Hârizmşah İlarslan ve dönemi (1156-1172)
The Khwarizm shah Ilarslan and his period (1156-1172)
- Tez No: 882041
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEVLÜT GÜNLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Jeopolitik konumu itibariyle önemli bir mevkiye sahip olan Hârizm, Aral Gölü'nün kuzeyinde, Horasan'ın güneyinde, Mâverâünnehir'in doğusunda ve Hazar Denizi'nin batısında yer almaktadır. Coğrafi konumu itibariyle Kuzey-güney ile doğubatıyı birbirine bağlayan bir kavşak konumunda bulunan Hârizm, pozisyonu itibariyle tarihi süreç boyunca karabalık insan kütlelerini bünyesinde barındırmıştır. Bu bağlamda da bölge üzerinde farklı hanedanlıklar söz sahibi olmuştur. Bunlardan biri de Anuş Tegin oğullarıdır. Nitekim Anuş Tegin'in bölgeye vali olarak atanmasıyla kurulan Hârizmşahlar Devleti'ne (1097-1231) sırasıyla Kutbüddin Muhammed ve Atsız hüküm sürmüştür. Atsız'ın vefatıyla beraber ise Hârizmşah tahtına İlarslan (1156-1172) oturdu. O, babasının aksine izlediği üstün denge siyasetiyle ülke sınırlarını emniyet içinde yönetti. Hükümdarlığının ilk yıllarında Selçuklu coğrafyasındaki tekamüllerde etkin bir şekilde rol oynadı. Bu minvalde Sultan Sencer'in vefatının ardından Büyük Selçuklu Devleti'nin tarih sahnesinden çekilmeye başladığı süreçte Horasan ve Mâverâünnehir işleriyle yakından ilgilendi. Ayrıca Irak sahasında yaşanan iç mücadeleleri fırsata çevirerek bölge üzerinde söz sahibi oldu. Bu doğrultuda Abbâsî Halifesi ve Irak Selçuklu Atabegleri İldenizlilerle münasebetlerde bulundu. Tüm bunların dışında diğer çevre devletlerle ilişkilerini de ihmal etmeden sürdürdü. Ancak Katvân muharebesinden beridir süre gelen Mâverâünnehir'deki Karahıtay üstünlüğüne karşı Hârizmşahlığının ilk yıllarında başarı sağlasa da ömrünün son günlerinde giriştiği mücadelesinden yenik ayrıldı. Netice itibariyle de kısa bir süre sonra hayata gözlerini yuman İlarslan, nesline bağımsızlığını sağladığı ve her açıdan gelişime açık bir devlet bıraktı.
Özet (Çeviri)
Khwarizm, which has an important geopolitical position, is located southwest of the Aral Sea, northeast of Khorasan, west of the Transoxiana and east of the Caspian Sea. Due to its geographical location, Khwarizm is a crossroads that connects North-South and East-West, and due to its location, it has hosted crowded human masses throughout the historical process. In this context, several dynasties had a say in the region. One of them was the sons of Anush Tegin. In fact, Qutb al-Din Muhammad and Atsiz ruled the state of Khwarizmshahids (1097-1231), which was established after Anush Tegin was appointed governor of the region. After Atsiz's death, Ilarslan (1156-1172) ascended to the throne of Khwarizmshah. Unlike his father, he was able to keep the country's borders secure with his superior policy of balancing. In the early years of his reign, he played an active role in the development of Seljuks geography. In this respect, he was closely involved in the affairs of Khorasan and Transoxiana during the period when the Great Seljuq State began to disappear from the stage of history after the death of Sultan Sanjar. He also turned the internal struggles in Iraq into an opportunity to have a say in the region. The Abbasid Caliph and the Iraqi Ildenizid one of the Seljuks Atabegs had relations with him in this direction. He also maintained relations with other neighbouring states without neglecting them. However, although in the early years of his reign he succeeded in overthrowing the Qarakhitay rule in Transoxiana, which had been in place since the Battle of Qatwān, he was defeated in his struggle in the last days of his life. As a result after Ilarslan death, left his descendants a state that maintained its independence and was able to develop in every way.
Benzer Tezler
- Harizmşah Hükümdarı Sultanşah Mahmud (567-589/1172-1193)
Sultan Shah The Sultan of The Khwarazmshahs (567-589/1172-1193)
GÜLSEREN CECELİ
- Cami'ü't-Tevarih'te Harezmşah sultanları (Çeviri ve değerlendirme)
Khwarazmian sultan's according to Jami-al Tawarikh (Translate and evaluation)
FARBOD MAZLUMI
- Harizmşah Sultan Tekiş ve zamanı (1172-1200)
The reign of Khwarazmshahs Sultan Tekish (1172-1200)
NUH KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KAYHAN