Kendini engelleme ve okul terk riski: Akademik tersliklerin üstesinden gelme ve olumsuz yaşantıların aracı rolü
Self-handicapping and dropout risk: The mediating role of overcoming academic buoyancy and negative experiences
- Tez No: 876008
- Danışmanlar: PROF. DR. ARİF ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Çalışma, kendini engellemenin olumsuz akademik yaşantılar ve akademik tersliklerin üstesinden gelme becerisi aracılığıyla okul terki riski üstündeki dolaylı etkisini yordamayı amaçlamaktadır. Ayrıca araştırmanın diğer amaçları ortaokul öğrencilerine yönelik“Akademik Tersliklerin Üstesinden Gelme Ölçeği”nin uyarlanması,“Akademik Tersliklerin Üstesinden Gelme İndeksi”ve“Olumsuz Akademik Yaşantılar Listesi”nin geliştirilmesidir. Araştırma yordama amaçlı ilişkisel desende tasarlanmıştır. Katılımcılar, bir büyükşehrin merkez ilçelerindeki ortaokullardan uygun örnekleme yoluyla seçilmiştir. Veriler 2022-2023 eğitim öğretim yılında Kişisel Bilgi Formu, Akademik Tersliklerin Üstesinden Gelme Ölçeği, Akademik Tersliklerin Üstesinden Gelme İndeksi, Olumsuz Akademik Yaşantılar Listesi, Akademik Kendini Engelleme Ölçeği ve Okul Terk Risk Ölçeği ile toplanmıştır. Veriler RStudio 2023.12.1+402 derleyicisinde ProcessR 4.3, mirt 1.41, lavaan 0.6.-18, psych 2.4.3 olmak üzere çeşitli R paketleri kullanarak analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında geliştirilen/uyarlanan araçlardan elde edilen ölçümlerin doğrulayıcı faktör analizi ve temel bileşen analiziyle yapı geçerliği katsayıları; Cronbach alfa ve McDonald omega katsayılarıyla güvenirlikleri hesaplanmıştır. Maddelerin güçlük ve ayırıcılık parametreleri madde tepki kuramına dayalı aşamalı tepki modeli kullanılarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda, olumsuz akademik yaşantıların ve akademik tersliklerin üstesinden gelmenin, kendini engelleme ile okulu terk etme riski arasındaki ilişkiye kısmi aracılık ettiği saptanmıştır. Ayrıca akademik tersliklerin üstesinden gelme indeksinin planlama, sebat, belirsizliği kontrol, kaygı ve öz yeterlik; olumsuz akademik yaşantılar listesinin ders, aile, akran ve öğretmen bileşenlerinden oluştuğu; geliştirilen/uyarlanan araçlardan elde edilen ölçümlerden hesaplanan geçerlik ve güvenirlik katsayılarının yeterli düzeyde oldukları saptanmıştır. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmıştır. Uygulama ve araştırma alanlarına yönelik öneriler sunulmuştur. Bu araştırmanın okul terk riskinin, akademik tersliklerin üstesinden gelmenin ve akademik olumsuzlukları yaşamanın anlaşılmasına katkı sağlaması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to predict the indirect effect of self-handicapping behavior on dropout risk through negative academic experience and buoyancy. Other aims of the study included the adaptation of the Buoyancy Scale, development of Negative Academic Experiences and the Buoyancy Index. This study was designed using a predictive correlational design. Participants were selected from secondary schools in the central districts of a large city, using convenience sampling. Data were gathered in the 2022-2023 academic year using the Personal Information Form, Negative Academic Experiences List, Academic Self-Handicapping Scale, School Dropout Risk Scale, Academic Buoyancy Index, and Scales. The data were analyzed using various R packages, including ProcessR 4.3, mirt 1.41, lavaan 0.6.-18, and psych 2.4.3, in the RStudio 2023.12.1+402 compiler. The construct validity coefficients of the measures obtained from the instruments developed or adapted during the study were calculated using confirmatory factor and principal component analysis. Their reliabilities were calculated using Cronbach's alpha and McDonald's omega coefficients. The difficulty and discrimination parameters of the items were calculated using a graded response model based on item response theory. The results showed that experiencing academic adversity and buoyancy partially mediated the relationship between self-handicapping and dropout risk. Furthermore, the academic buoyancy index constructed coordination, confidence, control, composure, and commitment; the list of experiencing academic adversity constructed course, family, peer, and teacher components; and the validity and reliability coefficients calculated from the scores obtained from the developed and adapted instruments were adequate. The research findings are discussed in light of the literature. Suggestions for application and research areas are also presented. This study is expected to contribute to the understanding of negative academic experiences, school dropout, and buoyancy.
Benzer Tezler
- Realisms and working women in the novels of Gaskell and Brontë
Gaskell ve Brontë'nin romanlarında gerçekçilik ve çalışan kadınlar
RANA KAHVECİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
İngiliz Dili ve EdebiyatıOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MARGARET J. M. SÖNMEZ
- Ergenlerde internet bağımlılığının akademik kendini engelleme ve psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisi
The effect of internet addiction on academic self-handicapping and psychological resilience in adolescents
MEHMET SABAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKAN BİLGİN
- Üniversite öğrencilerinde sosyal ağ bağımlılığı: Bir model testi
Social network addiction among university students: A model test
AYŞE GÖK USLU
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ BİLGE
- The investigation of psycho-educational constructs in relation to middle school students' learning of basic computer programming concepts
Ortaokul öğrencilerinin temel bilgisayar programlama kavramlarını öğrenmelerine ilişkin psiko-eğitsel yapıların incelenmesi
PINAR KEFELİ BERBER
Doktora
İngilizce
2024
Bilim ve TeknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SONER YILDIRIM
- Ortaokul öğrencilerinin aile tutumları ile akademik kendini engelleme davranışı arasındaki ilişkide öz düzenleme seviyesinin rolü
The moderating role of self regulation in the relationship between family attitudes and self sabotage
BURHAN AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖZDE GÜNDOĞDU MEYDANERİ