Kültürel hafıza kodlarının çağdaş sanatta ip ile temsili
Cultural memory codes and their representation with thread in contemporary art
- Tez No: 877670
- Danışmanlar: PROF. ESRA SAĞLIK ŞENALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Bellek, Kültürel Hafıza, Heykel, Memory, Cultural Memory, Yarn, Sculpture
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Heykel Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Hafızanın tanıklığında çeşitlenen imgeler, kavram olarak sanatçıların çalışmalarında karşılık bulmaktadır. Bu kavramlar bireysel hafızanın bütününde imge olarak karşımıza çıkarken, kültürel hafızanın kodları olarak okunmaktadır. Sanat eserine dönüşen bu imgeler bireyin kimliğini sanat nesnesi özelinde somutlaştırır. Toplumun anlamlandırması ve literatüre göre ev insanların içinde yaşadığı barınak, korunaklı yuva olarak fiziksel ihtiyaçların giderildiği çatı etrafında konumlanmaktadır.“İçinde gerçek anlamda oturulan her mekân, ev kavramının özünü kendi içinde barındırır”. (Bachelard, 1996: 33) bu tanıma göre ev yalnızca temel ihtiyaçların giderildiği, barınmak için kullanılan mekân olgusunu yıkarak günümüzde duygusal edinimlerin gerçekleştiği yuva manasına gelmektedir. Bireyin ilk evi anne rahmine düştüğünde konumlandığı mekân ile kordon bağı kesilir kesilmez birey olmaya başladığı ev arasındaki döngüdedir. Birey olma hali ile başlayan varoluş sancısının gerçekleştiği ev birçok farklı duyguyu içinde barındırır. Ev aynı zamanda kültürel hafıza ile etkileşim içerisindedir. Birbirini besleyen bu iki etkileşim nesneler aracılığı ile evi ve hafızayı temsil eden sembollere dönüşür. İnsanlar doğup büyüdüğü ya da“yuva”olarak tanımladığı mekânlar çerçevesinde kendi sınırlarını aşındırır. O çerçevenin içinde edindiği ilişkiler ve öğretiler doğrultusunda kendi benliğini inşa eder. Bu öğretilerin, deneyimlerin etrafında dönen birey, hafızasında kayıtlı imgeleri kültürel hafıza özelinde yeniden diriltir. Bu sanat nesnesinin dönüşme süreci kişinin kimlik edinme sürecine tanıklık etmemizi sağlar. Geçmiş ile şekillenen bugünün anı nesneleri kendi bağlamından kopartılarak bireyin kültürel evi ile buluşur. İnsanlık tarih boyunca içinde bulunduğu alanı ya da doğduğu büyüdüğü çevresini bir şekilde kişiselleştirerek kendine ait olduğunu, orada bulunmuş olma halini vurgulamak için iz bırakmıştır. Bu iz hafıza metotları olarak incelenecektir. Uzun yıllar boyunca varlığını sürdüren“hafıza”kavramı, hatırlama ya da hatırlatma eylemi olarak insanın edindiği veriler doğrultusunda bilgilerin yeniden dirilmesini sağlamaktadır. Bu rapor ipliğin kendi kimliğinin eve dair bir yoklamasının yapılması, örme, dikme, işleme pratiklerinin kadın el işi olması dışında başka amaca nasıl hizmet ettiği üzerine inceleme sunmaktadır. Sanatçılar eve dair anlatı sunan çalışmalarında malzemeyi, geçmişin sızıntılarına yama olarak kullanan bir metafor olarak ele almıştır. Sanatın her alanında olduğu gibi plastik sanatlarda da form, biçim değişikliğine aracı olan malzeme çeşitliliğine dayalı deneysellik günümüzde de sürdürülmektedir. Biçimin kavram ile ayrılmaz bir bütün olduğu yapıtlarda kavrama karşılık gelecek arayışını plastik değerler çerçevesinde değerlendiren sanatçılar malzemeyi hem biçim hem de kavram bütününde üretim pratiklerine dâhil etmiştir. Bu üretim sürecinin konstrüksiyonunu oluşturan temel kavramlar ise kültürel hafıza üzerinde konumlanmıştır. Bu çalışmanın amacı ipliğin kimlik edinme sürecinde faydalandığı hafızaya yönelik imgelerin, ipliğin tarihçesinden bu yana ne şekilde varlığını sürdürdüğü üzerinedir. Üç ana çatı altında toplanan çalışmada ilk bölümde ipliğin tarihlendiği süre boyunca kullanım alanları, özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde ipliğin tekstil malzemesi olmaktan çıkıp sanat alanına dâhil edilme sürecinde yaşadığı değişimlerin, ifade biçimine nasıl dönüştüğü kurgulanmaktadır. Sanatçıların ipliği kavramsal olarak işledikçe yüzeyden kopuşun nasıl gerçekleştiği, tek başına varlığını kabul ettirdiğini kronolojik sıralama ve sanatçı örnekleri ile incelenmiştir. Üçüncü bölümde ipliği kültürel hafıza kodlarının aktarımı olarak işleyerek sanat nesnesine dönüştürme süreci pratikler dâhilinde irdelenmiştir. Kültürel hafıza yaratım sürecinde benlik olgusunun gelişmesine yönelik keşif sunmaktadır. Sanatçı kültürel hafızasını harekete geçirerek köklerine inmiş, kimliğin oluşmasına tanıklık eden sahneleri kendi otobiyografisi üzerinden tanımlamıştır. Bir hatırlama eylemi olarak sürdürdüğü pratikleri bugünün inşasına eklektik olarak varlığını sürdürmektedir. Kültürel hafızasının benlik üzerindeki etkisini, hatırlanan imajlar üzerinden malzemeyi sürece dâhil ederek kavrama karşılık gelecek biçim olarak ele almaktadır.
Özet (Çeviri)
The diverse images witnessed in memory find their counterparts in the works of artists as concepts. These concepts emerge as images in the entirety of individual memory, interpreted as codes of cultural memory. Transformed into works of art, these images concretize the individual's identity within the framework of the art object. According to societal understanding and literature, the home is situated around a roof where people live, providing shelter and a secure nest for meeting physical needs.“Every space where one truly lives, embodies the essence of the concept of home within itself”(Bachelard, 1996: 33). According to this definition, the concept of home transcends the mere physical space used for shelter and has evolved into a place where emotional experiences occur today. The cycle between the space where an individual is positioned upon entering the mother's womb and the home where one begins to become an individual as soon as the umbilical cord is cut is evident. The home, where the existential pain of becoming an individual begins, encompasses many different emotions. Additionally, the home interacts with cultural memory. People erode their own boundaries within the spaces they are born and raised in or define as“home,”building their own identity based on the relationships and teachings acquired within that framework. The individual, revolving around these teachings and experiences, revitalizes the images recorded in their memory within the framework of cultural memory. The process of transformation of this artwork allows us to witness the process of identity formation. Objects of memory shaped by the past meet with the cultural home of the individual by being detached from their own context. Throughout human history, individuals have personalized the spaces they inhabit or the environments in which they were born and grew up, leaving traces to emphasize their ownership and the fact that they have been there. These traces will be examined as methods of memory. The concept of“memory,”which has persisted over many years, enables the revival of information based on the data acquired by individuals, acting as a process of recalling or reminding. This report presents an examination of how the act of surveying one's own identity through the lens of home, besides being practices of knitting, sewing, and embroidery traditionally associated with women's handiwork, serves other purposes. Artists in their works that narrate about home have treated materials as a metaphor, patching them as leaks from the past. The aim of this study is to focus on how the images related to memory that yarn benefits from in the process of identity formation have persisted since the history of yarn. In the study, which is grouped under three main headings, the first section examines the areas of use and characteristics of yarn throughout its history. The second section explores how the transformations yarn underwent as it transitioned from being a textile material to being included in the field of art, and how it evolved into a form of expression. The detachment from the surface as artists conceptualized yarn and how it asserted its existence independently have been examined through chronological order and artist examples. In the third section, the process of transforming yarn into an art object by working on it as a transmission of cultural memory codes is examined through practices. In the process of creating cultural memory, it offers exploration towards the development of the concept of self. The artist activates their cultural memory by delving into their roots, defining scenes witnessing the formation of identity through their own autobiography. Their practices, continued as an act of remembrance, eclectically sustain themselves in the construction of today. It approaches the impact of cultural memory on identity as a form that corresponds to understanding by incorporating materials through recalled images.
Benzer Tezler
- Çağdaş sanatta geleneksel/ yerel imgelerin radikal kullanımı
The radical use of local /traditional images in contemporary art
ŞİLAN ATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarMardin Artuklu ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEFİK ÖZCAN
- A transdiscursive enquiry on urban identity
Kentsel kimlik üzerine söylemötesi bir sorgulama
AVŞAR KARABABA
Doktora
İngilizce
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA AYDINLI
DOÇ. DR. LENA HOPSCH
- Peyzajın hafızasını oluşturan kodlar ve peyzaj tasarımı pratiğindeki yeri: Bir model önerisi
Codes of the landscape memory and its role in the content of landscape design practice: A model proposal
ARZU GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Toplumsal belleğin yitimi tartışmaları bağlamında harf inkılabı
Alphabet reform in the context of social memory loss discussion
EKREM SALTIK
- Peyzaj, iklim ve kültür arasında kurulan çok boyutlu ilişkilerin araştırılması: Güneydoğu Anadolu örneği
Researching multi-dimensional relations between landscape, climate and culture: The case of Southeastern Anatolia
BAŞAK AKARSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN AYTAÇ