Yakub Han Kaşgarî ve tasavvuf anlayışı
Yakub Khan Kashgari and his understanding of sufism
- Tez No: 873544
- Danışmanlar: PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 380
Özet
Türkistan coğrafyasındaki tasavvuf kültürünün temsilcilerinden, Türk İslam dünyasının iki uzak bölgesi Kaşgar ve İstanbul arasında siyasî elçi, sûfi misyon taşıyıcısı Yakub Han Kaşgarî on dokuzuncu yüzyılda yaşamış önemli bir mutasavvıftır. Taşkent'te 1818 yılında doğup iyi bir eğitim alan Kaşgarî Hokand Hanlığı'nın önemli görevlerinde bulunmuş ve dış işlerinde elçilik vazifesini yürütmüştür. Ayrıca Kaşgar Türk Devleti'nin de siyasî temsilcisi ve elçisi olmuştur. Bu göreviyle Osmanlı Devleti ile Türkistan bölgesi arasındaki siyasî, kültürel ve askerî bağın kurulmasında etkin rol oynamıştır. Elçilik görevi için ilk olarak 1860'lı yıllarda İstanbul'a seyahatlerini gerçekleştirmeye başlayan Kaşgarî'nin geliş gidişleri farklı zaman dilimlerinde devam etmiştir. Nakşî geleneğinde yetişmiş bir isim olmakla birlikte İstanbul'a geldiğinde Halvetîyye usulünde yetkinliğini artırmıştır. Onun bir diğer önemli özelliği, kaleme aldığı nadide eserlerdir. Özellikle Füsûsu'l-hikem'e Tavzîhu'l-beyân adında bir şerh yazmıştır. Kaşgarî mekik dokuyarak ömrünün son yirmi yılını İstanbul, İzmir, Keşmir, Kaşgar ve Hindistan arasında geçirmiştir. 1897 yılında Hindistan'ın Yeni Delhi şehrinde vefat etmiş ve oraya defnedilmiştir. Kaşgarî, yetiştirdiği müridleri yanında kaleme aldığı eserleri ve ortaya koyduğu görüşleriyle de önemli bir yer tutar. Onun Arapça, Farsça ve Türkçe eserleri, çeviri ve şerhleri bulunmaktadır. Tasavvufun temel konuları, varlık ve marifet anlayışı Yakub Han'ın eserlerinde görüşlerini ele aldığı temel yaklaşımlardır. Araştırmanın birinci bölümünü Yakub Han'ın yaşadığı dönemin genel özellikleri, hayatı ve eserleri; ikinci bölümünü ise onun tasavvufa dair temel görüşleri oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde varlık ve vahdet-i vücûd'a dair yaklaşımları ele alınmıştır. Dördüncü bölümde Yakub Han'da bilgi ve marifet konusu işlenmiştir. Yakub Han'ın kendi resimleri, eserlerinin sayfalarından görsel örnekler ekler kısmında verilmiştir. Anahtar Kavramlar: Tasavvuf, Yakub Han Kaşgarî, Varlık, Marifet, İnsan-ı Kâmil.
Özet (Çeviri)
One of the representatives of the Sufi culture in the geography of Turkestan, the political envoy between Kashgar and Istanbul, two distant regions of the Turkish-Islamic world, and the carrier of the Sufi mission, Yakub Khan Kashgari is an important Sufi who lived in the nineteenth century. Born in Tashkent in 1818 and receiving a good education, Kashgari held important positions in the Khokand Khanate and served as an ambassador in foreign affairs. He also became the political representative and ambassador of the Kashgar Turkish State. With this duty, he played an active role in the establishment of political, cultural and military ties between the Ottoman Empire and the Turkestan region. Kashgari, who first started to travel to Istanbul in the 1860s for his ambassadorial duty, continued his comings and goings in different time periods. Although he was raised in the Naqshî tradition, when he came to Istanbul, he increased his competence in the Halvetîyya method. Another important feature of him is the rare works he wrote. In particular, he wrote a commentary called Tavzîhu'l-bayân to Füsûsu'l-hikem. Kashgari spent the last twenty years of his life shuttling between Istanbul, Izmir, Kashmir, Kashgar and India. He died in New Delhi, India in 1897 and was buried there. In addition to the disciples he trained, Kashgari also has an important place with the works he wrote and the views he revealed. He has Arabic, Persian and Turkish works, translations and commentaries. The basic subjects of sufism, the understanding of existence and ingenuity are the basic approaches that Yakub Khan deals with in his works. The first part of the research is the general characteristics of the period in which Yakub Khan lived, his life and works; the second part consists of his basic views on sufism. In the third part, their approaches to existence and wahdat-i wujud are discussed. In the fourth chapter, the subject of knowledge and ingenuity is discussed in Yakub Khan. Yakub Khan Kashgari's own paintings, visual examples from the pages of his works are given in the appendices. Key Concepts: Sufism, Yakub Khan Kashgari, Being, Ingenuity, Insan-i Kamil.
Benzer Tezler
- Molla Câmî'nin Levâyih adlı eseri: İnceleme - metin
Molla Cami's Levayih
MELEK KARACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFİ ARPAGUŞ
- Yakub Han Kaşgarî'nin Tuhfetü'l-ihvân fî ma'rifeti sırr-ı ihâta-i Yezdân isimli eseri ve tahlili
Study and analysis of Yakub Khan Kashgari's book named tuhfetü'l-ihvân fî ma'rifeti sirr-i ihâta-i Yezdân
ESMA ERTEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA SALİM GÜVEN
- Kaşgar Hanı Yakub Bey ve Kaşgar (1863- 1877)
Kashgar Khan Yakub Beg and Khasgar ( 1863-1877)
SERHAT DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SADİ SÜLEYMAN KUCUR
- Yönetim bilişim sistemleri ve bir fabrikada uygulama
Management information systems and the factory application
YAKUB HAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Bilgi ve Belge YönetimiDumlupınar ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA TÜRENGÜL