Aleatoric processes in design education: Investigating students' reflections on play-design relationship
Tasarım eğitiminde aleatorik süreçler: Öğrencilerin oyun-tasarım ilişkisi üzerine yansımalarının incelenmesi
- Tez No: 884409
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KORAY GELMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Oyun tüm insanlık için tanıdık ve ortak bir kavramdır. Böyle bir fenomeni tam olarak kavramak çok zordur. Bu sebeple oyun literatüründen pek çok teorisyen, oyun kavramını tanımlamaya ve kategoriler üzerinden daha anlaşılır hale getirmeye çalışmışlardır. Oyun kavramına benzer şekilde, tasarım kavramı da tanımlaması çok zor bir kavramdır. İki kavram için ortak olan bu gerçeklik oyun ve tasarım arasında ilişki kurmak için bir zemin oluşturmaktadır. Bu zeminde tasarım literatürüne bakıldığında, tasarlama eyleminin oyun oynama edimlerini içerdiğini söyleyen birçok çalışma görülmektedir. Bazı çalışmalar bunu üstü kapalı ifade ederken, bazı çalışmalar tasarım ve oyun arasındaki ilişkiyi keşfetmeye çalışır. Bu tez tasarım ve oyun arasındaki ilişkiyi tasarım eğitimi kapsamında araştırmaktadır. Tasarım eğitimi bağlamında bu ilişki farklı şekillerde kurulmuştur. Öncelikle, tasarım-oyun ilişkisinde görüldüğü gibi, öğrencilerin tasarlama edimleri temel olarak oyun oynama aktivitelerini içerir. Buna ek olarak, tasarım oyun arasındaki ilişki, tasarım eğitmeni ve öğrenci arasındaki etkileşim üzerinden ele alınmıştır. Bu etkileşim, tasarım öğrencilerinin tasarım ve öğrenme süreçlerinde oyun oynama aktivitelerini besleyecek pozitif bir alan yaratabilir. Bu bağlamda, tasarım eğitiminde tasarım kritikleri ve tasarım jürileri öğrencilerin oyun oynama aktivitelerinin desteklendiği ya da kösteklendiği önemli karşılaşmalar olarak ele alınır. Buna ek olarak tasarım eğitimi bağlamında tasarım oyun ilişkisi, metaforik bir benzerlik üzerinden incelenmiştir. Oyun belirli mekan içerisinde sınırlı bir zamanda ve belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilen bir aktivite iken tasarım eğitiminde tasarım stüdyosu bu mekânsallığı sağlar. Tasarım stüdyosu dersi, tasarım öğrencilerine belirli süreler içerisinde bir mekân sağlar ve tasarım eğitmenlerinin proje föyleri ile belirlediği kuralları içerir. Ayrıca, oyunlar gerçek hayatın bir kurgusunu yaratırken, tasarım stüdyosu da profesyonel hayatın bir kurgusunu yaratır ve öğrencilerin tasarım alanını deneyimlemesini ve tanımasını sağlar. Tüm bunları temel alarak, bu çalışma tasarım eğitiminde tasarım-oyun ilişkisini, oyun literatüründen 'alea' kavramı üzerinden incelemektedir. Alea kavramı Calliois'in tanımlamış olduğu dört farklı oynama şeklinden biridir ve şansa bağlı oyunlardaki oyun oynama biçimine karşılık gelir. Zar ile oynanan oyunlar üzerinden 'alea' kavramı anlaşılabilir. Bu tür oyunlarda, oyuncuyu yönlendiren, oyuncunun kararlarını sınırlayan ve kabiliyetinin önüne geçen bir şans faktörü vardır. Tasarım literatüründen Ham, Caillois'in sınıflandırdığı dört farklı oyun oynama şeklini, tasarımcıların tasarım edimlerinde gözlemler. Ham, alea kavramını incelerken, tasarım süreçlerinde şans faktörünü tasarımcıların 'aha anı' ve risk alma deneyimleri üzerinden açıklar. Bu kavramsallaştırmadan yola çıkarak, bu araştırma 'aha anı', risk ve risk ile ilişkili olarak belirsizlik kavramlarını alea ile ilişkili kavramlar olarak belirler ve tasarım literatüründe bu kavramları inceler. Aha anı kavramı ile ilgili literatür taramasında ilk olarak şans ve rastgelelik kavramlarının tanımları sunulmuş, sonrasında tasarım süreçlerinde bu kavramlar ele alınmıştır. Bazı tasarım metotları şans ve rastgelelik faktörleri ile yaratıcılığı beslemektedir. Buna ek olarak, tasarım süreçlerinde aleatorik kavramını kullanan çalışmalar, tasarımcılar için belli sınırlamalar tanımlar ve bu sınırlar içerisindeki tasarım edimlerinin şans ve rastgelelik ile bağlantısını inceler. Bu bölümde son olarak aha anı kavramının tasarım literatüründe nasıl tanımlandığı ele alınmıştır. Sonraki bölümde tasarım eğitimi literatüründe risk kavramını inceleyen çalışmalara yer verilmiştir. Bu bağlamda tasarım-oyun ilişkisini ele alan bazı çalışmaların tasarım sürecinde risk faktörünü vurguladığı gözlemlenmiştir. Bazı çalışmalar da öğrencilerin risk almalarını teşvik etmek üzere uygun öğrenme ortamları oluşturan projeler tasarlamışlardır. Bu şekilde risk alma deneyiminin öğrencilerin öğrenme ve tasarım süreçlerini nasıl etkilediği incelenmiştir. Literatür taramasının üçüncü bölümünde tasarım eğitiminde belirsizlik kavramı incelenmiştir. Öncelikle belirsizlik tasarım sürecini tanımlayan bir kavram olarak vurgulanmaktadır. Tasarım süreci belirsizlikle başlamaktadır, sürecin sonuna doğru belirsizlik azalmakta ve tasarım problemi için sunulan çözüm ortaya çıkmaktadır. Ayrıca belirsizlik, tasarım sürecinin farklı aşamalarında ve farklı biçimlerde deneyimlenebilir. Tasarım öğrencilerinin belirsizlikle ilgili deneyimlerini ele alan birçok çalışma vardır. Bu çalışmalarda, öğrencinin belirsizliğe karşı sergilediği tutumun, tasarımcı kimliğini oluşturma süreci için önemli olduğu vurgulanmıştır. Literatür taraması bölümünün son kısmında tasarım eğitiminde aleatorik süreç kavramsallaştırması önerilmektedir. Bu önermeye göre, tasarım öğrencisi sürecinde aha anı, belirsizlik ve risk deneyimlerini birbirini takip eder şekilde deneyimler. Buna göre, belirsizlik aha anını doğurur, aha anı risk almaya sebep olur ve risk tekrar belirsizliği getirir. Bu deneyimler öğrencilerin aleatorik süreçlerini oluşturur. Aleatorik süreç kavramsallaştırması, tasarım eğitiminde tasarım-oyun ilişkisini anlamak için bir çerçeve oluşturur. Bu sebeple araştırmanın temel sorusu şöyledir:“Tasarım eğitiminde aleatorik süreçler nasıl görülebilir?”Bu bağlamda, tasarım öğrencilerinin süreçlerinde belirsizlik, risk ve aha anı kavramları araştırılır. Bu kavramlar ile ilgili ikincil araştırma soruları belirlenmiştir. Belirsizlik kavramı kapsamında araştırma sorusu“Tasarım öğrencileri tasarım süreçlerinde neleri belirsiz olarak tarif etmektedir?”olarak belirlenmiştir. Risk ile ilgili araştırma sorusu şöyledir: Öğrenciler risk ile ilgili hangi aksiyonları alırlar? Aha anı kavramı kapsamında araştırma sorusu“Tasarım öğrencileri tasarım süreçlerinde aha anı deneyimlerini nasıl tanımlamaktadır?”olarak belirlenmiştir. Bu üç kavramın öğrenciler tarafından nasıl anlamdırıldığını anlamak için fenomenografik araştırma anlayışı ile bir araştırma tasarlanmıştır. Araştırma yöntemi olarak yansıtıcı yazma ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemleri kullanılmıştır. İlk olarak, yansıtıcı yazma yöntemi, küçük kartlar halinde hazırlanan dört soru setinden oluşan yansıtıcı yazma soru kartları ile uygulanmıştır. Bu soru seti ile öğrencilerden tasarım süreçlerinde hangi aşamada olduklarını, bu aşamada risk belirsizlik ve aha anını nasıl deneyimlediklerini tarif etmeleri istenir. Bunun için sorular küçük kartlar halinde öğrencilere iletilmiştir. Böylece öğrencilerin anlık, kısa ve öz cevaplar vermeleri amaçlanmıştır. Yansıtıcı yazma soru kartları iki farklı üniversitede, iki tasarım eğitmeni aracılığıyla öğrencilere iletilmiştir. Bu yöntem kapsamında öğrencilerden toplam 89 adet soru seti toplanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme yönteminde, öğrencilere tasarım süreçlerinde belirsizlik, risk, aha anı ve ek olarak rastgelelik kavramlarını nasıl deneyimledikleri ve risk ile belirsizlik arasında bir ilişki görüp görmedikleri sorulmuştur. Bunun için görüşmelerde öğrencilere, isteğe bağlı olarak kullanabilecekleri, süreçlerini görselleştirebilmeleri için bir zaman çizelgesi verilmiştir. Bu yöntem kapsamında, araştırmacı üç farklı üniversiteden toplam 29 tasarım öğrencisi ile görüşme yapmıştır. Verilerin analiz sürecinde, yansıtıcı yazma soru kartlarına verilen cevaplar ana veri setini oluşturmuş, yarı yapılandırılmış görüşmeler destekleyici bir yöntem olarak ele alınmıştır. Veriler tematik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. İlk olarak öğrencilerin yansıtıcı yazma soru kartlarına verdikleri cevaplar bir tabloya aktarılmış ve yarı yapılandırılmış görüşmeler yazıya çevrilmiştir. Sonrasında yansıtıcı yazma soru kartlarına verilen cevaplar tekrar tekrar okunarak, öğrencilerin cevaplarında ortak ifadeler belirlenmiştir. Bu ifadeler için ön kodlar oluşturulmuş, daha sonra kodlar finalize edilmiş, alt temalar ve temalar belirlenmiştir. Yazıya geçirilmiş yarı yapılandırılmış görüşmeler bu kod, alt tema ve temalar üzerinden incelenmiş, ilgili öğrenci ifadeleri işaretlenmiştir. Bu ifadelere, destekleyici ve açıklayıcı olması amacıyla bulgular kısmında değinilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular belirsizlik, risk ve aha anı başlıkları altında detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Belirsizlik kavramı kapsamında ana veri setine“Tasarım öğrencileri tasarım süreçlerinde neleri belirsiz olarak tarif etmektedir?”sorusu ile bakıldığında, öğrencilerin belirsizliği kriter, süreç ve ürünle ilgili olarak tarif ettiği gözlemlenmiştir. Bu üç tema altında sekiz alt tema ve 18 kod tanımlanmıştır. Kriter ile ilgili belirsizlik bağlamında, öğrenciler proje föyü gereklilikleri, tasarım ödevi ve tasarım kritikleri ile bağlantılı durumları tanımlarlar. Süreç ile ilgili belirsizlik bağlamında, öğrenciler karar verme ve araştırma süreçlerinde bazı durumları belirsizlik kavramı üzerinden tarif ederler. Ürün ile ilgili belirsizlik, öğrencilerin fikir geliştirme, form finalize etme ve genel olarak tasarım alanı ile ilgili tanımladıkları durumları ifade eder. Risk kavramı kapsamında ana veri setine“Öğrenciler risk ile ilgili hangi aksiyonları alırlar?”sorusu ile bakıldığında, öğrencilerin riske karşı üç farklı duruş sergiledikleri görülür; riski tolere etmek, riskten kaçınmak ve riski kucaklamak. Bu üç tema altında 14 alt tema belirlenmiştir. Bu kapsamda bazı öğrenciler risk faktörünü tasarım sürecinin doğal bir parçası olarak kabul ederek riski tolere ederler. Form, fikir alternatifleri oluşturmak ve farklı alternatifler arasından seçim yapmak bu durumlara örnektir. Bazı öğrenciler ise riskten kaçınmak için belirli yöntemler geliştirirler. Proje sürecini küçük adımlarla geliştirmek ve tasarım eğitmenlerinin kritiklerini takip etmek bu duruma örnek verilebilir. Bazı öğrencilerin ise risk almaya daha açık oldukları ve riski kucakladıkları gözlemlenmiştir. Tasarım sürecinde değişiklik yapmak ve tasarım eğitmenlerinin kritiklerini takip etmemek bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Aha anı kavramı kapsamında, ana veri setine“Tasarım öğrencileri tasarım süreçlerinde aha anı deneyimlerini nasıl tanımlamaktadır?”sorusu ile bakıldığında üç tema belirlenmiştir. Bu bağlamda bazı öğrenciler aha anını süreçlerinde önceki bir aşamada deneyimledikleri önemli bir an olarak tarif ederler. Bazı öğrenciler aha anını süreçlerinde birçok defa, belli aralıklarla deneyimledikleri anlar olarak tanımlarlar. Son olarak bazı öğrenciler aha anını, süreçlerinde yaşamayı umdukları gelecekteki bir an olarak tariflerler. Analiz sonucunda aleatorik süreç çerçevesi yeniden ele alınmıştır. Bu yeni önermede, belirsizlik tasarım öğrencilerinin içinde olduklarını tarif ettikleri bir atmosfer olarak tanımlanmıştır. Risk, bu atmosfer içerisinde öğrencilerin yaptıkları hamlelerdir. Aha anı da öğrencilerin başlarına gelen ve şansla ilişkilendirilebilen olaylardır. Bu üç kavramsallaştırma, öğrencilerin aleatorik süreçlerini oluşturur ve her öğrencinin aleatorik süreci biriciktir. Bu yeni önerilen aleatorik süreç çerçevesi, sonuç bölümünde sunulmuş ve literatür bölümünden destek alınarak tartışılmıştır. Bu bağlamda tasarım öğrencisi ve tasarım eğitmeni arasındaki etkileşimi içeren bulgular ön plana çıkmıştır. Bu etkileşimin öğrencilerin tasarım ve öğrenme süreçlerinde oyun oynama deneyimlerini etkilediği gibi, belirsizlik, risk ve aha anı deneyimleriyle de bağlantılı olduğu görülmüştür. Son olarak, araştırmanın kısıtları ve zayıf yanları sunulmuş ve çalışmanın ileriki çalışmalar için nasıl geliştirilebileceği tartışılmıştır. Bu noktada tasarım eğitmenlerinin tasarım stüdyosu dersi kapsamında uygulayabilecekleri bir yöntem önerisinde bulunulmuştur. Öğrencilerin aleatorik süreçlerini anlamak için geliştirilmiş ve özelleştirilmiş yansıtıcı yazma soru kartları dönem boyunca belli aralıklarla öğrenciler tarafında cevaplanabilir. Böylece öğrencilerin aleatorik süreçleri tasarım eğitmenleri tarafından anlaşılabilir ve takip edilebilir. Bu sayede öğrencileri tasarlama ve öğrenme deneyimlerinde) oyun oynayabilecek hale gelebilirler. Böylece aleatorik süreç kavramsallaştırmasının tasarım eğitimi için dönüştürücü bir etkisi olabileceği düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
Play is a familiar concept for all humanity. On the other hand, it is very difficult to comprehend such a phenomenon. For this reason, many theorists from the play literature try to define and make it more understandable through categories. Similar to the concept of play, the concept of design is also a very difficult concept to define. This reality, which is common for both concepts, provides a basis for establishing a relationship between play and design. When looking at the design literature in this regard, it can be seen that several studies suggest that the design process involves play activities. While some studies express this situation implicitly, some studies explicitly attempt to explore the relationship between play and design. This study investigates the relationship between play and design within the context of design education. In the context of design education, this relationship is established in different ways. First of all, as seen in the play-design relation, students' design processes basically include play activities. In addition, the relationship between play and design is addressed through the interaction between the design educator and the design student. This interaction might create a positive space that fosters play activities in design students' processes. In this context, design critiqs and design juries are considered as important encounters where students' play activities are supported or hindered. In addition, the play-design relation in the context of design education is analyzed through a metaphorical analogy. While a game involves play activities that take place in a certain space, within a limited time and within a framework of certain rules, the design studio in design education provides a similar spatiality. The design studio course provides a space within a period of time and includes rules set by the design instructors through design briefs. Furthermore, while a game creates a simulation of real life, the design studio provides a simulation of professional life and allows students to experience the field of design and familiarize themselves with the field. Based on this theoretical background, this study examines the play-design relationship in design education through the concept of alea from the play literature. The concept of alea is one of the four different forms of playing as defined by Caillois (2001) and it corresponds to the play activities in chance games. The concept of alea can be understood through games played with dice. In this type of play, there is an element of chance that directs the player, limits the player's decisions and overrides his or her ability. In the design literature, Ham (2016) observes the four categories of play, defined by Caillois (2001), in the design processes of designers. While analyzing the concept of alea, Ham (2016) explains the element of chance in design processes through the 'aha moment' and risk-taking experiences of designers. Based on this conceptualization, this research identified the concepts of 'aha moment', risk and also uncertainty as concepts related to alea and examined these concepts in the design literature. In the last part of the literature review, an initial conceptualization of the aleatoric process in design education was presented. According to this proposition, design students experience aha moment, uncertainty and risk in a sequential manner. Uncertainty brings about an aha moment, an aha moment leads to risk-taking, and risk leads to uncertainty again. These experiences constitute students' aleatoric processes. The conceptualization of aleatoric process creates a framework for understanding the play- design relationship in design education. For this reason, the main question of the research was defined“How aleatoric processes can be seen in design education?”. In this context, the concepts of aha moment, risk and uncertainty were investigated in the processes of design students. In order to understand how these three concepts are made sense of by students, a phenomenographic research approach was used. Reflective writing and semi-structured interviews were used as research methods. Firstly, the reflective writing method was applied with reflective writing question cards consisting of four questions prepared in small cards. With this set of questions, students are asked to briefly describe what stage they are at in the design process and how they experience risk, uncertainty and aha moments. Within the scope of this method, a total of 89 question sets were collected from the students. Furthermore, a total of 29 students were interviewed within the scope of semi-structured interviews. In the interviews, students were asked how they experience the concepts of uncertainty, risk, aha moment and randomness, and whether they see a relationship between risk and uncertainty. In the data analysis process, the answers given to the reflective writing question cards constituted the main data set and semi-structured interviews were considered as a supporting research method. The thematic analysis method was used for data analysis. Within the scope of the concept of uncertainty, the research question was“What do design students describe that they are uncertain about in their design processes?”. In this context, it was observed that students described uncertainty in terms of criteria, process and product. Eight sub-themes and 18 codes were defined under these three themes. The research question about risk defined as“Which actions in their processes do design students associate with risk?”. In this context, it was seen that students take three different stances towards risk: tolerating risk, avoiding risk and embracing risk. Under these three themes, 14 sub-themes were identified. Within the scope of the aha moment concept, the research question was determined as“How do design students describe their experiences of aha moment(s) in their design processes?”. In this respect, it is observed that students describe the aha moment as a moment they experienced at a previous stage in their process, as a moment they experience many times during the design process, or as a future moment they hope to experience in their processes. As a result of the analysis, the conceptualization of the aleatoric process was reconsidered. At this point, uncertainty was defined as an atmosphere in which design students describe themselves. Risk was addressed as the moves students make in this atmosphere. The aha moment was described as the events that happen to the students and can be associated with chance. This new conceptualization was presented in the conclusion and discussed with the support of the literature. Afterwards, it was discussed how this research can be developed for future studies. Through design educators' understanding and following students' aleatoric processes, design students might become able to play in their design and learning processes. Thus, the conceptualization of aleatoric process might have a significant impact on design education.
Benzer Tezler
- Kaya kekliği (A. Graeca) ve sülünlerde (P. Colchicus) omurga (Columna vertebrae) üzerinde karşılaştırmalı makroanatomik araştırmalar
Morphometric investigations on the vertebral column of the rock partridges (Alectoris graeca) and pheasants (Phasianus colchicus)
MEHMET FATİH YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
AnatomiSelçuk ÜniversitesiAnatomi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADETTİN TIPIRDAMAZ
- İlhan Usmanbaş'ın Yaylı Dördül-70 eserinin formal ve çalış teknikleri bakımından incelenmesi
Formal analysis and playing methods of İlhan Usmanbaş's 'Yaylı Dördül-70'
CANSU GÖKAYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİÇalgı Eğitimi Ana Sanat Dalı
DOÇ. CEYLA GANİOĞLU YALÇIN
- 1950 sonrası flüt müziği ve özel efektler
After 1950? s flute music and special effects
EMİNE MERVE SEÇKİN
- Althusser'in kuramsal dönüşümleri üzerine eleştirel bir inceleme
A critical study on theoretical transformations of Althusser
SERHAT CELAL BİRDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. TÜLİN ÖNGEN