Hisbe klasikleri üzerine bir inceleme ve 19. yüzyılda bir Osmanlı yazması: Yusuf Ziyaeddin'in risale fi ahkâm-el-ihtisab eseri
A study on hisbe classics and an Ottoman manuscript in the 19th century: Yusuf Ziyaeddin's work risale fi ahkam-el-ihtisab
- Tez No: 875376
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER KARAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Ekonomi, Religion, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam İktisadı ve Finansı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
İslam Devletileri, kuruluşundan günümüz devletleri ortaya çıkana kadar birbiriyle ilişkili birçok teşkilat üzere kâim olmuştur ve bu teşkilatlardan biri de hisbe teşkilatıdır. Hisbenin önemi, pazarları ve mâlî mu'âmeleleri kontrol altında tutup emr-i bi'l-ma'rûf ve nehy ani'l-münker yapmasından kaynaklanmaktadır. Bu araştırma da mahiyeti, uygulanmaya başlanması ve isimlendirilmesi, diğer kurumlardan ayrı müstakil ancak onlarla ilişkisini sürdüren bir kurum hâline gelmesi gibi birçok farklı açıdan hisbeyi ele almıştır. Ayrıca hisbenin Kuran, sünnet ve İslam iktisâdındaki önemine değinip toplumun iktisâdî hayatı, pazarda gerçekleşen mâlî mu'âmelerle ve fesâdın önüne geçilmesiyle ilişkisini beyân etmiştir. Bunların yanı sıra hisbeye dâir yazılmış olan ve hisbe konularını içeren eserlere odaklanmış ve bunları kronolojik olarak sıralayıp müelliflerinin izlediği yöntemleri inceleyerek eserleri teorik ve uygulamalı olmak üzere iki sınıfa ayırmanın mümkün olduğunu tesbit etmiştir. Sonuncu bölümde ise örnek olarak Yusuf Ziyâeddîn'in hisbe hakkındaki risâlesini incelemiştir. Nitekim bu risâle Osmanlı Dönemi'ne âit olup Arapça ve Osmanlıca dilleri kullanılarak yazılmış ve risâlede hem teorik hem de uygulamalı yöntem kullanılmıştır. Müellifinin büyük oranda Osmanlıca fetvâları, hisbe kitaplarını ve fıkıh kitaplarını esas almış olması da bu risâleyi ayıran özelliklerinden biridir. Araştırmada risâlenin içeriği 40 meseleye ayrılmış ve hisbeyle ilgili meselelere odaklanılıp bunlar, önceki hisbe müelliflerinin görüşleriyle de karşılaştırılarak incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
From its inception until the emergence of the modern state, the Islamic State consisted of many interconnected systems, and one of these systems was the Hisbah system. The importance of the Hisbah stems from its regulation of the market and financial transactions, the enjoining of good, and forbidding of evil. This study deals with Hisbah from various aspects: its nature, its application, its name, and its independence as an institution independent of other institutions and at the same time linked to them. This study also presents the place and status of the hisbah in the Holy Qur'an, the Sunnah of the Prophet, and the Muslim Economy and its relationship with societal economic life, ongoing financial transactions in the market, and preventing corruption. The study also focuses on the works related to Hisbah and the matters discussed therein. The study arranges Hisbah related works in chronological order and deals with the methodologies of their composition, and classifies them into two types: theoretical works and applied works. In the last chapter, the study of Yusuf Diaa al-Din's treatise on hisbah is considered as an example. The treatise dates back to the Ottoman era and was written by the author in Arabic and Turkish. It includes both theoretical and applied approaches and is distinguished by its utilization of Turkish fatwa, Hisbah books, and Islamic Jurisprudence books. The treatise analyzes forty matters, mostly focusing on hisbah related matters, and compares its conclusions with the opinions of previous scholars.
Benzer Tezler
- Türkiye Selçukluları döneminde Anadolu'da hisbe teşkilatı
Hisba foundation during the Anadolu Selçuklu state
UĞUR CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihFırat ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İHSAN BURAK BİRECİKLİ
- Endülüs'te hisbe teşkilatı
Hisba organization in Andalus
MUSTAFA HİZMETLİ
Doktora
Türkçe
2002
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÖZDEMİR
- Medine pazar kuralları çerçevesinde Osmanlı Devletinde hisbe teşkilatının tetkiki
A comparison of Medina rules with the Ottoman State practice vis a vis hisbe organization
MAHMUT DOST
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ŞUAYB GÜNDOĞDU
- Abdurrahman b.Nasr b.Abdullah-el-Şeyzeri Nihayetü'r-rütbe fi-talebbi'l-hisbe İslam Devleti'nde hisbe teşkilatı
Başlık çevirisi yok
ABDULLAH TUNCA
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
TarihMarmara ÜniversitesiOrtaçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI DURSUN YILDIZ
- Ali Cevheri'nin 'Tercüme-i Nisabü'l-İhtisab' isimli eseri: Latinize ve tahlil
Ali Jawhari's work: 'Tarcuma Nisab al-İhtisab' transliteration and analysis
SHAHİN KHANJANOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜRTEZA BEDİR