Osmanlı ahidnamelerinde harbî tüccar meselesi
The issue of harbî merchants in Ottoman ahdnames
- Tez No: 878466
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE DEĞERLİ VELET
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Bu tez, XVI. yüzyılın son çeyreğinde başlayan ve harbî tüccarların kendi bayrakları altında ticaret yapabilmelerini sağlamaya yönelik girişimler çerçevesinde şekillenen Fransız-İngiliz rekabetini, tek bir konu üzerinden ancak geniş bir bağlamda ele almıştır. Konuya ilişkin mevcut literatürde gözlemlenen eksiklik, büyük ölçüde Osmanlıca arşiv belgelerinden yararlanılarak giderilmeye çalışılmıştır. Mevcut çalışmalarda, harbî tüccar meselesine ve iki devlet arasındaki rekabete çoğunlukla elçiler ve konsoloslar düzeyindeki diplomatik çekişmeler üzerinden yaklaşılmış; Osmanlı yönetiminin konuya dair tutumu ise tamamen dışlanmamış, ancak ikincil düzeyde ele alınmıştır. Oysa bu mesele, Osmanlı yönetim pratiklerinde tali bir diplomatik konu gibi görünmesine rağmen, Osmanlıların bu tür çatışmalara nasıl müdahil olduklarını ve dış temsilcileri hangi mekanizmalarla denetlediklerini göstermesi bakımından dikkate değerdir. Tez kapsamında yapılan değerlendirmeler, Osmanlı yönetiminin bu rekabette desteklediği tarafın, çeşitli siyasi ve ekonomik faktörlere bağlı olarak zaman zaman değişkenlik gösterdiğini ve genellikle iki tarafın rekabetini sürdürmesine imkân tanıyan bir denge politikası izlediğini ortaya koymuştur. Bu çerçevede, Osmanlıların yabancı elçi ve konsolosları kendi idari ve hukuki pratikleri doğrultusunda nasıl kontrol altında tuttuklarına dair önemli ipuçları sunan bir tartışma derinlemesine analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the French-English rivalry that emerged in the last quarter of the sixteenth century within the framework of efforts to enable harbî merchants to conduct trade under their own national flags. While focusing on a specific issue, the study approaches the topic from a broad historical and diplomatic perspective. The existing gap in the literature has been addressed primarily through the use of Ottoman archival sources. In current scholarship, the issue of harbî merchants and the rivalry between the two states has largely been approached through the lens of diplomatic competition between ambassadors and consuls, with the Ottoman administration's position acknowledged but generally treated as secondary. However, despite appearing as a marginal diplomatic matter within Ottoman administrative practices, this issue is significant in revealing how the Ottomans engaged in such conflicts and through what mechanisms they exercised control over foreign representatives. The findings of the thesis indicate that the Ottoman Empire's support in this rivalry varied over time due to a range of political and economic factors and that, overall, the administration pursued a balancing policy that allowed both sides to maintain their competition. In this context, the study offers a detailed analysis of how the Ottomans sought to regulate and control foreign ambassadors and consuls in accordance with their own administrative and legal practices.
Benzer Tezler
- Osmanlı diplomatiğinde ahidname formunun doğuşu ve gelişimi (XIV-XVI. yüzyıllar)
Emergence and development of the ahdname form in Ottoman diplomatics (XIV-XVI. centuries)
BÜŞRA AKTAŞ KÜTÜKÇÜ
Doktora
Türkçe
2022
Arşivİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CANATAR
- 55/1 nolu lehistan ahidnâme defterinintranskripsiyon ve değerlendirilmesi
The transcription of the treaty register of poland with the number of 55/1 and its evaluation.
ZÜLEYHA USTAOĞLU
- 1760-1849 tarihli Prusya Ahidname Defterine göre Osmanlı-Prusya ilişkileri
According to 1760-1849 tastement records of Prussian, the relation Ottoman with Prussian
TUGAY YILMAZ
- 26/1 numaralı ve 1634-1666 tarihli Fransa Atik Ahkâm Defteri - sayfa 1-79 (Değerlendirme-transkripsiyon-dizin)
26/1 numbered and 1634-1666 dated France the Atik Judgment Book – p. 1-79 (Text- assessment- directory)
EROL POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihFırat ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. Ayşegül HÜSEYNİKLİOĞLU
- 16/4 numaralı Düvel-i Ecnebiye Defteri 'Venedik Ahidname defteri'(Transkripsiyon-değerlendirme)
The Duvel-i Ecnebiye defter numbered 16/4'The Venice Ahdname defter'(Transcription and assesment)
ABDULLAH ZARARSIZ