Kişilik bozukluklarının erken dönem uyumsuz şemalar ve duygu düzenleme stratejileri açısından incelenmesi
The investigation of personality disorders in terms of early maladaptive schemas and emotion regulation strategies
- Tez No: 878368
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU TÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Bu araştırmada, DSM-V'de tanımlanan kişilik bozuklukları ile erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve duygu düzenleme güçlükleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma kapsamında, 18-65 yaş aralığındaki 724 katılımcıya ulaşılmış ve dışlama kriterlerine uygun olarak 701 katılımcının verileri analiz edilmiştir. Katılımcılara“Sosyodemografik Bilgi Formu”,“Coolidge Eksen II Envanteri-Kısa Formu”,“Young Şema Ölçeği Kısa Formu”,“Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği”ve“Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Formu”uygulanmıştır. Araştırma değişkenlerinin varyansı incelenmek üzere bağımsız örneklem T-Testi ve tek yönlü ANOVA Analizi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin analiz edilmesi amacıyla Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Kişilik bozukluğu puanlarının araştırmanın bağımsız değişkenleri tarafından yordayıcılığının incelenmesi için doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma değişkenleri puanları, katılımcıların cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, çalışma durumu, gelir düzeyi, aile öyküsünde psikiyatrik hasta olma durumu, psikiyatrik tanı öyküsü, psikiyatrik tedavi veya psikolojik destek alma durumu değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar göstermektedir. Korelasyon bulgularına göre, tüm erken dönem uyumsuz şema alanı ve şemaların, maladaptif bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve duygu düzenleme güçlüklerinin kişilik bozuklukları ile anlamlı ve pozitif, bazı adaptif bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile negatif yönde ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Erken dönem uyumsuz şema alanı ve şemaların ise maladaptif bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve duygu düzenleme güçlükleri ile pozitif, bazı adaptif bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Duygu düzenleme güçlükleri ile bazı adaptif bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında negatif, maladaptif bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasında ise pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Erken dönem uyumsuz şemalarının, bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve duygu düzenleme güçlüklerinin kişilik bozukluğunu yordayıcılığına ilişkin bulgular incelendiğinde, Borderline KB'nin %68 ile en yüksek, Antisosyal KB'nin ise %28,2 ile en düşük açıklayıcılık oranına sahip olduğu görülmüştür. Regresyon sonuçlarına göre, bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin Şizotipal KB, Antisosyal KB, Histrionik KB, Obsesif Kompulsif KB, duygu düzenleme güçlüklerinin ise Şizoid KB üzerinde yordayıcı bir etkisi olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, the relationship between personality disorders defined in DSM-V and early maladaptive schemas, cognitive emotion regulation strategies, and emotion regulation difficulties was examined. A total of 724 participants aged between 18 and 65 were reached, and the data of 701 participants were analyzed according to exclusion criteria. Participants were administered the“Sociodemographic Information Form,”“Coolidge Axis II Inventory-Short Form,”“Young Schema Questionnaire-Short Form”,“Cognitive Emotion Regulation Questionnaire”and“Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form”Independent sample t-tests and one-way ANOVA analysis were used to examine the variance of research variables. Pearson Moment Product Correlation Analysis was used to analyze the relationship between variables. Linear regression analysis was conducted to examine the predictability of personality disorder scores by the independent variables of the study. The scores of research variables show significant differences among participants' gender, age, marital status, education level, employment status, income level, family history of psychiatric illness, psychiatric diagnosis history, psychiatric treatment, or psychological support-seeking status. According to the correlation findings, it was found that all early maladaptive schema domains and schemas are significantly and positively correlated with personality disorders, maladaptive cognitive emotion regulation strategies, and emotion regulation difficulties, and negatively correlated with some adaptive cognitive emotion regulation strategies. Early maladaptive schema domains and schemas were positively correlated with maladaptive cognitive emotion regulation strategies and emotion regulation difficulties, and negatively correlated with some adaptive cognitive emotion regulation strategies. A negative relationship was found between emotion regulation difficulties and some adaptive cognitive emotion regulation strategies, while a positive relationship was found between maladaptive cognitive emotion regulation strategies. When the findings regarding the predictability of personality disorders by early maladaptive schemas, cognitive emotion regulation strategies, and emotion regulation difficulties are examined, it is seen that Borderline PD has the highest explanatory power with 68%, while Antisocial PD has the lowest with 28.2%. According to the regression results, cognitive emotion regulation strategies did not have a predictive effect on Schizotypal PD, Antisocial PD, Histrionic PD, Obsessive-Compulsive PD and emotion regulation difficulties did not have a predictive effect on Schizoid PD.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı almış erişkinlerde bilişsel şemalar: Karşılaştırmalı bir çalışma
Cognitive schemas on adults diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder: A comparative study
NİHAN KAVURMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HAKAN TÜRKÇAPAR
- Kişilik bozukluklarının erken dönem uyumsuz şemalar ve savunma mekanizmalarıyla ilişkisi
The relationship between personality disorders and early maladaptive schemas and defence mechanisms
AYLİN ARACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILDIZ BİLGE
- Ergenlerde kişilik bozukluklarının görülme sıklığı ve erken dönem uyumsuz şemaların kişilik bozukluklarını yordayıcı etkilerinin incelenmesi
The prevalence of personal disorders in adolescents and the investigation of the predictor effects of personal disorders of the early maladaptive schemas
GÜLNUR İLK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Borderline kişilik bozukluğu ve bipolar duygudurum bozukluklarında erken dönem uyumsuz şemaların karşılaştırılması
Compare early maladaptive schemas of borderline personality disorder and bipolar mood disorder
TUBA SOYLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER FARUK ŞİMŞEK
- Yeme reddi olan çocukların aile işlevlerinin ve annelerinde kişilik bozuklukları, depresyon ve anksiyete belirtilerinin değerlendirilmesi
Assessment of family functioning, personality disorders, depressive and anxiety symptoms in mother's of children with food refusal
GÜLŞEN ÜNLÜ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞAHBAL ARAS