Elazığ ilinde hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda sağlık okuryazarlığı ve ilişkili faktörlerin incelenmesi
Health literacy and related factors in patients receiving hemodialisis treatment in elazig province
- Tez No: 875106
- Danışmanlar: PROF. DR. EDİBE PİRİNÇCİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Sağlık Okuryazarlığı, Hemodiyaliz, Kronik Hastalık, Health Literacy, Hemodialysis, Chronic Disease
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Kronik Böbrek Hastalığı (KBH) dünyada ve ülkemizde salgın halini almış önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)' ne göre sağlık okuryazarlığı“sağlık okur-yazarlığı genel okur-yazarlık ile ilişkili olup insanların yaşamları boyunca sağlık hizmetleri ile ilgili konularda kanaat geliştirmek ve karar verebilmek, sağlıklarını korumak, sürdürmek ve geliştirmek, yaşam kalitesini yükseltmek için sağlık ile ilgili bilgi kaynaklarına ulaşabilme, sağlık ile ilgili bilgileri ve mesajları doğru olarak algılama ve anlama konularındaki istekleri ve kapasiteleridir”. Sağlık Okur Yazarlığı (SOY) düzeyindeki düşüklük, tıbbi öneri ve/veya talimatlara bağlılıkta yetersizlik, hastanede yatma sıklıklarının ve kalma sürelerinin uzun olması, mortalitede yükseklik gibi sonuçlar doğurmaktadır. Bu durum özellikle Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY) gibi ciddi kronik hastalıklarda daha önem kazanmaktadır. Bu çalışma ile kronik hastalıklar içinde sıklıkla görülen böbrek yetmezliğinde en sık kullanılan replasman tedavisi olan hastanede hemodiyaliz alan hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili olduğu faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini; Elazığ ilinde hemodiyaliz alan 400 hasta oluşturmaktadır. Araştırmada herhangi bir örneklem seçim yöntemi kullanılmadan evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Veri toplama amacıyla araştırmacılar tarafından literatür taranarak geliştirilen anket formu ve SOY ölçeği kullanılmıştır. Anket uygulaması araştırmacılar tarafından yüz yüze görüşme ile yapılmıştır. Veriler istatistik paket programına kaydedilmiş, istatiksel analizlerde, Mann-Whitney U, Kruskal- Wallis, Spearman Korelasyon testleri kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 56,57±15,66 olup, %61,1' i erkektir ve %88' i herhangi bir işte çalışmamaktadır. Hastaların %42,3' ü 3 yıl ve daha az süredir hemodiyaliz tedavisi almaktadır ve %66,1'inin KBY ye eşlik eden hastalığı olduğu saptanmıştır. Araştırmaya katılanların sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam puan medyanları 2,86 (1,25-4,18) olarak tespit edilmiştir. Hastaların puanları değerlendirildiğinde; hemodiyaliz hastalarının SOY özellikleri açısından zorluk çekme düzeyleri 3.0-3.6 arasında değiştiği ve yaşanan zorluğun ''az zorluk çekiyorum ile biraz zorluk çekiyorum'' düzeyinde algılandığı belirlenmiştir. SOY ölçeği toplam puanı; hastalık durumunda ilk başvuru yeri ASM olan hastalarda daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak; toplumun SOY düzeyini yükseltecek çalışmaların sağlık harcamalarının maliyet etkin kullanılmasına büyük katkı sağlayacağı düşünülmekte ve araştırmaya katılanların hastaların tedavi süreçlerine aktif katılımları ve bireysel olarak başka birine ihtiyaç duymadan kendi tedavi sürecini takip edebilen bireyler hedeflenmeli ve bunun için düzenli eğitim verilip bu eğitimlerin SOY düzeyini nasıl etkilediği takip edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Chronic Kidney Disease (CKD) is an important public health problem that has become an epidemic in the world and in our country. According to World Health Organization (WHO), health literacy is“related to general literacy and is the ability of people to access health-related information sources in order to develop opinions and make decisions on issues related to health services throughout their lives, to protect, maintain and improve their health, and to improve their quality of life.”“their desire and capacity to accurately perceive and understand health-related information and messages.”Low levels of Health literacy lead to consequences such as inability to adhere to medical advice and/or instructions, increased frequency of hospitalization and length of stay, and increased mortality. This situation becomes more important especially in serious chronic diseases such as Chronic Renal Dissase (CKD). This study aimed to investigate the health literacy level and related factors of patients receiving hospital hemodialysis, which is the most commonly used replacement therapy for renal failure, which is frequently seen among chronic diseases. The population of this descriptive and cross-sectional research is; It consists of 400 patients receiving hemodialysis in Elazığ province. The aim of the research was to reach the entire population without using any sample selection method. For data collection, a survey form and Health literacy scale developed by the researchers by reviewing the literature were used. The survey was administered by the researchers through a face-to-face interview. The data were recorded in the statistical package program, and Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis, Spearman Correlation tests were used in statistical analyses. The average age of the participants is 56.57±15.66, 61.1% are male and 88% are not employed. 42.3% of the patients have been receiving hemodialysis treatment for 3 years or less and 66.1% were found to have comorbidities of CKD. The health literacy scale total score median of the study participants was found to be 2.86 (1.25-4.18). When the patients' scores are evaluated; It has been determined that the difficulty levels of hemodialysis patients in terms of SOF characteristics vary between 3.0-3.6, and the difficulty experienced is perceived at the level of“I have little difficulty to some difficulty”. Health literacy scale total score; It was found to be higher in patients whose first place of application in case of illness was ASM. In conclusion; It is thought that studies that will increase the level of HCQ of the society will contribute greatly to the cost-effective use of health expenditures, and the active participation of research participants in the treatment processes of patients and individuals who can follow their own treatment process individually without needing anyone else should be targeted, and for this, regular training should be provided and how this training affects the level of health literacy should be monitored.
Benzer Tezler
- Profesyonel bayan voleybolcularda alt ekstremite antropometrik ölçümleri
Anthropometric measurements of the lower extremity in professional female volleyball players
NİLGÜN TATAR
- Elazığ ilinde açıkta ve serada yetiştirilen bazı sümbül çeşitlerinin adaptasyonu
Adaptation of some hyacinthus varieties grown in field and greenhouse conditions in the city of Elazig
ÖMER TARIK ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mühendislik BilimleriYüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NALAN TÜRKOĞLU
- Elazığ ilinde süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özelliklerinin istatistiksel analizi
The statistical analysis of the structural features of dairy cattle operations in the city Elazig
KÜBRA ARSLANOĞLU
- Elazığ ilinde süt sığırcılığı işletmelerinin mevcut durumu ve verim özelliklerinin istatistiksel analizi
The current situation of dairy cattle operations in Elazig, and the statistical analysis of their yield.
DERYA GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyoistatistikFırat ÜniversitesiZootekni (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN ÖZBEY
- Elazığ İlinde içme ve kullanma suyu ihtiyacının tespiti
Determination of drinking and using water in Elazığ province
MUSTAFA YÜKSEL