Osmanlı Devleti'nde diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar
Diplomatic privileges and immunities in the Ottoman State
- Tez No: 882297
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET AYKANAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Law, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Hukukun en eski ve geniş haklarla/yetkilerle donatılmış kişisi devletler, karşılıklı ilişkilerde diplomasi sanatını kullanmışlardır. Diplomasinin daha sağlıklı yürütülebilmesi ve diplomatik temsilcilerin görevlerini etkin şekilde yerine getirebilmesi için zamanla belirli kurallar yazılı hale getirilerek karşılıklı antlaşmalarla uygulamaya konulmuştur. Bu yazılı kuralların olmadığı dönemlerde ise teamüle dayalı uygulamalar yapılmıştır. Bu kuralların en önemli kısımlarından birini“diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar”konusu oluşturmaktadır. Çalışmamızın amacı, Osmanlı Devleti'nde diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıkları ve bunların dayandığı hukuki temelleri ele almaktır. Bu kapsamda diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıkların; kavramsal çerçevesi, tarihsel gelişimi, dayandığı hukuki temeller incelenmiştir. Kuruluşundan yıkılışına kadar 600 yıllık bir diplomatik ilişkiler ağına sahip olan Osmanlı Devleti'nin bu konudaki yazılı ve örfi kurallarının ve bunların dayandığı hukuki temellerin bir bütün olarak ortaya konulup gelecek nesillere aktarılması önem arz etmektedir. Çalışmamızda öncelikle konunun tarihsel süreçleri, dayandığı teorik temeller, ulaşılabilen birincil kaynaklar (şer'î hukuk kaynakları, 1961 Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi, vd. uluslararası sözleşmeler) incelenmiş olup ikincil kaynaklar olarak ise ilgili akademik kitap ve makalelerden faydalanılarak konu ile ilgili tahliller yapılmaya çalışılmıştır. Araştırma bulguları; Osmanlı Devleti'ndeki diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıkların hukuki temellerinin İslam hukukuna dayandığını ve tedricen bir olgunlaşma süreci geçirdiğini göstermektedir. Ayrıca Osmanlı Devleti'nde uygulama alanı bulan diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar Batılı devletlerden farklı olarak mutlak değildir ve devletin güvenliği söz konusu olduğunda devre dışı kalmaktadır. Sonuç olarak, Osmanlı Devleti'ndeki diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar İslam hukukundaki eman müessesine dayalı olarak geliştirilmiş olup vergi ve gümrük ayrıcalıklarında mütekabiliyet esası gözetilmiş; diplomatik bağışıklıklarda ise gerek kişi dokunulmazlığı gerek yargı dokunulmazlığı ve benzeri dokunulmazlıklar mutlak olarak tanınmamıştır. Bu bağışıklıkların kötüye kullanımı tespit edildiğinde kaldırılması yoluna gidilmiştir. Bu yönüyle Osmanlı Devleti, Batılı devletlerden farklıdır. Osmanlı'nın siyasi-askerî iktidarının zayıfladığı dönemde Batılı devletler gibi modern diplomasiye geçilmiştir. Osmanlı'nın devamı mesabesinde olan Türkiye Cumhuriyeti döneminde de 1961 Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi kabul edilerek Batı ile tam bir uyum benimsenmiştir.
Özet (Çeviri)
States, which are the oldest entities in international law and equipped with broad rights/authorities, have used the art of diplomacy in mutual relations. In course of time, in order for diplomacy to be carried out more effectively and for diplomatic representatives to perform their duties effectively, certain rules were put into writing and put into practice through mutual agreements. In periods when these written rules did not exist, customary rules were applied. One of the most important parts of these rules is the issue of“diplomatic privileges and immunities”. The aim of our study is to discuss diplomatic privileges and immunities in the Ottoman State and the legal foundations on which they are based. In this context, diplomatic privileges and immunities; Its conceptual framework, historical development and legal foundations were examined. It is important to reveal the written and customary rules of the Ottoman State, which had a 600 year diplomatic relations network from its foundation until its collapse, and the legal foundations on which they are based, as a whole and to pass them on to future generations. In our study, first of all, the historical processes of the subject, the theoretical foundations on which it is based, the primary sources that can be accessed (shariah law sources, the Vienna Convention on Diplomatic Relations (1961), etc. international agreements) were examined, and as secondary sources, we tried to make analyzes on the subject by using relevant academic books and articles. Research findings; It shows that the legal foundations of diplomatic privileges and immunities in the Ottoman State are based on Islamic law and that they are experiencing a gradual maturation process. In addition, diplomatic privileges and immunities that found application in the Ottoman State, unlike Western states, were not absolute and were disabled when the security of the state was in question. In conclusion, diplomatic privileges and immunities in the Ottoman State were developed based on the institution of emancipation in Islamic law and effectively responded to the needs of the period. Legal regulations have been made regarding the tax and customs privileges of diplomatic representatives on the basis of reciprocity; In diplomatic immunities, there are both personal immunity, immunity from jurisdiction, etc. absolute immunity is not recognized. These immunities have been removed when abuse is detected. In this respect, it is different from Western states. During the period when the political-military power of the Ottoman State weakened, modern diplomacy was adopted, like the Western states. During the period of the Republic of Turkey, which was the continuation of the Ottoman State, the Vienna Convention on Diplomatic Relations (1961), was adopted and full harmony with the Western states was adopted.
Benzer Tezler
- İstanbul'un ekonomik, sosyal ve mimari değişiminde Beyhan Sultan'ın etkisi: 1766-1824
The effect of Beyhan Sultan on the economic social and architectural change of Istanbul: 1766-1824
FADİME TÜRKÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Tarihİstanbul Üniversitesiİstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ÖZDEĞER
- Osmanlı Devleti'nde ad hoc diplomasiden sürekli diplomasiye geçiş: Mısır meselesi (1831-1841)
Transition from ad hoc diplomacy to permanent diplomacy in the Ottoman Empire: The Egyptian issue (1831-1841)
CELALETTİN KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZİHA MUSAOĞLU
- 34 numaralı ve H. 986/1578 tarihli Mühimme Defteri [s. 1-164] ?inceleme-metin?
34th Muhimme Ledger for the years btw H. 986/1578 [pages 1-164] 'investigation-text'
YUNUS EREN
- Kamil Kepeci 249 Numaralı Ruûs Defteri (996/1587-1588) (s. 65-127) (Tahlil ve Metin)
Kamil Kepeci Ruûs Register Numbered 249 (996/1587-1588) (p. 65-127) (Analysis and Text)
ORHAN AKSU