Geri Dön

Fırak literatüründe İbâżıyye Mezhebi

The Sect of Ibāżiyya in the literature of heresiology

  1. Tez No: 875995
  2. Yazar: MUHAMMED İKBAL ÇOBAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR GÖMBEYAZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 162

Özet

Olgunun gerçekliği kadar nasıl algılandığı da önemlidir. Zira beşerî münasebetlerde öteki ile kurulan ilişki algılarımız üzerinden cereyan eder. İslam tarihinde ortaya çıkan ve çeşitli kelamî görüşleri benimseyen fırkaları tasnif etme, haklarında malumat verme ve insanları onlardan sakındırma gayeleri ile yazılmış maḳālât eserleri de müelliflerinin algılarının satırlara dökülmüş halidir. Bu eserlerin müellifleri insan olmanın doğal getirisi olan bilgi eksikliği, yanlış anlama ve sosyopolitik ortamın etkilerine açık olma ile maluldürler. Muhaliflerinin fırak tasniflerinde yer bulan İbâżıyye fırkası genellikle Ḫâricî şemsiyesi altında zikre mahal olmuştur. Maḳālât müelliflerinin bu fırka hakkında verdiği bilgiler hem yetersiz hem de yer yer birbiri ile çelişkilidir. Verilen bilginin azlığı, müelliflerin kitaplarını kaleme alırken bilgi vermekten çok istikamet yolundan sapanları ayırt etmeyi kolaylaştırma amacını taşımalarından kaynaklıdır. Kaynakları karşılaştırdığımızda yer alan bilgilerin çelişik olması ise müelliflerin İbâzıyye hakkında bilgilerinin değişkenlik göstermesinden mütevellit olabileceği gibi Ḫâricîlik algısı üzerinden yapılan genellemelerin de bu farklılaşmada etkisi vardır. Fırkaları daha yüzeysel ele alan kaynakların dili daha genellemeci ve pejoratif iken detaycı olan kaynakların üsluplarının daha yumuşak olduğu da bir diğer gerçektir. Tezin birinci bölümünde fırak literatüründe İbâzıyye hakkında verilen genel bilgiler bir araya getirilmeye çalışılmış bu bağlamda fırkanın adı, kurucusu, öncü isimleri ve ilişkilendirildiği ana fırka ele alınmıştır. İkinci bölümde maḳālât eserlerinde İbâzıyye'ye nispet edilen kelamî ve fıkhî görüşler bir araya getirilmiş, bunun yanı sıra İbâzıyye'ye atfedilen alt kollar hakkında varit olan bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde maḳālât musanniflerinin İbâżî algısının sebeplerine inmeye çalışılmış, bu algının sonuçlarına değinmeye gayret gösterilmiştir.

Özet (Çeviri)

The perception of a phenomenon is as significant as its reality, as human interactions are mediated through our perceptions of others. The maḳālāt literature, composed with the intent of classifying various sects that emerged throughout Islamic history, aims to provide information about these sects and to caution individuals against them. These works reflect the perceptions of their authors, who, being human, naturally suffer from a lack of knowledge, misunderstandings, and susceptibility to the influences of the sociopolitical environment. The Ibāżiyya faction, often classified under the Kharijite umbrella by its opponents, is typically mentioned within this framework. The information provided by the authors of maḳālāt about this sect is both inadequate and sometimes contradictory. The scarcity of information arises from the authors' aim to facilitate the distinction of those who deviated from the righteous path rather than to provide detailed information. When comparing sources, the contradictions may be due to the variability in the authors' knowledge about Ibāżiyya and the generalizations made based on the perception of Kharijism. Another observation is that the language of sources addressing the factions more superficially is more generalizing and pejorative, while the style of more detailed sources is softer. In the first section of this thesis, an attempt has been made to compile general information about Ibāżiyya from the firaq literature, addressing the sect's name, its founder, its leading figures, and the main sect with which it is associated. In the second section, the theological and jurisprudential views attributed to Ibāżiyya in the maḳālāt works are gathered, along with information about the sub-branches associated with Ibāżiyya. In the third section, the thesis endeavors to examine the reasons behind the maḳālāt commentators' perception of Ibāżiyya and the consequences of this perception.

Benzer Tezler

  1. İbâzî tefsirlerde Kur'an ilimleri

    Qur'anic sciences in Ibāzî's tafsīrs

    FATİH ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKHAN ATMACA

  2. İslam literatüründe itikadi fırka tasnifleri

    Heresiological classifications in Islamic literature

    KADİR GÖMBEYAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinUludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ORHAN ŞENER KOLOĞLU

  3. Bir Osmanlı müellifi olarak Ya'kûb b. Abdüllatif'in ilmi şahsiyeti ve islam mezheplerine bakışı

    As an Ottoman author Ya'kûb b. Abdullatif's scholarly personality and his views on islamic sects

    AMİNE ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL İBRAHİM BULUT

  4. Enflasyonist ortamda tüketici kredileri ile tüketim harcamaları ilişkisi

    The relationship of consumer loans and consumption expenditures in the inflationist environment

    ELİF İNEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    EkonomiFırat Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS GÜLCÜ

  5. G-8 ülkelerinde ve Türkiye'de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel veri ve zaman serisi analizi

    Defence expenditures and economic growth relationship of g-8 countries and in Turkey: Panel data and time series analysis

    FIRAT CEM DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    EkonomiHasan Kalyoncu Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FİLİZ GÖLPEK