Berâhime'nin nübüvvetin imkânına yönelik eleştirileri ve Bâkıllânî'nin cevapları
The criticisms of Barāhima on the contingency of prophethood and al-Bāqillānī's answers
- Tez No: 878285
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Kelâm literatüründe nübüvvetin imkânına yönelik eleştirilerin daimî öznesi Berâhime olmuştur. Berâhime'nin söz konusu eleştirilerini detaylıca ele alan kelâmcılardan biri Bâkıllânî'dir. Bu çalışma Bâkıllânî'deki hâliyle Berâhime'nin peygamberliğin imkânı konusundaki itirazlarını ve bunlara verilen cevapları inceleyecektir. İslâm dünyasında II/VII. yüzyıldan itibaren Berâhime'nin kimliğine ilişkin farklı tasavvurlar ortaya çıkmıştır. Ayrıca nübüvvetin imkânına yönelik kendilerine atfedilen eleştiriler de farklılık arz etmektedir. Tezin ilk bölümünde Bâkıllânî'deki Berâhime imajı tespit edilecektir. Bu bağlamda hikmet sahibi bir yaratıcıya, aklî teklife, hüsün-kubhun zâtî olduğuna inanmakla birlikte nübüvveti inkâr eden Berâhime resminin Bâkıllânî öncesi kaynaklarının kronolojik olarak izi sürülmektedir. Öte yandan söz konusu resmin tamamlayıcı bir unsuru olması ve Bâkıllânî'nin alımlamasındaki farklılığın ortaya konulması amacıyla Eş'arî kelâmcının Berâhime'ye izâfe ettiği itirazların tarihsel kimliği ele alınmaktadır. Bu arka plana dayanan ikinci bölüm ise ifade edilen itirazları belirli bir kurgu içinde analitik olarak incelemektedir. Buna göre kadîm ile hâdis arasındaki ontolojik farklılık ve nebînin kendi nübüvvetini bilmesinin olanaksızlığı Tanrı'nın insanlığa elçi göndermesinin mümkün olmadığını gösterir. Ayrıca elçinin gönderildiği muhataplarla aynı cinsten olmasının ortaya çıkardığı adaletsizlik ile ezelde kâfir olacağı bilinen kimselere peygamber gönderilmesi hikmet sahibi yaratıcı tasavvuruyla çelişir. Öte yandan onlara göre nebînin muhataplarına nübüvvetini ispatlaması da imkânsızdır. Nitekim mûcize aklen mümkün değildir, mûcizenin peygamberlik iddiasının doğruluğuna delâletinde ciddi sorunlar mevcuttur, mûcizeyi diğer olağanüstü hâdiselerden ayırmanın yolu da yoktur. Bu itirazlar göz ardı edilse akıl, bile peygamberin getirdiği habere ihtiyaç duymaz. Söz konusu haberin ihtiva ettiği ibadetler de hakîm bir Tanrı'nın emirleri olamaz. Bu eleştirilere karşı Bâkıllânî, iletişimde tarafların arasındaki ontolojik farklılığın elçiliğe engel olmadığını savunur. Ayrıca çeşitli yollarla nebî kendi nübüvvetine dair zarurî idrake sahip olabilir. Her şeyin mâliki olan Allah için zulmün mümkün olmaması ve peygamberliğin bir hak değil tefaddul oluşu, resul ile muhataplarının hemcins oluşunun adaletsizlik şeklinde yorumlanamayacağını gösterir. Bununla birlikte ezelde küfrü bilinen kimselere resul gönderilmesi hikmetle çelişiyor ise aklî teklifi reddedeceği malum olanların da yaratılmaması gerekir. Öte yandan nübüvvet iddiasının doğruluğuna delâlet eden hârikulâde bir olayın yaratılması aklen mümkündür ve mûcizenin şartları kendisini diğer olağanüstü hâdiselerden ayırır. Hüsün-kubhun zâtî oluşunun reddedilmesi durumunda, insan yaşamının merkezinde bulunan ahlakın ve hukukun temelindeki iyi ve kötünün ancak nübüvvetle bilinebileceği ortaya çıkar. İnsanoğlunun tabiat içinde hayatını idâme ettirmesi için gerekli bilgilerin ancak peygamber tarafından getirilebileceği hakikati, nübüvvetin önemli delillerinden biridir.
Özet (Çeviri)
In kalām literature, Barāhima has always been the subject of criticism against the contingency of prophethood. One of the mutakallimūn who dealt with Barāhima's criticism in detail is al-Bāqillānī. This study will examine Barāhima's objections to prophethood as they appear in al-Bāqillānī and the responses to them. Different perceptions of the identity of the Barāhima emerged in the Islamic world from the II/VII century onwards. Moreover, the criticisms attributed to them regarding the possibility of prophethood also differed. The first chapter of the thesis presents the image of the Barāhima in al-Bāqillānī. In this context, it chronologically traces the pre-Bāqillānī sources of the image of the Barāhima, who denied prophethood while believing in a wise Creator, rational obligation (taklīf) and the essential nature of good and evil. In addition, the historical identity of the objections attributed to Barāhima by the Ashʿarite mutakallim is discussed in order to complement this picture and to highlight the differences in al-Bāqillānī's reception. Against this background, the second chapter scrutinises these objections analytically within a certain framework. Accordingly, the ontological distinction between the eternal and the created and the impossibility of the prophet's knowledge of his own prophethood show that it is not contingent for God to send a messenger to humanity. Moreover, the injustice of the messenger being of the same kind as the interlocutors to whom he is addressed, and the sending of prophets to those who are known to be unbelievers from eternity, contradict the concept of a wise Creator. It is also impossible for the apostle to prove his prophethood to his interlocutors. In fact, miracles are not logically possible, proving the truth of the claim of prophethood by a miracle raises serious problems, and there is no way to distinguish a miracle from other extraordinary events. Even if these objections are ignored, the reason does not need the message brought by the prophet. The acts of worship contained in this message cannot be the commands of a wise God. In response to these criticisms, al-Bāqillānī argues that the ontological difference between the sides in the communication does not prevent communication. Moreover, a prophet can have the necessary comprehension of his prophethood through various means. The impossibility of injustice for God who is the owner of everything and the fact that prophethood is not a right but a tafaddul shows that the fact that the messenger and his interlocutors are of the same kind cannot be interpreted as injustice. However, if it is against wisdom to send messengers to those whose infidelity is known from eternity, then those who are known to reject the rational obligation should not be created. Moreover, it is rationally possible to create a miraculous event that proves the truth of the claim of prophethood, and the criteria of a miracle distinguish it from other extraordinary events. If the essential nature of good and evil is denied, it becomes clear that good and evil, which are at the centre of human life and the basis of morality and law, can only be known through prophethood. The fact that only a prophet can bring the information necessary for the survival of human beings in nature is one of the important proofs of prophethood.
Benzer Tezler
- Mu'tezile'nin nübüvvet savunması
The Mu'tezile's defendtion of the prophethood
MİKAİL İPEK
Doktora
Türkçe
2020
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN AKTEPE
- Mâverdî'ye göre nübüvvetin ispatı
'The proof of prophethood', according to al-Māwrdī
EYÜP GÜR
Doktora
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÇELİK
- İnsanlığın nübüvvet anlayışı ve Ebu'l Muin en-Nesefi ile Sefuddin el-Amidi'nin nübüvveti ispat metodları
Başlık çevirisi yok
VECİHİ SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2000
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NASRULLAH HACIMÜFTÜOĞLU
- Nübüvvet tartışmaları-Ebu'l-Hasan El-Eş'arî ve Ebû Ali El-Cübbâî örneği-
Prophethood discussions -Abu'l-Hasan al-Ash'ari and Abu Ali al-Jabbai example-
ÖMER FİDANBOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET AKGÜÇ
- İslâm kelâmında Sümeniyye ve Berâhime'nin nübüvvet anlayışlarına eleştiriler
Criticisms of Sumeniyya and Barahima's understanding of nubuwwah in Islamic theology
MUHSİN GÖÇMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER ESEN