Çok kriterli karar verme yöntemlerinin bütünleştirilmesi ve kriter ağırlıklandırma önerileri: Alternatiflerin uzlaşık seçimi (AUS) yöntemi ve kriter ağırlıklandırma için yapay zeka (KAYZ)
Integration of multi criteria decision making methods and criterion weighting suggestions: Consensus selection of alternatives (CSA) method and artificial intelligence for criterion weighting (AICW)
- Tez No: 884346
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVRİYE GENCER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Karar verme, tercih hakkına sahip olduğumuz belirli alternatifler arasından en uygun olanı seçme sürecidir. Çalışma üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) çözümlerini birleştiren yenilikçi bir uzlaştırma yöntemi olarak Alternatiflerin Uzlaşık Seçimi (AUS) yöntemi önerilmektedir. Önerilen yöntem, 6 karar verici, 14 kriter ve 55 alt kriter kullanılarak, savunma sanayi proje havuzundaki 151 projenin önceliklendirilmesi amacıyla literatürde sıklıkla kullanılan SWARA, ENTROPİ, PROMETHEE ve WASPAS yöntemlerini uzlaştırmak için uygulanmıştır. Ayrıca, başka bir uzlaştırma yöntemi olan Borda Sayımı Yöntemi'yle karşılaştırılmış ve AUS yönteminin üstün özellikleri sunulmuştur. İkinci aşamada, ülkelerin uzun vadeli savunma planlamaları için geleceğe yönelik farklı senaryoları değerlendirmeleri gerektiği düşüncesinden yola çıkılarak, geleceğe yönelik senaryoların analizinde ilk defa Değer Odaklı Düşünme (DOD) yöntemi kullanılmış ve 10 (on) senaryo belirlenmiştir. Üçüncü aşamada, karar verme sürecinde kurumsal hafızanın oluşturulması için; karar probleminin büyüklüğü ve önceki karar vericilerin kararlarını dikkate alarak karar alınmasını sağlayan yeni bir yönteme ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmiş ve kriter ağırlıklarının belirlenmesinde Yapay Zekâ (YZ) tabanlı dinamik bir ağırlıklandırma yöntemi olarak Kriter Ağırlıklandırma için Yapay Zekâ (KAYZ) yöntemi önerilmiştir. KAYZ algoritması Python dili ile kodlanmış ve önerilen yöntem savunma sanayi proje seçim probleminde kriterlerin ağırlıklandırılması için uygulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Decision making is the process of choosing the most appropriate option among certain alternatives that we have the right to choose. This study consists of three stages. In the first stage, the Consensus Selection of Alternatives (CSA) method is proposed as an innovative compromise method that combines Multi-Criteria Decision Making solutions. The proposed method was applied to reconcile SWARA, ENTROPY, PROMETHEE and WASPAS methods, which are frequently used in the literature, for the purpose of prioritizing 151 projects in the defense industry project pool, using 6 decision makers, 14 criteria and 55 sub-criteria. In addition, it was compared with another reconciliation method, the Borda Count Method, and the superior features of the AUS method were presented. In the second stage, based on the idea that countries should evaluate different future scenarios for their long-term defense planning, the Value-Focused Thinking (VFT) method was used for the first time in the analysis of future scenarios and 10 (ten) scenarios were determined. In the third stage, in order to create organizational memory in the decision-making process; it was evaluated that a new method was needed that allows decisions to be made by taking into account the size of the decision problem and the decisions of previous decision makers, and the Artificial Intelligence for Criteria Weighting (AICW) method was proposed as an artificial intelligence based dynamic weighting method in determining the criteria weights. The AICW algorithm was coded with the Python language and the proposed method was applied for weighting the criteria in the defense industry project selection problem.
Benzer Tezler
- Stratejik yönetime dayalı okul gelişim endeksinin oluşturulması: Bir karma yöntem araştırması
Development of a strategic management-based school development ındex: A mixed method research
HİLAL GÜRKAN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ÖZDEMİR
- Çok kriterli karar verme yöntemlerinin karşılaştırılması ve bütünleştirilmesi: OECD verileri üzerine bir uygulama
Comparison and integration of multi-criteria decision-making methods: OECD an application on the data
RAHİM ARSLAN
Doktora
Türkçe
2018
İşletmeSivas Cumhuriyet Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜDAVERDİ BİRCAN
- Simüle edilmiş talep verileri üzerinden belirlenen kritik tedarikçilerin çok kriterli karar verme yöntemleriyle sıralanması ve elde edilen sonuçların bütünleştirilmesi: Tekstil sektöründe bir uygulama
Ranking of critical suppliers determined from simulated demand data with multi-criteria decision making and integration of obtained results: An application in the textile industry
MURAT ESMERAY
- Bütünleşik çok kriterli karar verme yöntemleri ile 3PL firma seçimi - proje lojistiği kapsamında bir uygulama
3pl firm selection with integrated multi-criteria decision making methods - an application within the scope of project logistics
NİZAMETTİN ÖZTÜRKÇÜ
Doktora
Türkçe
2021
İşletmeYalova ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ÖZCAN
- Tereddütlü bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri esaslı kalite fonksiyon yayılımı yaklaşımı ve brode üretiminde bir uygulama
Quality function deployment approach based on hesitant fuzzy multi criteria decision making methods and an application in embroidery production
BÜŞRA BAKDAAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA TEKEZ