Geleneksel cepkenlerin biçimsel ve işlevsel özellikleriyle yeni tasarımlar
New designs with the formal and functi̇onal features of traditional cepkens
- Tez No: 883058
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Türk kültüründe, geleneksel giysiler, en önemli kültür değerlerinden biridir. Başta korunma ve örtünme ihtiyacından doğmuş olan giyim kuşam, zamanla fonksiyonel özellik kazanarak toplumların kültürel hazineleri haline dönüşmüştür. Geleneksel giysiler, her bölgede benzer özellikler taşımakla birlikte; toplumların ekonomik durumlarına, ahlaki ve değer yargılarına, sosyal normlarına, eğitim durumlarına, sanatsal ve estetik anlayışlarına göre şekillenmektedir. Bu bakımdan toplumları tanımanın en iyi yollarından birisi, o toplumun giyim kuşam kültürünü araştırmak ve incelemektir. Türk giyim kuşam kültüründe önemli bir yere sahip olan giysi parçalarından biri de cepkenlerdir. Cepken, kolları yırtmaçlı ve uzun, harçla işlenmiş bir tür kısa, yakasız üst giysidir. Tarihteki örnekleri, gömlek üstüne giyilmiş, giyenin yaşına, sosyal statüsüne, mesleğine göre altında uzun paçalı çakşır, diz çakşırı, potur, şalvar, hatta kara bez donla birlikte kullanılmıştır. Yakası düz kesim, önü düz veya çapraz, eteği kısa ancak bele kadar inen ve kolları uzun el üstüne kadar düşen bir özellik göstermiştir. Bölgelere ve kullanıldıkları yerlere göre model, kumaş, kalıp ve süsleme gibi biçimsel özelliklerinin, sembolik ve kültürel ifadeleri, giyim amacı gibi işlevsel özelliklerinin değişiklik gösterdiği gözlenmiştir. Günümüz şartlarında çok az bölgede kullanılan bu zengin kültür mirasını gelecek nesillere aktarabilmek için akademik çalışmaların yapılması ve belgelenmesi gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında, kültürümüzün bir parçası olan geleneksel cepkenler incelenmiştir. Türkiye'nin hemen her bölgesinde giyilen bu dış giyim elemanı, biçimsel ve işlevsel özellikleri bakımından yörelere göre benzerlikler ve farklılıklar göstermektedir. Çalışmanın amacı, geleneksel giysilere yönelik farkındalık oluşturmak, geleneksel giyim elemanları yok olmadan, unutulmadan yeni tasarımlarda yaşatılmasını sağlamak ve böylece sürdürülebilirliği açısından bir örnek oluşturmaktır. Çalışmadaki ikincil amaç ise, geleneksel giysilerin önemli bir parçası olan cepkenlerden yola çıkılarak, çalışma kapsamında yeni tasarlanan giysilerle günümüz moda anlayışına katkıda bulunmaktır. Bu amaçlarla öncelikle cepkenler yörelere göre ele alınarak ayırt edici özellikleri anlatılmış, özgün cepken ve giysi tasarımları yapılmış ve uygulamaya aktarılmıştır. Bu amaçlarla öncelikle cepkenler yörelere göre ele alınarak ayırt edici özellikleri anlatılmıştır. Bölgelere göre geleneksel cepkenlerden yola çıkılarak özgün cepken tasarımları yapılmış ve uygulamaya aktarılmıştır. Yöresel cepkenlerin rehberliğinde, kumaş, süsleme, biçim, dikiş ve yeni işlevsel özellikler gözetilerek 16 farklı tasarım uygulanmış, açılan bir kişisel sergi ve mini defile ile sanatseverlerin beğenisine sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In Turkish culture, traditional clothing is one of the most important cultural values. Clothing, which initially arose from the need for protection and covering, has become a cultural treasure of societies over time, gaining functional characteristics. Traditional clothing has similar characteristics in every region; however, it is shaped according to the economic status, moral and value judgments, social norms, educational status, artistic and aesthetic understanding of societies. In this respect, one of the best ways to get to know societies is to research and examine the clothing culture of that society. One of the clothing pieces that has an important place in Turkish clothing culture is the cepken. Cepken is a type of short, collarless upper garment with slits and long sleeves, embroidered with mortar. Its examples in history were worn over a shirt, and depending on the age, social status and profession of the wearer, it was used with long-legged çakşır, knee çakşır, potur, shalwar, or even black cloth underpants. It has a straight-cut collar, a straight or cross-front, a short skirt that reaches the waist and long sleeves that fall to the upper hand. It has been observed that the formal features such as model, fabric, pattern and ornamentation, symbolic and cultural expressions, and functional features such as clothing purpose vary according to the regions and places where they are used. In order to be able to transfer this rich cultural heritage, which is used in very few regions under today's conditions, to the next generations, academic studies should be conducted and documented. Within the scope of this study, traditional cepkens, which are a part of our culture, were examined. This outerwear element, which is worn in almost every region of Turkey, shows similarities and differences according to the regions in terms of its formal and functional features. The aim of the study is to create awareness about traditional clothing, to ensure that traditional clothing elements are kept alive in new designs without disappearing or being forgotten, and thus to create an example in terms of sustainability. The secondary aim of the study is to contribute to today's fashion sense with newly designed clothes within the scope of the study, starting from cepkens, which are an important part of traditional clothing. For these purposes, cepkens were first examined according to the regions and their distinctive features were explained, original cepken and clothing designs were made and put into practice. For these purposes, cepkens were first examined according to the regions and their distinctive features were explained. Original cepken designs were created based on traditional cepkens according to the regions and put into practice. With the guidance of regional cepkens, 16 different designs were implemented by considering fabric, ornamentation, shape, sewing and new functional features, and were presented to art lovers with a personal exhibition and mini fashion show.
Benzer Tezler
- Biçimsel ve anlamsal ifade aracı olan cephelerin değerlendirilmesine yönelik bir yaklaşım: İstanbul'da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri'ndeki cephelerin incelenmesi
An approach devoted to evaluation of façades as formal and semantic expression instruments: Analyzing the façades in Istanbul Meşrutiyet and Halaskargazi Streets
ÖZLEM ŞENYİĞİT
- Tasarım ilkeleri doğrultusunda cephe karakterleri: Konya Şefik Can caddesi örneği
Facade characteristics in accordance with design principles: Şefik Can street example
NURSENA TOPATAN ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ULUSOY
- Eski ve yeni yerleşim bölgelerinde konut cephe biçimlenmesinin estetik açıdan değerlendirilmesi: Bitlis örneği
Aesthetic evaluation of housing facade reforming in old and new settlements: The case of Bitlis
YÜSRA ALPARMAK
- Diyarbakır Diclekent Bulvarı üzerinde bulunan konut yapılarındaki cephelerin imaj, kimlik, anlam boyutunda değerlendirilmesi
The determination of apartment buildings on Diclekent Boulevard in diyarbakir in the concept of image, meaning and identity
SELİN ERDOLU YAKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. F. DEMET AYKAL
- Devenir l'acteur en se souvenant: Le cas des Circassiens en Turquie
Hatırlayarak aktör olmak: Türkiye'deki Çerkeslerin durumu
GÜLMELEK ALEV
Yüksek Lisans
Fransızca
2012
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BUKET TÜRKMEN