Veganların birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik memnuniyetinin değerlendirilmesi
Evaluation of satisfaction of vegans towards primary health care services
- Tez No: 873987
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE GÜLSEN CEYHUN PEKER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Beslenme ve Diyetetik, Family Medicine, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Hekimliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Giriş: Veganlığın bir diyet şekli olmanın ötesinde politik bir duruş ve yaşam biçimi olabilmesi vegan bireylerin hem sosyal ortamlarında hem de tıbbi karşılaşmalarında damgalanmasına ve ayrıştırılmasına neden olmaktadır. Nitelikten ziyade niceliğe odaklanan sağlık hizmeti sunum anlayışı, literatürdeki gelişmeler ve yenilikler karşısında güncellenmeyen eğitim müfredatı hekimlerin birey bazlı sağlık hizmeti sunmasının önünde engel oluşturabilmektedir. Hekimlerin hastalara yönelik tutumu hastaların sağlık hizmetlerine yönelik memnuniyetini belirleyen önemli faktörlerdendir. Bu çalışmanın amacı vegan bireylerin birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik memnuniyetlerini değerlendirip sağlık otoritelerine ve hekimlere öneriler sunmaktır. Gereç ve Yöntem: Örneklemini 18-65 yaş arası vegan bireylerin oluşturduğu tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın verileri 17 Ağustos ile 28 Kasım 2023 tarihleri arasında online anket yoluyla toplanmıştır. European Patient Evaluate General/Family Practice (EUROPEP, Avrupalı Hasta Değerlendirmesi Genel Pratisyenlik/Aile Hekimliği) ölçeğini içeren online anket vegan bireylere Vegan Derneği Türkiye sosyal medya hesapları üzerinden ve Uluslararası İstanbul VegFest vegan festivalinde yüz yüze davet ile ulaştırılmıştır. Bulgular: Anketi yanıtlayan 235 katılımcının verileri değerlendirilmiştir. Vegan olma süreleri 4,05±3,19 yıldır. Vegan olma nedenleri sorgulandığında %95,7'si (n=225) hayvan hakları, %43,4'ü (n=102) iklim krizi ve %26,8'i (n=63) sağlık nedenli vegan olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %76,2'si (n=179) en az bir vitamin/mineral takviyesi aldığını belirtmiştir ve Vitamin B12 (n=154, %86) en çok kullanılan takviyedir. Katılımcıların büyük çoğunluğu (n=168, %93,9) kullandığı takviyenin vegan olmasına dikkat ettiğini belirtmiştir ayrıca %49,1'i takviyeyi hekim önerisiyle/kontrolüyle, %46,4'ü ise takviyeyi diyeti için yaptığı araştırmaların sonucu olarak aldığını belirtmiştir. Katılımcılar aile hekimlerinin vegan beslenme tarzı konusunda önyargılı, şüpheci ve bilgisiz olduğunu ifade etmiştir. EUROPEP ölçeğinin ortalama skoru 75,3±19,8'dir. Soruların cevap yüzdeleri değerlendirildiğinde katılımcıların en yüksek memnuniyet gösterdiği üç soru %76,6 ile 'Kayıt ve bilgilerinizin gizli tutulması', %58,9 ile 'Sizi dinlemesi' ve %58,2 ile 'İşini tam yapması' sorularıdır. En düşük memnuniyet gösterilen üç soru ise %29,2 ile 'Doktorunuza telefonla ulaşabilmeniz', %37,3 ile 'Sağlık durumunuza bağlı duygusal sorunlarla başa çıkmanıza yardımcı olması' ve %39,1 ile 'Uzmana ya da hastaneye sevkten beklemeniz gerekenler konusunda sizi hazırlaması' sorularıdır. Tartışma/Sonuç: Bu çalışma literatürde vegan bireylerin birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik memnuniyetinin değerlendirildiği ilk çalışmadır. Memnuniyet düzeyinin Türkiye'de ve dünyada vegan olmayan hastalar ile yapılan benzer çalışmalardan düşük olduğu tespit edilmiştir. Memnuniyet düzeyini arttırmak için sağlık hizmet sunumunun onların bakış açısıyla değerlendirilmesi, olası iyileştirme alanlarını belirleyebilir ve sağlık hizmeti sağlayıcıları için bir geri bildirim aracı olarak kullanılabilir. Ayrıca hekimlerin bitki bazlı diyetlere ve beslenme şekillerine yönelik bilgi düzeyinin arttırılması memnuniyet oranlarını iyileştirebilir.
Özet (Çeviri)
Background and Aim: The fact that veganism can be a political stance and lifestyle beyond being a dietary pattern causes vegan individuals to be stigmatized and discriminated both in their social environments and in their medical encounters. The understanding of health service delivery that focuses on quantity rather than quality and the training curriculum that is not updated in the face of developments and innovations in the literature can create obstacles for physicians to provide individual-based health services. The attitude of physicians towards patients is one of the important factors determining patients' satisfaction with healthcare services. The aim of this study is to evaluate the satisfaction of vegan individuals towards primary health care services and to provide recommendations to health authorities and physicians. Methods: The data of the descriptive study, whose sample consisted of vegan individuals between the ages of 18-65, were collected between August 17 and November 28, 2023 through an online survey. The online questionnaire containing the European Patient Evaluate General/Family Practice (EUROPEP) scale was delivered to vegan individuals via Vegan Association Turkey social media accounts and by face-to-face invitation at the International Istanbul VegFest vegan festival. Results: The data of 235 participants who answered the questionnaire were evaluated. The duration of being vegan was 4.05±3.19 years. When we questioned the participants about their reasons for being vegan, 95.7% (n=225) stated that they were vegan for animal rights, 43.4% (n=102) for the climate crisis, and 26.8% (n=63) for health reasons. 76.2% (n=179) of the participants reported taking at least one vitamin/mineral supplement, with Vitamin B12 (n=154, 86%) being the most used supplement. Most of the participants (n=168, 93.9%) stated that they paid attention to the fact that the supplements they used were vegan, and 49.1% stated that they took the supplements with the recommendation/control of a physician, and 46.4% stated that they took the supplements because of research for their diet. Participants reported that family physicians displayed prejudice, scepticism, and a lack of knowledge about the vegan diet. The mean score of the EUROPEP scale was 75.3±19.8. When the answer percentages of the questions are evaluated, the three questions with the highest satisfaction are 'Keeping your records and information confidential' with 76.6%, 'Listening to you' with 58.9%, and 'Doing your job properly' with 58.2%. The three questions with the lowest satisfaction were 'Being able to reach your doctor by phone' with 29.2%, 'Helping you cope with emotional problems related to your health condition' with 37.3% and 'Preparing you for what to expect from referral to a specialist or hospital' with 39.1%. Conclusions: This study is the first study in the literature to evaluate the satisfaction of vegan individuals with primary health care services. Satisfaction level was found to be lower than similar studies conducted with non-vegan patients in Turkey and in the world. Assessing health service delivery from their perspective to increase the level of satisfaction can identify possible areas for improvement and can be used as a feedback tool for health service providers. In addition, increasing the level of knowledge of physicians about plant-based diets and dietary patterns may improve satisfaction rates.
Benzer Tezler
- Gastronomi turizmi kapsamında Didim Vegan Festivali etkilerinin incelenmesi: Katılımcıların algıları üzerine bir araştırma
Examining the effects of Didim Vegan Festival in the scope of gastronomy tourism: A study on the perceptions of the participants
BERAT SANCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİKE YILMAZER
- Vejetaryen ve veganlarda din algısına etnometodolojik bir yaklaşım
An ethnomethodologial approach to the religious perception of vegetarians and vegans
AHMET FATİH ÖZKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SÜHEYL ÜNAL
- Vejetaryenizm bağlılık ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması
Development, validity and reliability study of vegetarianism adherence scale
ABDULLAH ERYOL
Doktora
Türkçe
2024
Veteriner HekimliğiFırat ÜniversitesiVeteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHŞAN ÖZEN
- Anti-speciesist animal advocacy in Turkey: An ethnography of animal advocates
Türkiye'de türcülük karşıtı hayvan savunuculuğu: Hayvan savunucularının bir etnografisi
ARZUM KALFA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
SosyolojiYıldız Teknik Üniversitesiİnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHRİYE DİNÇER
- I. Dünya savaşı'nda 7. Kolordu'nun(Yemen) sıhhî durumu
In I. World War 7th Corps's (Yemen) sanitary status
NESLİHAN BOLAT