Rastlantısal duyguların ahlaki yargılar üzerindeki etkisinin CNI Modeli temelinde incelenmesi
Examination of effect of incidental emotions on moral judgements by the means of the CNI Model
- Tez No: 881699
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GALİP BAHÇEKAPILI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Ahlaki psikolojisi literatürüne bakıldığında insanların fayda ve zarar hesaplaması yaparak maksimum faydaya (Faydacılık) ya da normlara (Deontoloji) dikkat ederek ahlaki yargılama yaptıklarına dair iki temel görüş bulunduğu görülmektedir. Literatürde bu iki görüş çeşitli ikilemlerle ve ölçüm yöntemleriyle çalışılmıştır. Gawronski ve arkadaşları (2017) bu iki görüşü birbirinin zıttı olarak tek boyut şeklinde değerlendiren ölçümleri eleştirerek CNI modelini ortaya atmışlardır. CNI modeli, ahlaki ikilemlere verilen yanıtlarda sonuca (C) duyarlılığı, ahlaki normlara (N) duyarlılığı ve eylemsizliğe karşı eylem (I) için genel tercihi ölçen bir hesaplama modelidir. Mevcut çalışmada rastlantısal duyguların ahlaki yargılar üzerindeki etkileri CNI model aracılığıyla incelenmiştir. Katılımcılar (N=261) dört farklı duygu grubuna (neşe, iğrenme, ahlaki yükselme ve nötr) seçkisiz olarak atanmış ve videolar izletilerek duygu manipülasyonu yapılmıştır. Katılımcılar duygu bildirim ölçeğini doldurduktan sonra CNI modelinin 16 ahlaki ikilemini cevaplamışlardır. Ardından Karanlık Üçlü Ölçeği, Oxford Faydacılık Ölçeği, Üç Alanlı Tiksinme Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu'nu doldurmuşlardır. Yapılan analizler sonucunda rastlantısal neşenin N parametresini arttırdığı görülmüştür. Rastlantısal iğrenmenin C,N,I parametreleri üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamasına rağmen iğrenme manipülasyonu grubu yüksek ve düşük iğrenme hassasiyetine sahip olanlar olarak ikiye ayrıldığında yüksek iğrenme hassasiyetine sahip grubun I parametresi istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Rastlantısal ahlaki yükselme duygusunun ise C,N,I parametrelerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Mevcut çalışmanın bulguları ahlaki yargı literatüründeki bulgular ile açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
In the moral psychology literature there are two basic views that people make moral judgments by calculating benefit and cost and paying attention to maximum benefit (Utilitarianism) or norms (Deontology). In the literature, these two views have been studied with various dilemmas and measurement methods. Gawronski et al. (2017) criticized the measurements that evaluate these two views as a single dimension in opposition to each other and put forward the CNI model. The CNI model is a computational model that measures sensitivity to the outcome (C), sensitivity to moral norms (N), and overall preference for action versus inaction (I) in responses to moral dilemmas. In the present study, the effects of incidental emotions on moral judgments are examined through the CNI model. Participants (N=261) were randomly assigned to four different emotion groups (mirth, disgust, moral elevation, and neutral) and emotion manipulation was performed by watching the videos. After completing the emotion reporting scale, participants answered the 16 moral dilemmas of the CNI model. Then, they completed the Dark Triad Scale, Oxford Utilitarianism Scale, Three Domain Disgust Scale and Demographic Information Form. As a result of the analysis, it was seen that incidental mirth increased the N parameter. Although random disgust did not have a significant effect on the C, N, I parameters, when the disgust manipulation group was divided into high and low disgust sensitivity groups, the I parameter of the group with high disgust sensitivity was found to be statistically significantly higher. On the other hand, there was no significant effect of incidental elevation on C, N, I parameters. The results of the current study are explained with the findings in the moral judgment literature.
Benzer Tezler
- Klinik hemşirelerinin LGBTİ bireylere yönelik, tutum, duygu, davranış ve mitleri
Attitudes, feelings, behaviors, and myths of clinical nurses towards LGBTI individuals
SİNEM ÖCALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikHacettepe ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DUYGU HİÇDURMAZ
- Spinoza ve Nietzsche'de yaşamın olumlanması sorunu
The problem of affirmation of life in Spinoza and Nietzsche
ÇAĞAN BİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
FelsefeAnkara ÜniversitesiSistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ BRAVO
- Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri ve okula yönelik öfke düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Observation of the relationship between the social skills and anger level for secondary school students
HASAN GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimKarabük ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM YENEN
- Üniversitedeki spor tesislerinde sportif rekreasyon faaliyetlerine katılan ve katılmayan akademik ve idari personellerin serbest zaman motivasyonlarının incelenmesi
Investigation of leisure motivations of academic and administrative staff who participating and not participating in sports recreation activities at university sports facilities
İBRAHİM TELCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UTKU IŞIK
- İnformal sanat anlayışında toplumsal yapının malzeme kullanımına etkileri
Effects of social structure on material usage in informal understanding of art
YAŞAR BERNA DÜŞÜNCELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. MUSA KÖKSAL