Cognitive reflection and religiosity: A test of two models
Bilişsel stil ve dini inanç: İki modelin testi
- Tez No: 885081
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ONURCAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Kadir Has Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
İnsanların evrimleşmiş bilişsel yapısının dini inançlar için sezgisel bir bilişsel temel oluşturduğu savunulmaktadır. İkili İşlem Modeli (İİM) derin düşünmeye daha yatkın bireylerin dini inançlarının azalması gerektiğini öne sürmektedir. Bu doğrultuda, önceki araştırmalar derin düşünme ile dini inanç arasında büyük oranda tutarlı olarak negatif bir ilişki olduğunu göstermiştir. Bir başka model olan Dışavurumcu Rasyonalite Modeli (DRM), derin düşünmenin kimlik koruyucu bir işlevi olduğunu öne sürmektedir. Bir konuyu sosyal kimlikleriyle ilgili olarak görenler, bu konuda sahip oldukları görüşlerini güçlendirmek için derin düşünmeyi kullanabilirler. Mevcut literatürde İİM büyük destek görmüş olmasına rağmen önceki çalışmalar hem İİM'yi hem de DRM'yi test etmek için kimlik gruplarını eşit şekilde temsil eden bir örneklemden veri toplamamıştır. Bu çalışmada, bu sınırlamanın üstesinden gelmek için hem dindar (n = 580) hem de inançsız (n = 594) Amerikan katılımcılardan veri topladık ve çeşitli derin düşünme ölçümleri kullandık. Hem İİM hem de DRM'nin öngörülerini test etmek adına bu ölçümlerin Tanrı'ya inanç ve evrime inançsızlıkla ilişkilerini inceledik. Örneklemimizin tamamında, tüm derin düşünme ölçümleri Tanrı'ya inanç ve evrime inançsızlıkla negatif korelasyon göstermiştir. Bununla birlikte, örneklemi dindarlar ve inançsızlar olarak ikiye ayırdığımızda bazı negatif korelasyonların dindarlar için daha zayıf olduğu gözlemlenmiştir; bu da DRM'yi desteklemektedir. Genel olarak, sonuçlarımız ağırlıklı olarak İİM'nin açıklamasını desteklemektedir ve DRM'nin öngörüleri de örneklemimizde tespit edilebilir görünmektedir.
Özet (Çeviri)
It is argued that the evolved cognitive structure of humans forms an intuitive cognitive basis for religious beliefs. The Dual-process Model (DPM) of religious belief posits that individuals more prone to use reflection should show decreased religious belief. In line with that, previous research has consistently demonstrated a negative relationship between reflective thinking and religious belief. Another model, the Expressive Rationality Model (ERM), suggests that reflection serves an identity-protective function. Individuals who perceive a topic as relevant to their social identity might use reflection to reinforce their beliefs about that topic. Despite the substantial support for the DPM in current literature, previous studies have not recruited a sample of identity groups that are equally represented to test both the DPM and the ERM. In this study, we recruited a large number of both religious believers (n = 580) and non-believers (n = 594), who were all American adults, to overcome this limitation. We used various measures of cognitive reflection to test the predictions of both models, investigating the relationship between these measures and belief in God and disbelief in evolution. In our full sample, all measures of reflection were negatively correlated with religious belief and disbelief in evolution. However, when the sample was divided into believers and non-believers, some negative correlations were observed to be significantly weaker for believers, which supports the ERM. Overall, our results mainly support the DPM's explanation, and the predictions of the ERM also appear to be detectable in our sample.
Benzer Tezler
- The impact of design aesthetics, personality traits, and cognitive reflection on perceived usability, privacy, trust and customers loyalty
Tasarım estetiği, kişilik deneyimleri ve algılanan kullanılabilirlik, gizlilik, güven ve müşteri sadakatı üzerine bilişsel yansımalar
OLABODE FELIX AKINYEMI
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Bilgi ve Belge YönetimiAtılım ÜniversitesiBilişim Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SACİP TOKER
- The differences in behavioral finance biases based on college students' cognitive reflection: Example of Ankara
Üniversite öğrencilerinin bilişsel yansımalarına dayalı davranışsal finans önyargılarındaki farklılıklar: Ankara örneği
NURBANU KURTULMUŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
BankacılıkAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL AKAY ÜNVAN
- Yalan haber değerlendirmelerinde sistem düzeyinde duyguların rolü
The role of individuals' system level emotions in evaluating fake news
SÜMEYYE AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ERSİN KUŞDİL
- Intuitive and reflective foundations of free will and scientific determinism
Özgür irade ve bilimsel belirlenimciliğin sezgisel ve bilişsel yansımayaya dayalı kökenleri
BERKE AYDAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiKadir Has ÜniversitesiSosyal ve Beşeri Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONURCAN YILMAZ
- Majör depresyonda psikoz benzeri yaşantılar ile bu yaşantıların içgörü ve kendine yansıtma ile ilişkisi
Psychosis like experiences and their relationship with insight and self-reflection in major depression
OĞUZHAN HERDİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ ERKAN BERKSUN