Türk müziğinde yeni tını arayışları: Bağlamanın teknik ve tınısal özelliklerini taşıyan çalgılar
The search for new timbre in Turkish music: the technical and tonal characteristics of the baglamamoving instruments
- Tez No: 885764
- Danışmanlar: DOÇ. BAHADIR ÇOKAMAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Sanayinin gelişmesi ve ham maddeye daha kolay ulaşılabilme imkânı diğer tüm alanlarda olduğu gibi müzikte ve dolayısıyla bağlama çalgısında da değişimi tetiklemiştir. Bağlama çalgısında tel olarak kullanılan bağırsak, at kuyruğu kılı vb. teller, yerini tını olarak farklı daha gür sesli ve gerilime daha dayanaklı çelik tellere bırakmış, küreselleşen dünya insanların sosyal ve kültürel etkileşimini hızlandırmıştır. Kırsalda yaşayan ve daha sonra kente göç etmiş bir icracının, ozan-âşık ve ya mahalli sanatçının maruz kaldığı; çevresel faktörlerin farklılığı, kentin kozmopolit olanaklarından yararlanma imkânı, kent ve kırsalın gündelik yaşantısında karşılaşılan, esin kaynağı olması muhtemel duysal uyarıcıların farklılığı, medya araçlarının ve kullanım alanlarının yaygınlaşması ile hız kazanan kültürel ve sanatsal etkileşimler, teknoloji gibi birçok faktör, yapılan müziği ve de bunun yanında önemli oranda bağlama çalgısını da form, yapı, ve melodi yönünden bir değişim içine sürüklemiştir. Bu da bağlama çalgısının teknik ve tınısal özelliklerini taşıyan yeni çalgıların tasarlanmasını ihtiyaç kılmıştır. Bu bağlamda kültürel küreselleşmenin de etkisiyle tasarlanan çalgılarda, senkretik/melez formların da ortaya çıktığı görülmektedir. Çalışmamızda yer verdiğimiz çalgıların, farklı kültürlerin müzikal ifade araçları olan çalgılarla, bağlama çalgısının senkretik ilişkisi yanında, Anadolu müziğinin müzikal ifadesinde kullanılan farklı çalgıların bağlamayla senkretik ilişkisi ve etkileşimi de görülmektedir. Ayrıca çalışmamıza konu olan çalgıları tasarlayan ve yapan kişilerin aynı zamanda icracı olmaları, bu çalgıların organoloji ve icra pratikleri bakımından aynı anda incelenmesine olanak sağlamıştır. Geleneksel halk müziğini ifade etmede en önemli çalgıların başında geldiği düşünülen bağlama çalgısı, zamanla farklı türdeki ezgileri de kendi tını ve icra pratikleri içerisinde seslendirmeye başlamış, önceleri sadece söze eşlik eden bir eşlik çalgı kimliğinden sıyrılıp zamanla kendi icra potansiyeline kavuşmuş ve solo bir çalgı haline gelmiştir. Bu değişim süreci bazen icra tekniğinde bazen tınısal özellikte bazen de form ve yapıda bağlamayı etkilemiştir. Teknolojinin sürekli gelişmesi, dünya üzerindeki kültürel ve müzikal yapıya bunun yanında farklı çalgı ve icra tekniklerine ulaşmayı daha kolay kılmaktadır. İcracıların, bağlamada farklı türlerdeki ezgileri icra etmek isteme çabaları çalgıda yapısal, ezgisel ve icra özellikler bakımından farklı ihtiyaçlar doğurmuş bu da bağlamanın form ve tınısal özelliklerinden yararlanılarak yeni çalgılar tasarlama ihtiyacını doğurmuştur. Çalışmamızda yer verdiğimiz çalgılarda görüleceği üzere, bazen solo bir çalgıya evrilen bağlama bazen hem ezgiyi hem de armoniyi aynı çalgı üzerinde eş zamanlı olarak icra edebilmeye olanak sağlayan bir çalgıya evrilmiştir. Bazen bas gitar tınılarını bazen de elektrogitar tınılarını bünyesinde barındıran çalgılara evrilen bağlama, tüm bu yapısal, ritmik ve melodik özellikleri halk müziği ezgisel yapısından ve bağlama çalgısının gelenekteki icra pratiklerinden yararlanarak sağlamıştır. Çalışmada yer verilen çalgıların, bağlamanın dünya müziği içerisinde yer bulabileceğini ve farklı müzik türlerine cevap verebilecek icra pratiklerine sahip olduğunu göstermek adına önem arz ettiği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra icracı, çalgı yapımcısı, tüm ilgili kişiler ve de alana da katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
The development of industry and easier access to raw materials have triggered change in music and therefore in the bağlama instrument, as in all other fields. The strings such as gut, horsetail hair etc. used as strings in the bağlama instrument have been replaced by steel strings, which are different in timbre, louder in sound and more resistant to tension, and the globalizing world has accelerated the social and cultural interaction of people. What a performer, bard-minstrel or local artist who lived in the countryside and later migrated to the city was exposed to; Many factors such as the diversity of environmental factors, the opportunity to benefit from the cosmopolitan opportunities of the city, the diversity of sensory stimuli encountered in the daily life of urban and rural areas that are likely to be a source of inspiration, cultural and artistic interactions that have accelerated with the widespread use of media tools and areas of use, and technology, affect the music made and the music produced. It has brought the baglama instrument into a significant change in terms of form, structure and melody. This necessitated the design of new instruments that have the technical and timbral features of the baglama instrument. In this context, it is seen that syncretic/hybrid forms also emerge in instruments designed with the influence of cultural globalization. In addition to the syncretic relationship between the baglama and the instruments that are instruments of musical expression of different cultures, the instruments we included in our study also show a syncretic relationship and interaction between the baglama and different instruments used in the musical expression of Anatolian music. In addition, the fact that the people who designed and made the instruments subject to our study were also performers made it possible to examine these instruments simultaneously in terms of organology and performance practices. The bağlama instrument, which is considered to be one of the most important instruments in expressing traditional folk music, has started to perform different types of melodies in time within its own timbre and performance practices, and has become a solo instrument, which has been stripped of its identity as an accompaniment instrument that only accompanies the lyrics, and has gained its own performance potential over time. This process of change has affected the baglama, sometimes in performance technique, sometimes in timbre, and sometimes in form and structure. The continuous development of technology makes it easier to access the cultural and musical structure of the world, as well as different instruments and performance techniques. The efforts of the performers to perform different types of melodies on the baglama have created different needs in terms of structural, timbral and technical features of the instrument, which has led to the need to design new instruments by utilizing the technical and timbral features of the baglama. As can be seen in the instruments we have included in our study, the bağlama, which sometimes evolved into a solo instrument, has sometimes evolved into an instrument that allows both melody and harmony to be performed simultaneously on the same instrument. The bağlama, which has evolved into instruments that sometimes incorporate the timbres of the bass guitar and sometimes the timbres of the electric guitar, has provided all these structural, technical and timbral features by utilizing the melodic structure of folk music and the performance practices of the bağlama instrument in the tradition. It is thought that the instruments we included in the study are important to show that baglama can find a place in world music and that it has performance practices that can respond to different types of music. In addition, it is thought that it will contribute to the performer, instrument maker, all relevant people and the field.
Benzer Tezler
- Ud'da geleneksel icra tekniğinin eğitimi üzerine bir çalışma
A Study on teaching traditional performance techniques in 'ud'
ELİF SENEM GÖRÇİZ
- Türk müziği kemanın 4 ses (Kız neyi) icrasında yegâh kararlı makamların oktava çıkma zorunluluğu hakkındaki çözüm önerileri
Solution offers on the necessity for yegâh mode to reach oktave in the 4 note (Kız ney) playing form of Turkish music violin
AYSUN ÇETİNER BOŞNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Okan ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN KÖRÜKÇÜOĞLU
- TRT Türk halk müziği repertuvarında bulunan, eserlerin sesle icra bakımından incelenmesi. (Gaziantep-Kerkük örneği)
Investigation of the works of the TRT Turkish Folk Music in theRepertoire from the execution of the execution. (Gaziantep-Kerkük sample)
İLKER GÖKKAYA
- Alevi müziği: Bilgi, iktidar ve etik eksenleri üzerinden inşâ edilen bir müzikâl kimlik
Alevi music: A musical identity constructed through the axes of knowledge, power, and ethics
İSMAİL GÜNGÖR
Doktora
Türkçe
2024
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU