaokul öğrencilerinin çoklu zekâ alanları ve blok tabanlı programlamaya yönelik öz-yeterlilik algılarının incelenmesi
Investigation of secondary school students' multiple intelligences and perceived self-efficiency related to block-based programming
MEDİHA AYŞEN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZIM ZİYA PERDAHÇI
- Yapay bağışıklık algoritmaları kullanılarak bulanık sistem tasarımı
The fuzzy system designing using artificial immune system algorithms
AYŞE MERVE ACILAR
Doktora
Türkçe
2013
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSelçuk ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ARSLAN
- Bulanık mantık ile güç sistemlerinde gerilim kontrolü
Voltage stability control on power systems by fuzzy logic
GÜLDEN OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN DEMİRÖREN
- Veri madenciliği alanında bir bulanık mantık uygulaması
A fuzzy logic application on data mining
SEZİN SELEN İNCELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiMühendislik Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ ERCENGİZ
- Large-scale arabic sentiment corpus and lexicon building for concept-based sentiment analysis systems
Kavram-tabanlı duygu analizi sistemleri için büyük ölçekli arapça duygu derlemi ve sözlüğü oluşturulması
AHMED RAOOF NASSER NASSER
Doktora
İngilizce
2018
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolHacettepe ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ SEVER