Geri Dön

Arap gramercilerin gözünden Memlûk-Kıpçak Türkçesi grameri

Mamluk Kipchak Turkish grammar from the perspective of Arab grammarians

PDF İndir

  1. Tez No: 875739
  2. Yazar: ADEM BULUT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN, PROF. DR. ZEKİ KAYMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Lehçeleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 539

Özet

“Arap Gramercilerin Gözünden Memlūk Kıpçak Türkçesi Grameri”isimli tez çalışması, 13-16. yüzyıllar içerisinde Mısır-Suriye sahasında konuşulmuş olan Memlūk-Kıpçak Türkçesinin Arap gramercileri tarafından nasıl anlatıldığını ve verdikleri bilgilerin ne oranda doğru olduğunu ortaya koymak için hazırlanmış bir çalışmadır. Çalışmada“Kitābu'l İdrāk li- Lisāni'l Etrāk”(Kİ),“Et- Tuḥfetü'z- Zekiyye fi'l Luģati't Turkiyye”(TZ) ve“El-Kavâninü'l-külliye Li- Zabti'l Lügati't Turkiyye”(KK) isimli eserler, Arapçadan Türkçeye çevrilmiş, fişleme yöntemiyle bütün veriler ayrı ayrı tasnif edildikten sonra ilgili konu başlıklarına yerleştirilmiş ve ilgili konu hakkında günümüzde yapılmış dil bilgisi kitaplarından bilgiler verilerek müelliflerin verdikleri bilgilerle uygunluğu değerlendirilmiştir. Tez çalışmasında Memlūk-Kıpçak Türkçesi dil malzemesini ortaya koymak adına eserlerde verilen Türkmence ve diğer dillerden ödünçlenen/alınan unsurlar, kapsam dışı bırakılmıştır. Sadece ses bilgisi incelemesi bölümünde ağız farklılıklarının ispatı için Memlūk-Kıpçak Türkçesine geçmiş bazı kelimeler, değerlendirmeye alınmıştır. Böylelikle de Memlūk-Kıpçak Türkçesi döneminde belki bugün dil/diyalekt olarak adlandırabileceğimiz; fakat dönem içerisinde ağız olarak kabul etmemiz gereken farklılıklar, ortaya konmuştur. Çalışma,“Giriş”bölümü hariç 4 bölümden oluşmaktadır: Girişte tez çalışmasının yöntemi, kapsamı gibi genel bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde de yabancılara Türkçe öğretiminin kısa tarihinden, gramer, gramer yazımı ve öğretiminden, Kıpçaklar ile Memlūk-Kıpçak Türklerinden, çalışmaya esas olan üç eser hakkında bilgi ve bunlar üzerine yapılmış çalışmalardan ve Memlūk-Kıpçak Türkçesi sözlük ve gramer eserleri üzerine yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir. İkinci bölüm ise üç alt ana başlıktan oluşmaktadır. Bu bölümde müelliflerin verdikleri bilgiler,“ses bilgisi”,“biçim bilgisi”ve“cümle bilgisi (söz dizimi)”açısından incelenmiş ve bilgilerin doğruluk yanlışlıkları hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Üçüncü bölüm,“Arap gramercilerin Türk dilini öğretim yönteminin değerlendirilmesi”başlığını taşımakta olup kendi içerisinde 4 alt başlığa ayrılmaktadır. Bu dört alt başlıkta müelliflerin Memlūk-Kıpçak Türkçesini öğretmede uyguladıkları yöntemler, ses bilgisi, biçim bilgisi, cümle bilgisi ve söz varlığı açısından ayrı ayrı değerlendirilmiş olup yapılan anketlerle bu veriler desteklenmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise genel değerlendirmelerle birlikte yapılan tespitler verilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Thesis titled“Mamluk Kipchak Turkish Grammar from the Perspective of Arab Grammarians”, it is a study prepared to reveal how Mamluk-Kipchak Turkish, which was spoken in the Egypt-Syria area between 13th and 16th centuries, was explained by Arab grammarians and to what extent the information they gave was accurate. In the study,“Kitābu'l İdrāk li- Lisāni'l Etrāk”(Kİ),“Et- Tuḥfetü'z- Zekiyye fi'l Luģati't Turkiyye”(TZ) and“El-Kavâninü'l-külliye Li- Zabti'l Lügati't Turkiyye”(KK) were translated from Arabic to Turkish, and after all the data were classified separately by the profiling method, they were placed under the relevant subject headings, and information about the relevant subject was given from today's grammar books and its compatibility with the information given by the authors was evaluated. In this study, in order to reveal the Mamluk-Kipchak Turkish language material, elements, were given in the Works, borrowed from Turkmen and other languages eliminated. Only in the phonetics analysis section, some words transferred to Mamluk-Kipchak Turkish were taken into consideration to prove the dialect differences. Thus, in the Mamluk-Kipchak Turkish period, what we may today call language or dialect; however, during the Mamluk-Kipchak Turkish period, differences that we should accept as dialects were revealed. The study consists of 4 parts besides the introduction part: In the introduction, general information such as the method and scope of the thesis study were given. Then, in the first part, the brief history of teaching Turkish to foreigners, grammar, grammar writing and teaching, Kipchaks and Mamluk-Kipchak Turks, information about the three works that are the basis of the study and studies on them, and Mamluk-Kipchak Turkish dictionary and Studies on grammar works were mentioned. The second part consists of three sub-headings. In this section, the information given by the authors was examined in terms of“phonology”,“morphology”and“syntax”and explanations were made about the accuracy and inaccuracies of the information. The third chapter is titled“Evaluation of the Turkish language teaching methods of Arabic grammarians”and is divided into 4 subheadings. Under these four subheadings, the methods used by the authors in teaching Mamluk-Kipchak Turkish were evaluated +separately in terms of phonology, morphology, sentence knowledge and vocabulary, and these data were tried to be supported by surveys. In the conclusion, findings along with general evaluations are given and suggestions are made.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    453183

    Basra ve Küfe ekolleri çerçevesinde taaccüb üslubu

    Exclamation rhetoric between Basraian's and Kofian's schools a contrastive study

    JAMEEL TAHA HAMAD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEJDET GÜRKAN

  2. Tez No

    849972

    Türkiye'de Arap olmayanlar için hazırlanmış Arapça gramer müfredatı

    Arabic grammar coursebook for Arabic learners in Turkiye

    NADER EDELBI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimSiirt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GASSAN MORTADA

  3. Tez No

    594017

    Eseru Kelami'l-Arap Fi Tevcihi Et Eahlil'n-Nahvî İnde E'lami'l-Mufessirin El-Endelusiyyin (İbnu Atiyye ve Ebu Hayyan Enmuzecen)

    The effect of the arabic words directing grammacital analysis at the andalusian commentators (İbn Attiya and Abu Hayyan as model)

    ZELAL ABOUD

    Doktora

    Arapça

    Arapça

    2019

    DilbilimBingöl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OUSAMA EKHTIAR

  4. Tez No

    849198

    جماليَّات التَّقديم والتَّأخير في شعر إيليا أبو ماضي (ديوان الخمائل أنموذجاً)

    İlyya Ebu Mâdi'nin şiirinde takdîm ve tehîr güzellikleri (Dîvânu'l- Hamâil örneğinde) / The aesthetics of submission and delay in the poetry of Elia Abu Madi (Diwan al-Khamael as a model)

    OSAMA ALKHALAF

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2023

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Arap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KHALED ALADWANI

  5. Tez No

    881483

    İbn Manzûr'un Lisânü'l-Arap Sözlüğü örnekleminde Arapça fiil tasrifinde şâz kullanım olgusu

    The concept of shāḏ usage in conjugation of verbs in Arabic language: The case of Ibn Manẓūr's Lisān al-ʿArab

    ASUMAN GÖKGÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıHitit Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TOPAL

Geri Dön