Geleneksel ekolojik bilgi bağlamında Kozan yörükleri
Kozan yoruks in the context of traditional ecological knowledge
- Tez No: 874139
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR DURMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Geleneksel Ekolojik Bilgi, Pastoral Toplumlar, Kozan Yörükleri, Traditional Ecological Knowledge, Pastoral Societies, Kozan Nomads
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Anadolu'da hayvanlarıyla beraber mevsimlere göre göç eden topluluklara Yörük adı verilmiştir. Doğada konargöçer olarak yaşayan Yörükler doğayı ve doğaya ait unsurları iyi tanırlar. Yörüklerin doğayla ilgili bilgi birikimleri kısa bir zaman diliminin değil yüzyıllar içerisinde oluşan bir deneyimin ürünüdür. Zaman içerisinde doğayla kurulan yakın ilişkinin sonucunda geleneksel ekolojik bilgi oluşmuştur. Geleneksel ekolojik bilgiyi nesiller boyunca yaşatan ve koruyan topluluklardan birisi de Yörüklerdir. Çünkü Yörükler kültürlerini korumanın ve yaşatmanın doğayla kurdukları uyumlu ilişkiyle mümkün olacağının bilincindedirler. Ancak günümüzde Yörüklerin birçoğunun yerleşik hayata geçmeye başlamasıyla geleneksel ekolojik bilginin aktarımında çeşitli sorunlar baş göstermiştir. Kozan Yörükleri Anadolu'da hala varlığını devam ettiren son tam pastoral topluluklardandır. Kozan Yörükleri geleneksel ekolojik bilgiyi kullanarak günlük yaşamlarını düzenlemektedirler. Ancak çeşitli nedenlerle yerleşik yaşama geçen aile sayılarının artması ve konargöçer yaşamın çözülmesiyle birlikte geleneksel ekolojik bilgi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Kozan Yörüklerinin doğal çevreyle ilgili edindikleri geleneksel ekolojik bilginin kayıt altına alınarak gelecek nesillere aktarılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada Kozan Yörüklerinin çevre ve kültür uyumu irdelenerek hayvancılık, halk hekimliği, halk hukuku, göçerlik-yerleşim yeri ve mimari, günlük yaşamda geleneksel ekolojik bilgi bağlamında beslenme, halk sanatı, halk meteorolojisi, doğaya karşı bakış açısı gibi alanlar geleneksel ekolojik bilgi bağlamında incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla saha çalışması yapılarak gözlem ve görüşme tekniklerinden yararlanılmıştır.
Özet (Çeviri)
The communities that migrated seasonally with their animals in Anatolia were called Yörük. Yoruks, who live as nomads in nature, know nature and its elements well. The nomads' knowledge about nature is the product of an experience accumulated over centuries, not a short period of time. Traditional ecological knowledge has been formed as a result of the close relationship established with nature over time. One of the communities that keep traditional ecological knowledge alive and preserve it for generations is the Yoruks. Because Yoruks are aware that preserving and keeping their culture alive is possible with the harmonious relationship they establish with nature. However, today, as many Yoruks have started to settle down, various problems have arisen in the transfer of traditional ecological knowledge. Kozan Yoruks are one of the last fully pastoral communities still existing in Anatolia. Kozan Yoruks organize their daily lives using traditional ecological knowledge. However, with the increase in the number of families switching to settled life for various reasons and the dissolution of nomadic life, traditional ecological knowledge has faced the danger of extinction. It is aimed to record the traditional ecological knowledge acquired by Kozan Yoruks about the natural environment and transfer it to future generations. In this study, it is aimed to examine the environmental and cultural harmony of Kozan Yoruks and examine areas such as animal husbandry, folk medicine, folk law, nomadism-settlement and architecture, nutrition in the context of traditional ecological knowledge in daily life, folk art, folk meteorology, perspective on nature in the context of traditional ecological knowledge. For this purpose, field work was carried out and observation and interview techniques were used.
Benzer Tezler
- Trabzon'daki geleneksel oyuncakların halkbilimi açısından incelenmesi
An examination of traditional toys of Trabzon from the point of folklore
FATMAGÜL AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞİRİN YILMAZ
- Tarihsel süreçte mimari yapı malzemelerinin değişimi ve teknolojik gelişimi
Change and technological development of architectural building materials in historical period
ŞEHMUZ BEKE
- Geleneksel ekolojik bilgi ve Aksu/Sofular havzası
Traditional ecological knowledge and Aksu/Sofular region
YİĞİT ATEŞGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Bayburt ilinde geleneksel ekolojik bilginin halk bilimi açısından incelenmesi
The study of traditional ecological knowledge in Bayburt province from the point of view of folklore
SOYDAN TERZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Bayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KABAK
- Çevre-kültür bağlamında geleneksel ekolojik bilginin korunmasının önemi: Sarıkeçili Yörükler örneği
The importance of conservation traditional ecological knowledge in the cultural and environmental context: The case of Sarıkeçili Yörüks
FERHAT BÜYÜKŞAHİN
Doktora
Türkçe
2017
AntropolojiAnkara ÜniversitesiSosyal Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. S. GÜL GÜNEŞ