Imagination in design thinking: Tracking through representation

Tasarım düşüncesinde hayal gücü: Temsil üzerinden takibi

PDF İndir

Tez No: 883350
Yazar: AYŞE EDA ADIGÜZEL
Danışmanlar: PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Mimarlık, Architecture
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2022
Dil: İngilizce
Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 259

Özet

Tasarımcının tasarım yaklaşımı, tasarım süreci ve tasarım eylemlerini içeren tasarım düşüncesinin araştırıldığı tez, tasarımcının bağlı olduğu fiziksel ve zihinsel faktörleri hayal gücü bağlamında odağına alır. Fikir ve imge üretme hali olarak tanımlanan hayal gücü tasarım sürecinde tasarımcının bilinçli ve bilinçsiz olarak gerçekleştirdiği eylemlerle ilişkiye girer. Bu ilişkiler bütünü ile tasarım düşüncesi çok katmanlı bir süreç olarak incelenir. Bu bağlamda hayal gücü, tasarım düşüncesinde aktif rol oynayarak hem bilişsel bir süreç hem de davranışsal bir tepki olarak zihinsel ve dışsal temsil yoluyla araştırılır. Hayal gücünün bu çok katmanlı ve tetikleyici yapısının sağladığı potansiyeller tasarım düşüncesinde temsil yoluyla takibin kurulmasına yönelik tezin motivasyonunu oluşturur. Bu bağlamda tez, hayal gücünün tasarım düşüncesi içerisindeki yerini, temsil araçlarıyla kurduğu ilişkiyi ve bunlara bağlı olarak tasarım sürecinde oluşan ortaklık ve farklılıkları ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Tez çalışmasının mimarlık eğitimine hayal gücü bağlamında yeni yaklaşım yollarının ve mimari tasarım düşüncesine temsil üzerinden yaratıcı yaklaşım yollarının açılmasıyla katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Tasarım düşüncesinde hayal gücünün yerinin sorgulandığı tez çalışması, hayal gücünün farklı literatürlerdeki kapsamlarının belirlenmesiyle başlar. Literatür taraması sonucu hayal gücü“mevcut veya gerçek olmayan, zihinsel olarak şekillendirilmiş ve dış dünyada ifade edilen imgeleri ve fikirleri yaratma ve oluşturma yeteneği”olarak tanımlanır. Hayal gücünün bellek, algı, estetik, temsil, yaratıcılık gibi kavramlar ile olan diyaloğu tez modelinin dört farklı fonksiyon üzerinden kurulmasını sağlar. Buna göre hayal gücünün fonksiyonları ilişkisel, yinelemeli, deneyimsel ve dönüştürücü olarak incelenir. İncelenen ve öne sürülen hayal gücü fonksiyonları imge ve fikirlerin oluşumuna ve gelişimine aktif olarak katılır. Tez çalışması bu hayal gücü fonksiyonlarının tasarım sürecine nasıl dahil olduğu sorusunu çözümlemeyi hedefler ve bu bağlamda hayal gücünün etkisinde tasarım yaklaşımı örüntülerinin var olup olmadığı sorgulanır. Hayal gücünün kavramlar arasında bağlantı kuran ilişkisel fonksiyonunu, alternatif yaklaşımlarla fikir üretimini sağlayan yinelemeli fonksiyonunu, deneyimleri fikirlere dahil eden deneyimsel fonksiyonunu ve değişimi odağına alarak yeninin üretilmesini sağlayan dönüştürücü fonksiyonunu tasarım düşüncesi içerisinde incelemek tezin çalışma modelini ve araştırma yönteminin temelini kurar. Tasarım sürecinin doğrusal ve tanımlı olmayan, çok katmanlı ve döngüsel hali hayal gücünün etkisinin araştırılması konusunda tezi besleyen ana motivasyonlardan biri olarak görülür. Tasarım düşüncesinin mimarlık ile olan ilişkisi dahilinde tez çalışması mekansal tasarım süreçlerine odaklanır. Buna göre mimari tasarım süreci doğrudan algıları, deneyimleri, tasarım bilgisini ve yapma eylemini hayal gücü ile bağdaştırır ve yaratıcı yaklaşımların oluşmasını sağlar. Hayal gücü fonksiyonlarının tasarıma dahil edilme hallerinin tasarım sürecini çeşitlendirdiği öngörülerek bu fonksiyonların kapsamı belirlenir. Bu bağlamda bu fonksiyonların tasarım sürecine temsil mediaları ve tasarım eylemleri ile dahil olduğu savı ile ilerlenerek tasarımda temsil-hayal gücü ilişkisine odaklanılır. Tasarım sürecinde ve tasarım düşüncesinde hayal gücünün takibi temsil kavramı üzerinden yapılmaktadır. Hayal gücünün temsilinin zihinsel temsildeki karşılığı bilginin temsili konusuna da değinerek odağına şema teorisini alır. Bilgi üretiminin süreç olarak incelendiği ve zihinsel temsil olgusunun dinamikliğinin ön planda olduğu şema teorisi ile hayal gücü aktivasyon, çağrışım ve değişim evrelerini tasarım sürecine dahil eder. Böylece tasarımcının zihnindeki bilgiler hayal gücü fonksiyonlarının etkisiyle aktive edilir, özellikler adapte edilir ve dönüştürülür, deneyimlere göre şekillenir, yeni fikirler ve imgelerin oluşturulmasında şemalar arası ilişkiler kurulur. Zihinsel temsilin ötesinde tasarım sürecinin ana girdi ve çıktısını oluşturan dışsal temsil konusu tez hipotezinin araştırılmasında ana odaktır. Buna göre dışsal temsil, tasarımcının zihniyle fiziksel dünya arasında köprü görevi görür, fikirleri aktarmak için diyalog kuran bir rol üstlenir ve fikrin kristalleşmesi için tetikleyici bir etki gösterir. Dışsal temsilin bu ilişkisel durumu hayal gücüyle doğrudan bağlantı kurar ve fonksiyonlarının dışsal temsil üzerinden takip edilmesine olanak sağlar. Sözel, görsel ve davranışsal olarak ayrılan dışsal temsil, tez kapsamında farklı araçlar ve yöntemler ile birlikte incelenir. Buna göre davranışsal dışsal temsil tasarım eylemleriyle bağdaştırılır. Anahtar kelime, tanım, formül, metafor, anlatı, hatırlatıcı, plan, kesit, perspektif çizim, kolaj, diyagram, storyboard, video, fiziksel model ve dijital model olarak incelenen dışsal temsil araçları tasarım eylemleri ile tasarım sürecine dahil edilir. Tasarım eylemleri araştırmak, analiz etmek, konsept oluşturmak, mekansallık oluşturmak, fikri geliştirmek ve fikri aktarmak olarak incelenir. Tez kapsamında dışsal temsil, zihinsel temsil ve tasarım eylemlerinin hayal gücü fonksiyonlarıyla olan ilişkisi ortaya konur. Böylece hayal gücünün kapsamı belirlenir ve tasarım süreçlerinde temsil yoluyla yaratıcı yaklaşımları zenginleştiren bir olgu olarak incelenir. Tezin temel motivasyonu, çok fonksiyonlu hayal gücünün bir tasarım becerisi olarak görüldüğü çerçevede, tasarım sürecinde oynadığı rolü temsil ile deşifre etmektir. Hayal gücü ve tasarım eylemlerine ilişkin önerilen model ile tasarımcı ana özne olarak teze dahil edilir. Sonuç olarak, alan çalışmalarını gerçekleştirmek için tasarım eylemleri ile hayal gücü işlevleri arasındaki ilişkiyi gösteren diyagramlar üretilmiş ve örnek olay çalışmalarında odaklanılacak ve aranacak temsiller ve eylemler belirlenmiştir. Alan çalışmasının ilk aşamasında Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü birinci sınıf öğrencilerinin 2020-2021 Bahar yarıyılında proje dersinde ürettikleri tasarım günlükleri incelenmiştir. Birinci sınıf öğrencilerinin odağa alınmasının sebebi temsil araçlarıyla yeni tanışan ve hepsini aynı dönem içerisinde kullanmaları beklenen öğrenci grubunun bu bağlamda kendi tasarım yaklaşımlarının ham bir şekilde incelenebilecek olmasıdır. Tasarım günlüklerinde kullanılan temsil araçları ve tasarım eylemleri incelenerek içerek analizi yapılmıştır. İçerik analizi ile öğrencilerin dışsal temsil araçlarını tasarım süreçlerine nasıl dahil ettikleri örneklerle açıklanır ve hayal gücü fonksiyonları ile ilişkileri bağlamında incelenir. Bu çalışma sonucu teorik çerçeve içerisinde araştırılan dışsal temsil araçlarının kapsamı hayal gücü fonksiyonları ile yeniden oluşturulur. Bu bağlamda tasarım günlükleri ile öğrencilerin farklı temsil araçlarıyla birlikte farklı tasarım yaklaşımlarına sahip oldukları ve tasarım eylemlerini de bu yaklaşımlarla ilişkili olarak aktive ettikleri sonucunu ortaya çıkartır. Tasarım günlüklerinde incelenen temsiller hayal gücü fonksiyonlarının tasarım yaklaşımlarında belirli örüntüler olduğu gibi farklılıkların ve ortak davranış gruplarının olduğuna da işaret eder. Hayal gücünün tasarım düşüncesine nasıl dahil olduğu sorusu tasarım günlüklerinde aktarılanın ötesinde öğrencilerin tasarım süreçlerinin söküme uğratılmasıyla takip edilir. Bunun için mimarlık öğrencileriyle yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelere ham hayal gücü kullanımlarını ve tasarım yaklaşımlarını incelemek üzere mimari tasarım eğitiminin tamamını deneyimlemedikleri için 15 kişiden oluşan birinci sınıf öğrencileri dahil edilmiştir. Bu görüşme grubuna ek olarak karşılaştırma yapabilmek adına mimari tasarım eğitimlerinin son aşamasında olan 7 kişiden oluşan dördüncü sınıf öğrencileriyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır ve hepsinden dönem içerisinde geçirdikleri tasarım sürecini anlatmaları istenmiştir. Alan çalışmasının bu aşaması ile öğrencilerin tasarım süreçlerinde kullandıkları eylemlerinn, temsillerin, düşüncelerin ve yaklaşımların ortaya konulması hedeflenmektedir. Görüşmelerin kullanılan temsillere ve tasarım eylemlerine göre kodlanması ile öğrencilerin tasarım süreçleri analiz edilir. Bu analiz ile öğrencilerin tasarım süreçlerinde odaklandıkları anahtar kelimeler, eylemlerle ilişkilenen hayal gücü fonksiyonu yoğunlukları ve temsil aracı, eylem ve hayal gücü fonksiyonlarının bir arada takip edilebildiği tasarım süreci çizelgeleri oluşturulur. Temsil üzerinden takip kurularak oluşturulan bu çizelge ve grafiklerin bütünü hayal gücü haritalaması adı altında tezin yöntemini oluşturur. Hayal gücü haritalamaları incelendiğinde, hayal gücü fonksiyonlarının tasarım düşüncesinde ortak davranış grupları, ortak tasarım yaklaşımı örüntüleri ve bunların içinde farklılıklar yarattığı görülür. Hayal gücü fonksiyonlarından ilişkisel ve yinelemeli fonksiyonların yoğun olarak tasarım sürecine dahil olduğu saptanırken bunların bir araya geldiği tasarım eylemleri ve temsiller tasarım düşüncesini biricikleştiren olgular olarak değerlendirilir. Böylece hayal gücü, tasarım süreçlerinde temsil yoluyla yaratıcı yaklaşımları zenginleştiren bir olgu olarak ele alınır. Ortak örüntülerin oluşmasını sağlayan hayal gücü fonksiyonları aynı zamanda altı farklı davranış grubunu da ortaya çıkarttığı tespit edilmiştir. Bu davranış gruplarının hayal gücü fonksiyonlarının belirli sıra veya yoğunlukla kullanılması sonucu tasarım yaklaşımı olarak öğrencilerin tasarım sürecini yönlendirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Temsil ile kurulan doğrudan ilişki içerisinde tasarım yaklaşımlarının inceleniyor olması gruplar ve örüntüler içerisinde farklılıkların ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu farklılıklar hayal gücünün taşıdığı potansiyelli durumun bir sonucu olarak değerlendirilmiştir. Birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerin tasarım yaklaşımları ve tasarım süreçlerindeki farklılıklar mimarlık eğitiminin sunduğu yaklaşımın takibini de mümkün kılmaktadır. Mimari tasarım eğitimi içerisinde incelenebilecek olan bu örüntü ve gruplar eğitim yaklaşımlarının sorgulanmasını ve hayal gücünün sunduğu yaratıcı süreçlerin tetiklenmesine yönelik potansiyellerin aranmasını sağlamaktadır. Bu durumda hayal gücü, tasarım düşüncesinde kullanılan temsil araçları ve tasarım eylemleri ile kurduğu ilişki dahilinde rol üstlenmektedir. Tespit edilen örüntüler ve grupların hayal gücünün diyalog kuran, organik ve dinamik yapısını tasarım sürecine yansıttığını göstermektedir. Sonuç olarak mimari tasarım pratiği içerisinde hayal gücünün, tasarım sürecinin her anına taşıdığı farklı fonksiyonlarla dahil olduğu ve tasarım yaklaşımlarını çeşitlendiren yaratıcı bir potansiyel olarak yer aldığı görüşmüştür.

Özet (Çeviri)

The thesis investigates the physical and mental factors on which the designer relies in the context of imagination, including the designer's design approach, design process, and design actions. In this context, imagination is explored through mental and external representation, both as a cognitive process and as a behavioral response, by playing an active role in design thinking. The potentials provided by this multi-layered and triggering structure of imagination establishes the motivation of the thesis for the establishment of tracking imagination through representation in design thinking. In this regard, the thesis aims to reveal the place of imagination in design thinking, the relationship it establishes with representation tools, and the commonalities and differences that occur in the design process depending on imaginative approaches. It is thought that the thesis will contribute to architectural education by opening new ways of approach in the context of imagination and creative approaches to architectural design thinking through representation. As a result of the literature review, imagination is defined as“the ability to create images and ideas that are not present or real, mentally formed and expressed in the physical world”. The dialogue of imagination with concepts such as memory, perception, aesthetics, representation and creativity enables the thesis model to be built over four different functions. Accordingly, the functions of imagination are examined as associative, iterative, experiential and transformative. The thesis study aims to analyze the question of how these imagination functions are involved in the design process, and in this context, it is questioned whether there are design approach patterns under the influence of imagination. Examining the associative function of imagination that connects concepts, the iterative function that provides the generation of ideas with alternative approaches, the experiential function that incorporates experiences into ideas, and the transformative function that enables the production of the new by focusing on change, establishes the thesis model and research method of it. The non-linear and undefined, multi-layered and cyclical state of the design process is seen as one of the main motivations for the study on the effect of imagination that is tracked through design representation. The representation of imagination in mental world focuses on schema theory. With the schema theory, in which the production of knowledge is examined as a process and the dynamism of the mental representation phenomenon is at the forefront, imagination includes the stages of activation, association and alteration in the design process. Accordingly, the external representation acts as a bridge between the designer's mind and the physical world, plays a dialogic role to convey ideas, and acts as a trigger for the crystallization of the idea. External representation, which is divided into verbal and visual, is examined together with different tools and methods within the scope of the thesis. External representation tools analyzed as keywords, definitions, formulas, metaphors, narratives, reminders, plans, sections, perspective drawings, collages, diagrams, storyboards, videos, physical models and digital models are included in the design process through design actions. Design actions which are examined as behavioral representation are studied as researching, analyzing, conceptualizing, creating spatiality, developing the idea, and conveying the idea. Within the scope of the thesis, the relationship between external representation, mental representation and design actions with imagination functions is revealed. As a result, diagrams showing the relationship between design actions and imagination functions were produced and determined in order to carry out the case studies.. First phase of case studies was conducted in which the design diaries produced by the first year students of Bahçeşehir University Faculty of Architecture and Design, Department of Architecture were examined in the project course in the 2020-2021 Spring semester. With content analysis, it is explained with examples how students include external representation tools in the design process and examined in the context of their relations with imagination functions. The representations examined in the design diaries indicate that there are certain patterns in the design approaches of imagination functions, as well as differences and common behavior groups. The question of how imagination is involved in design thinking is followed by disassembling the design processes of the students beyond what is conveyed in the design diaries. For this, semi-structured in-depth interviews were conducted with architecture students. In order to examine their use of imagination and design approaches, 15 first-year students were included in the interviews. In addition to this interview group, in-depth interviews were conducted with 7 fourth-year students, who were at the last stage of their architectural design education, in order to make comparisons. All of them were asked to describe the design process they went through during the term. The design processes of the students are analyzed by coding the interviews according to the representations used and design actions. With this analysis under the name of imagination mapping, design process charts are created in which the keywords that students focus on, imagination function intensities associated with the actions, and the representation tool, action and imagination functions can be followed together. When imagination mapping is examined, it is seen that imagination functions create common behavior groups, common design approach patterns and differences in design thinking. While it has been determined that associative and iterative functions, which are among the functions of imagination, are heavily involved in the design process, design actions and representations that come together are considered as phenomena specific to design thinking of the students. Imagination functions that enable the formation of common patterns also reveal six different behavior groups. The differences in design approaches and design processes of first and fourth year students also make it possible to follow the approach offered by architectural education. These patterns and groups, which can be examined in architectural design education, enable the questioning of educational approaches and searching for potentials for triggering creative processes offered by imagination. Identified patterns and groups attribute the dialogical, organic and dynamic nature of imagination to the design process. As a result, within the architectural design practice, imagination is involved in every moment of the design process with its different functions and is considered as a creative potential that diversifies design approaches.

Benzer Tezler

Tez No
629139
Mimari çizimin görünmeyen içeriği ve eylemselliği
The hidden and actional context of architecturaldrawing
ÇAĞIN TANRIVERDİ ÇETİN
Doktora
Türkçe
2020
Mimarlık İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZİLET YURDANUR DÜLGEROĞLU
Tez No
541835
Mimari tasarım eğitiminde sarmal sanal gerçeklik ortamının mekansal ilişkilerin algısına etkisi
The effect of the immersive virtual reality on perception of topological relations in architectural design education
İLKE YILDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlık İstanbul Teknik Üniversitesi
Bilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
Tez No
75117
Kent mobilyaları tasarımında kullanılabilecek kavramsal bir model
Başlık çevirisi yok
SEÇİL YAYLALI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Endüstri ve Endüstri Mühendisliği İstanbul Teknik Üniversitesi
Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA AYDINLI
Tez No
594999
Scale in urban design: The notion of scale in spatial design thinking
Kentsel tasarımda ölçek: Ölçek kavramının mekansal tasarım düşüncesindeki yeri
ÇAĞRIM KOÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlama Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OLGU ÇALIŞKAN
Tez No
541774
Dijital tasarım söylemlerinin stüdyo ortamına yansımaları üzerine bir tartışma
A discussion on the reflections of digital design discourses in the design studio
EDA YEYMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlık İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY

Geri Dön