Kazak Türkçesi ağızlarıyla ölçünlü Türkiye Türkçesinin ortak söz varlığı
Common vocabulary of Turkish Turkish dialects with Kazakh Turkish dialects
- Tez No: 876692
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT KÜRÜM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gümüşhane Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Geniş topraklarda hüküm sürmüş olan Türkler tarih süresince farklı coğrafyalarda, pek çok devlet kurmuşlar ve zaman zaman da başka devletlerin egemenliği altında varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu durum Türkçenin lehçeler düzeyinde bölünmesini beraberinde getirmiştir. Bu lehçelerin önemlilerinden ikisi, birbirlerinden çok uzakta olan Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesidir. Bu iki Türk lehçesinin de çeşitli bölge ve topluluklarına ait, yazı dilinden ayrı, sadece konuşma diliyle sınırlandırılmış ağızları vardır. Ağızlar üzerine yapılan çalışmalar bir dilin zenginliğinin ortaya çıkması, dilin yapısının doğru bir şekilde tespit edilmesi açısından büyük bir önem arz etmektedir. Bu bağlamda Türk lehçelerinin ağızlarıyla ilgili birçok değerli çalışma yapılmıştır. Ancak lehçeler arası ağız çalışmalarının veya bir lehçenin ölçünlü diliyle başka bir Türk lehçesinin ağızları arasında yapılan çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada bu alanla ilgili çalışmaların eksikliğini bir nebze gidermek amacıyla, ölçünlü Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesi ağızlarının söz varlığı mercek altına alınmıştır. Bu doğrultuda ölçünlü Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesi ağızlarında kullanılan ortak biçimlerin semantik, fonetik ve morfolojik özellikleri incelenmiştir. Her iki lehçeden elde edilen bulgular karşılaştırmalı olarak tablolar halinde sunulmuştur. Ayrıca tespit edilen bütün sözcükler, Kazak Türkçesi ağızlarında kullanılan örnek cümlelerle desteklenmiştir. Böylece ölçünlü Türkiye Türkçesiyle Kazak Türkçesi ağızlarında kullanılan ortak biçimlerin ses, biçim ve anlam özellikleri ortaya çıkmıştır. Çalışma ölçünlü Türkiye Türkçesiyle Kazak Türkçesi ağızlarında kullanılan ortak kelimelerin ortaya çıkarılarak kazandırılmasına katkı sağlanması açısından özgün bir değere sahiptir. Kazak Türkçesi ağızlarıyla ölçünlü Türkiye Türkçesinde bulunan ortak kelimelerin ortaya çıkarılması, iki lehçe arasındaki kelimelerin tarihsel sürecinin aydınlanması açısından da büyük bir önem arz etmektedir. Ayrıca ölçünlü Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesi ağızlarının leksikolojisi üzerine yapılmış olan bu çalışmanın Türk lehçelerinin ağızları üzerine yapılacak çalışmalara önemli katkılar sunacağı görüşündeyiz. Çalışmamız ölçünlü Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesi ağızlarında kullanılan sözcükler ile sınırlandırılmıştır. Çalışma çeşitli başlıklar altında incelenmiş ve araştırma deseni olarak nitel yöntemler kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turks, who ruled over vast territories, established different states in different geographies over time or had to continue their existence under the sovereignty of other states. This situation has brought about the division of Turkish into dialects. Two of the most important of these dialects are Turkey Turkish and Kazakh Turkish, which are far away from each other. Both of these two Turkish dialects have dialects belonging to various regions and communities, separate from the written language and limited only to spoken language. Studies on dialects are of great importance in terms of revealing the richness of a language and determining the structure of the language correctly. In this context, many valuable studies have been conducted on the dialects of Turkish dialects. However, the number of inter-dialect dialect studies or studies conducted between the dialects of one dialect and the dialects of another Turkish dialect is very, very few. In order to contribute to this deficiency among Turkish dialects, this study examines the vocabulary of measured Turkish and Kazakh Turkish dialects. In this direction, the semantic, phonetic and morphological features of the common forms used in the dialects of Turkish and Kazakh Turkish were analyzed. The findings obtained from both dialects are presented comparatively in tables. In addition, all the identified words are supported with sample sentences used in Kazakh Turkish dialects. Thus, the phonological, morphological and semantic features of the common forms used in measured Turkish and Kazakh Turkish dialects were revealed. The study has a unique value in terms of contributing to the discovery and utilization of common words used in standard Turkish and Kazakh dialects. Revealing the common words found in Kazakh Turkish dialects and standard Turkish is also of great importance in terms of enlightening the historical process of the words between the two dialects. In addition, we believe that this study on the lexicology of standard Turkish and Kazakh Turkish dialects will make important contributions to the studies on the dialects of Turkish dialects. Our study is limited to the words used in standard Turkish and Kazakh Turkish dialects. The study was analyzed under various headings and qualitative methods were used as research design.
Benzer Tezler
- Кыргыз тилинин түштүк диалектилеринде байыркы түркчө элементтер
Kırgız Türkçesinin güney ağızlarında eski Türkçe unsurlar
AYPERİ KARATAYEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV
- Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde 'zaman' deyimleri
Başlık çevirisi yok
GULİM SHADİYEVA
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ÖZKAN
- Siri Derya Boyu Kazak ağızları (Türkistan ve Kızılorda arası)
The Kazakh dialect around Siri Derya River (Between Kizilorda and Turkistan)
ZHUMAGALI IBRAGIMOV
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Kazak Türkçesinin merkezi, kuzey ve doğu (orta jüz) ağızları
The central, northern and eastern dialects (middle juz) of Kazakh Turkish
FARİDA SAKHİPOVA
Doktora
Türkçe
2007
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER
- Muhtar Magauin'in 'Kesik Bas – Tiri Tulıp' adlı eseri üzerinde söz dizimi çalışması
Syntactic work on Muhtar Magauin's work 'Kesik Bas – Tiri Tulıp'
TOLGANAY TLEPOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH DEMİRBİLEK