Osmanlı Tarih yazıcılığında Genel Türk Tarihi yazımı
General Turkish Historiography in Ottoman historiography
- Tez No: 880571
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERHAN YOSKA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Türk, Türkçülük, Tarih Yazıcılığı, Ulus, Ottoman, Turk, Turkism, Historiography, Nation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Bu araştırmada, Osmanlı Devleti'nin tarih yazıcılığı sürecinin, son dönem Osmanlı tarih yazıcılığı ve etkileri incelenmiştir. XV. yüzyılda ilk örneklerini gördüğümüz ve yazı dili Türkçe olan Osmanlı Tarih yazıcılığı, Timurlular ile gerçekleşen siyasi ilişkiler neticesinde bir nesep belirleme süreci olarak ortaya çıkmıştır. Emir Timur'un, kendi nesebinin Osmanlılardan daha yüksek bir konumda olduğunu açıklaması ile başlamıştır. Bu bağlamda Osmanlı tarih yazıcıları hanedanın nesebini Oğuz Han'a dayandırmıştır. Fetret devrinden sonra yeniden yapılanmaya giren Osmanlılar, tarih yazımı aracılığıyla nesepleri üzerinden bir üst kimlik oluşturarak, hanedanlığına başarılı bir meşruiyet zemini de oluşturmuştur. XVI. yüzyıldaki Osmanlı tarih yazıcılığında, yazı dilinde Arapça ve Farsçanın etkin olduğu bir dönemdir. Yazılan tarihler, yaradılıştan başlanarak, İslam tarihini esas alan ve Osmanlı tarihiyle sonlanan ümmetçi ve hanedan merkezli yazımının oluştuğunu göstermektedir. XVII. yüzyılda yazılan eserlerde dil bakımından sadeleşme görülse de Arapça ve Farsçanın etkinliği de devam etmektedir. İslam tarih yazıcılığı anlayışı da devam etmektedir. XVIII. yüzyılda tarih yazıcılığı vakanüvislik kurumunun oluşmasından dolayı, tarihçiler devlete bağlı çalışanlar haline gelmiştir. Vakanüvisler, tamamlayamadıkları eserleri silsile halinde devam ettirmişlerdir. XIX. yüzyıldaki Osmanlı tarih yazıcılığı tüm bu süreçlerden farklı konumda bulunmaktadır. Avrupa ve Rusya merkezli Türkoloji araştırmalarının neticesinde İslamiyet öncesi Türk tarihi yazıcılığı başlamıştır. Bu süreç Osmanlı aydınlarına da etki etmiştir. Osmanlıda genel Türk tarihi yazımının başlamasıyla birlikte, İslam ve hanedan merkezli tarih yazımının dışına çıkılmıştır. Türklerin kökenlerinin, medeniyetinin ve tarihinin ne kadar köklü olduğunu ortaya çıkaran bu gelişmelerden hareketle dönemin Türkçü aydınları; Türk uluslaşmasını başlatmıştır.
Özet (Çeviri)
In this research, it is seen that the late Ottoman historiography and its effects emerged throughout the historiography process of the Ottoman Empire. XV. Ottoman historiography, the first examples of which were seen in the century and whose written language was Turkish, emerged as a process of determining lineage as a result of political relations with the Timurids. We started to explain that Emir Timur's lineage was higher than the Ottomans. These regular Ottoman history writers traced the lineage of the dynasty to Oghuz Khan. The Ottomans, who underwent restructuring after the Interregnum, created a super-identity through their lineages through historiography, and a successful basis of legitimacy was created in their dynasty. XVI. It is a period in Ottoman historiography in the century when Arabic and Persian were influential in the written language. The written dates show that ummah and dynasty-centered writings were formed, starting from the creation, based on Islam, and ending with Ottoman history. XVII. Although there is a simplification in terms of language in the works written in the 19th century, the effectiveness of Arabic and Persian continues. The understanding of Islamic historiography continues. XVIII. Due to the functioning of the chronicler function of historiography in the century, historians have become situational workers. Vakanüvis continued the works they could not complete in a series. XIX. There are different distributions in all these processes in Ottoman historical writing in the century. As a result of Turcology research based in Europe and Russia, pre-Islamic Turkish history writing began. This process also affected the Ottoman intellectuals. With the initiation of general Turkish historiography in the Ottoman Empire, the scope of Islamic and dynasty-centered historiography was expanded. The origins, civilization and history of the Turks have been revealed; Based on these developments, periodical Turkist intellectuals; He initiated Turkish nationalization.
Benzer Tezler
- Liselerde cumhuriyet tarihi ders kitapları 1935-1990
The Republic history books in high scholls 1935-1990
İSMAİL KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. DERVİŞ KILINÇKAYA
- Kenzu'l-Cevāhiri's-Seniyye fı̇̄ Futūḥāti's-Suleymāniyye (İnceleme – metin – çeviri)
Kenzu'l-Javāhiri's-Saniyye fı̇̄ Futūḥāti's-Suleymāniyye (Research - text - translation)
AYŞE GÜL FİDAN
Doktora
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİCABİ KIRLANGIÇ
PROF. DR. YUSUF ÖZ
- Analysis of the Turkish expeditions with a focus on Otranto and venice in Turkish historiography and their interpretation according to the ideal of the Empire of Turks as Rome III during the reign of Mehmet the conqueror
Otranto Türk tarih yazıcılığında nasıl ele alındı ve yorum itibariyle nedir? III. Roma – Türklerin İmparatorluğu – Fatih Sultan Mehmet Otranto Seferi
CEM CİĞER
- Türkiye'de popüler tarih ve tarihçilik (1919-1950)
Popular history and historiography in Turkey (1915-1950)
TÜLAY GÜL
- Sinan Çavuş, Süleymannâme- tarih-i feth-i Şikloş Estergon ve İstol-Belgrad metin-indeks (74b-145a)
Sinan Çavuş, Süleymannâme- tarih-i feth-i Şikloş Estergon ve İstol-Belgrad text-index (74b-145a)
DERYA HAYLAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN YAVUZ
