Din, gelenek ve spiritüellik bağlamında geç modern şifa arayışları: gerçek tıp hareketi örneği
Late modern healing quests in the context of religion, tradition and spirituality: the example of the true medicine movement
- Tez No: 884438
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDURRAHMAN KURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
Bu çalışmada, 21. yüzyıldan itibaren Türkiye'de ortaya çıkan ve şifa uygulamalarıyla dikkat çeken Gerçek Tıp hareketinin dinî ve spiritüel yönü incelenmektedir. Bu hareket, modern tıbbın yanı sıra modern yaşam tarzına karşı geliştirdiği tavırlarıyla da birçok insan tarafından kabul veya eleştiri konusu olmuştur. Araştırma, güncelliğini koruyan Gerçek Tıp ekolünün İslami kaynaklara ve özellikle Tıbb-ı Nebevi'ye referanslarına rağmen, uygulamaları ve söylemleriyle Yeni Çağ hareketlerinin kavramsal repertuvarından faydalandığını göstermektedir. Bu bağlamda, Gerçek Tıp ekolünün önerdiği yaşam tarzı dinî ve spiritüel perspektiften incelenirken aynı zamanda önerilen yaşam tarzının geç modern riskler karşısındaki rolü değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Karşılaştırmalı bir çerçeveye sahip araştırma, nitel durum çalışması modeline uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde sağlık, din ve sosyoloji ekseninde şekillenen kavramsal çerçeve içinde sağlığın ve bedenin sosyolojisi, modern tıbba yönelik eleştiriler, İslam geleneğinde sağlık ve tıp anlayışı ile geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin ortaya çıkışı incelenmiştir. İkinci bölümde araştırmanın temelini oluşturan yeni sosyal hareketler ve Yeni Çağ kuramsal çerçevelerinin yanı sıra Ulrich Beck'in“risk toplumu”ve Giddens'ın“geç modernite”ile modernliğin bir“ezici makine”olarak kuramsal tasviri, risk toplumunun ortaya çıkardığı alternatif tıp hareketleri ile Türkiye'de alternatif tıp hareketlerinin ortaya çıkış dinamikleri ele alınmıştır. Betimleme safhası, modern düşünceye ve modern yaşam tarzına yönelik eleştiri ve hoşnutsuzlukların insan bedeni ve sağlığı üzerinden tepkisel olarak ortaya çıkan ve benliği merkeze alan yeni düşünce ve yaşam tarzının sosyal dinamiklerinin analiziyle sürmüştür. Bu bağlamda belli bir örgütsel yapıya sahip, dinî referanslarla hareket eden yeni şifa hareketlerinin modern yaşam tarzının ortaya çıkardığı risklere karşı tepkisel hareket ederek benimsedikleri alternatif yaşam tarzının izleri araştırılmıştır. Saha araştırması safhasında ise üç katmanlı yapısıyla gevşek bir networke sahip hareketin lokomotif katmanı olan birinci halkadan toplam 24 kişiyle bireysel-derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Odak grup görüşmeleri de dâhil edildiğinde, katılan görüşmeci sayısı toplamda 75 olmuştur. Araştırmanın üçüncü ve dördüncü bölümleri, saha çalışmasından elde edilen verilerin analizine, değerlendirilmesine ve yorumlanmasına ayrılmıştır. Araştırmanın sosyokültürel ve sosyoekonomik özelliklerinin ele alındığı üçüncü bölümde hareketin ortaya çıkışı, sosyolojik arka planı, takipçilerinin karakteristik özellikleri, hareketin oluşumunda liderin karizması, Türkiye'de yayılmasının sosyal dinamikleri ve hareketin faaliyetleri analiz edilmiştir. Araştırmanın epistemolojik temeli ve dinî argümanlarının tartışıldığı dördüncü bölümde ise modernliğin getirdiği risklere karşı gelişen yeni bilinç biçimleri incelenmiş, hareketin çeşitli uygulamalarının dinî referansları ele alınmış ve Gerçek Tıp yaşam tarzının değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda, Gerçek Tıp ekolünü benimseyenler için en önemli referans kaynağı olan Tıbb-ı Nebevi, modern yaşam tarzına karşı alternatif bir yaşam sunarak“Tarih Meleği”rolünü üstlenmektedir. Tıbb-ı Nebevi'nin tam olarak yaşandığına inanılan“Asr-ı Saadet”dönemi ise retroptopik bir şekilde yeniden icat edilmiştir. Muhafazakâr kültürel ortamın içinden gelen söz konusu bireylerin, yaptıkları ibadetlere ve“sünnet”olarak pratize ettikleri uygulamalara geleneksel İslami anlayıştan farklı yeni bir anlam ve form kazandırarak bunları birer şifa uygulaması olarak yaptıkları görülmektedir. Bu yönüyle araştırma konusu olan ekol,“şifa dinleri/terapötik dinler”olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the religious and spiritual aspects of the True Medicine movement, which has emerged in Turkey since the 21st century and attracted attention with its healing practices, are examined. This movement has been accepted or criticized by many people with its attitudes towards the modern lifestyle as well as modern medicine. The research shows that the True Medicine school, which remains up-to-date, benefits from the conceptual repertoire of New Age movements with its practices and discourses, despite its references to Islamic sources and especially Prophetic Medicine. In this context, the lifestyle recommended by the True Medicine school is examined from a religious and spiritual perspective, while at the same time, the role of the recommended lifestyle against late modern risks is tried to be evaluated. The research, which has a comparative framework, was conducted in accordance with the qualitative case study model. In the first part of the research, the sociology of health and the body, criticisms of modern medicine, the understanding of health and medicine in the Islamic tradition, and the emergence of traditional, complementary and alternative treatment methods were examined within the conceptual framework shaped on the axis of health, religion and sociology. In the second part, in addition to the new social movements and New Age theoretical frameworks that form the basis of the research, Ulrich Beck's“risk society”and Giddens's“late modernity”and the theoretical depiction of modernity as an“oppressive machine”, alternative medicine movements that emerged from the risk society, The emergence dynamics of alternative medicine movements in Turkey are discussed. The description phase continues with the analysis of the social dynamics of the new thought and lifestyle that emerges as a reaction to the criticism and dissatisfaction towards modern thought and modern lifestyle through the human body and health and centers on the self. In this context, the traces of the alternative lifestyle adopted by the new healing movements, which have a certain organizational structure and act with religious references, by acting reactively against the risks posed by the modern lifestyle, are being investigated. During the field research phase, a total of 24 individual-in-depth interviews were conducted from the first ring, which is the locomotive layer of the movement, which has a loose network with a three-layer structure. When focus group interviews were included, the number of interviewees participating was 75 in total. The third and fourth parts of the research focus on examining, evaluating and interpreting the data obtained from the field study. In the third part, where the sociocultural and socioeconomic characteristics of the research are discussed, the emergence of the movement, its sociological background, the characteristic features of its followers, the charisma of the leader in the formation of the movement, the social dynamics of its spread in Turkey and the activities of the movement are analyzed. In the fourth chapter, where the epistemological basis and religious arguments of the research are discussed, new forms of consciousness developing against the risks brought by modernity are examined, the religious references of various practices of the movement are discussed, and the True Medicine lifestyle is evaluated. In this context, Medicine of the Prophet, which is the most important reference source for those who follow the True Medicine school, plays the role of the“Angel of History”as an alternative life to the modern lifestyle for these individuals. The“Age of Bliss”period, in which it is believed that Medicine of the Prophet was fully experienced, is being reinvented in a retroptopic way. It is seen that these individuals, who come from a conservative cultural environment, give a new meaning and form to the prayers they perform and the practices they practice as“sunnah”, different from the traditional Islamic understanding, and perform them as healing practices. In this respect, the school that is the subject of research will be evaluated as“healing religions/therapeutic religions”.
Benzer Tezler
- Din, gelenek ve modernlik arasında iktisadi hayat ve başarı: Kayseri'de küçük ve orta ölçekli işletme sahipleri üzerine bir çalışma
Economic life and achievement between religion, tradition and modernization: Study on small and medium size enterprises in Kayseri
ESRA ASLAN TOPRAK
- Gelenek, din ve değişim: Yozgat-Uzunlu örneği
Tradition, religion and social change: The example of Yozgat-Uzunlu
TURGAY KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULVAHAP TAŞTAN
- Din, gelenek ve modernleşme bağlamında medrese kültürü ve toplum
The culture of madrasa and society in the context of religion, tradition and modernity
AYHAN ERCÜMENT
- Gümüşhane ili Kelkit ilçesi Akdağ köyü Alevilerinin gelenek ve görenekleri
Traditions and customs of Akdag village Alevis in Gümüşhane province Kelkit district
ONUR GÜNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN AKÇAM
- Paul Ricoeur'de geleneğin dini düşüncenin teşekkülündeki rolü
The role of the religious thoughter thanks in the Paul Ricoeur
SELİN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ÇETİNTAŞ