Türk müziğinde çağdaş vokal teknikleri bağlamında belt-twang analizi ve egzersiz önerileri
Contemporary vocal techniques in turkish music: an analysis of belt-twang and proposed exerci̇ses
- Tez No: 966630
- Danışmanlar: PROF. NESİBE ÖZGÜL TURGAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Günümüzde ses kayıt imkanlarındaki teknolojik gelişmeler ve çağdaş ses eğitim tekniklerinin yaygınlaşmasıyla birlikte ses eğitimi teknikleri daha bilimsel, sistematik ve ölçülebilir yöntemlerle desteklenmeye başlanmıştır. Türk müziği ses eğitiminde formant analizi, harmonik inceleme, spektrogram değerlendirmesi gibi bilimsel ve analitik bakış açılarıyla vokal tekniklerin birleştirilmesi, Türkçe alan-yazında henüz bakir araştırma alanlarıdır. Ses eğitiminde farklı bakış açısı oluşturma doğrultusunda, bu tez çalışması Türk müziği icracılığında belt ve twang gibi çağdaş vokal tekniklerinin akustik analizi üzerine ilk örneklerden biri olması sebebiyle literatürde örnek teşkil edecek bir öncü çalışmadır. Bu tez çalışmasının amacı, seçilen örnek kayıtlar üzerinden Türk müziğinin ses estetiğini, çağdaş ses biliminde kabul gören Estill Vokal Tekniği ile buluşturarak, kapsayıcı, yenilikçi ve uygulanabilir bir bakışı açısını akademik çerçevede sunmaktır. Böylece; çağdaş vokal eğitiminin evrensel modelleri bağlamında, geleneksel ses icralarının teknik boyutlarını açığa çıkarmak ve çağdaş vokal tekniklerle olan ilişkisini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada; nitel araştırmaya dayalı yöntemlerin yanı sıra, bilinirliği yüksek 6 icracıdan -B.Sıdkı Sezgin, Bekir Ünlüataer, Bedia Akartürk, Dilek Türkan, Ümit Tokcan, Rıza Yağız- seçilmiş ses kayıtlarının, Audacity programı aracılığıyla incelenen akustik kayıtlar, orijinal şarkıların vokal kanallarının müzikten ayrıştırılması yoluyla elde edilmiştir. Bilimsel temellere dayanan Estill Ses Eğitimi içerisinde yer alan twang ve belt kalitelerinin Türk Müziği ses icracılığında uygulanabilirliğini analiz edilerek; ses üretimi üzerindeki etkileri, tını kalitesi ve performans açısından değerlendirilmiştir. Akustik analizler sırasında Voiceprint Plus programı ile Estill ses modeline göre belt ve twang tekniklerinin Türk müziği icrasındaki kullanımına odaklanılarak, diğer çağdaş vokal teknikler kapsam dışı bırakılmıştır. Tezin sınırlılıkları bakımından özellikle, Türk müziği icrasında yoğun biçimde kullanılan larenks hareketlerinin eserden esere farklılık göstermesi, daha gelişmiş görüntüleme ve ölçüm tekniklerinin (örneğin: EGG, MRI gibi sistemlerin) kullanılamaması, analizlerin fizyolojik yönünü sınırlamıştır. Çalışmada seçilen özgül kayıtlar farklı dönemlerde ve çeşitli kayıt ortamlarında alınmış olup; mikrofon kalitesi, stüdyo akustiği ve dijital kayıt standartlarında homojenlik sağlanamamıştır. Bu durum, akustik analiz sonuçlarını etkileyebilecek dışsal faktörler arasında yer almaktadır. Analizlerde kullanılan her bir ses kaydından yalnızca yaklaşık 10-30 saniyelik bölümler analiz edilmiş olup; seçilen kısımlar icraların tamamını yansıtmamaktadır. Tüm sınırlılıklar doğrultusunda seçilen eserlerin formu, icracıların bireysel ses rengi, teknik donanım, yaş, eğitim geçmişi ve performans tarzı gibi değişkenler göz ardı edildiğinden analizde karşılaştırmalı ve standartlaştırılmış yorum yapmaktan kaçınılmıştır. Analizler ile elde edilen verilerde, Türk müziği icrasında twang tınısının, özellikle oral rezonans temelli icralarda“parlaklık”ve“projeksiyon”yaratmak için sıklıkla doğal olarak ortaya çıktığı görülür. Belt tekniği ise, Türk müziği repertuvarındaki -bozlak ve gazel örneklerindeki gibi- dramatik, güçlü ve oldukça tiz pasajlarda doğal olarak beliren bir teknik olsa da seçilen icralarda gözlemlenen belt tekniğinin farkında olmadan, meşk deneyimleri ile uygulandığı düşünülmektedir. Çalışmanın sonuçları bakımından; modern vokal ses tekniklerinin sadece klasik ya da çağdaş ses eğitimi bağlamında değil; Türk Müziği gibi köklü geleneksel sistemler içinde de ses eğitimi bakımından işlevsel ve dönüştürücü bir rol oynayabileceği umulmaktadır. Seçilen icra bölümlerinin Estill modeline göre analizinde,oral-nazal twang ve belt kalitesini gösteren sonuçlar gözlemlenmiştir. Bekir Ünlüataer ve Dilek Türkan Konuşma (Speech) mix+hafif twang kalitesi; Bedia Akartürk, Bekir Sıtkı Sezgin, Ümit Tokcan ve Rıza Yağız'ın icralarında belt kalitelerine belirgin olarak yer verdikleri sonucuna varılmıştır. Çalışmada, Türk müziğindeki geleneksel vokal estetiği içinde twang ve belt tekniklerinin varlığının tespitinin ardından genç nesil icracılara daha sağlıklı ve sürdürülebilir ses kullanımı sağlamak; hatalı alışkanlıkları düzeltebilmek, yeni davranış modeli geliştirebilmek için karekodlarla destekli egzersizler ve teknik önerilerde bulunulmuştur. Bu kapsamda geliştirilen egzersizler; belt ve twang tekniklerini Türk müziğine uyarlamayı hedefleyen, öğrenci odaklı, somut, kademeli ve fizyolojik temelli egzersiz önerileridir. Çalışmada yer alan egzersizler hem Estill modeline hem de Türk müziği melismatik yapısına uyum sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Bu yönüyle çalışma, sadece teorik değil, aynı zamanda uygulayıcılar için pedagojik bir rehber niteliğinde uygulanabilir.
Özet (Çeviri)
With the technological advancements in sound recording and the widespread adoption of contemporary voice training techniques, voice pedagogy has increasingly been supported by more scientific, systematic, and measurable methods. In Turkish music vocal training, the integration of scientific and analytical approaches—such as formant analysis, harmonic examination, and spectrogram evaluation—with vocal techniques remains a largely unexplored research field in the Turkish literature. In this regard, the present thesis is one of the pioneering studies in the acoustic analysis of contemporary vocal techniques such as belt and twang within Turkish music performance, thereby serving as a reference for future research aiming to offer a novel perspective in voice pedagogy. The aim of this thesis is to present, within an academic framework, a comprehensive, innovative, and applicable perspective that bridges the vocal aesthetics of Turkish music with the Estill Voice Training model, which is widely recognized in contemporary voice science, based on selected sample recordings. In doing so, it seeks to reveal the technical aspects of traditional vocal performances in the context of universal models of contemporary vocal pedagogy and to explore their relationship with modern vocal techniques. In addition to qualitative research methods, the study analyzes acoustic data obtained from selected recordings of six highly recognized performers—B. Sıdkı Sezgin, Bekir Ünlüataer, Bedia Akartürk, Dilek Türkan, Ümit Tokcan, and Rıza Yağız—whose vocal channels were isolated from the original songs using the Audacity software. The applicability of twang and belt qualities, as defined in the scientifically grounded Estill Voice Training model, to Turkish music performance was examined, with evaluations made in terms of their effects on voice production, timbre quality, and performance. During the acoustic analyses, the Voiceprint Plus software was employed, focusing specifically on the use of belt and twang techniques in Turkish music performance according to the Estill model, while other contemporary vocal techniques were excluded from the scope. In terms of limitations, the physiological aspect of the analysis was restricted due to the variability of laryngeal movements—widely used in Turkish music performance—from piece to piece, and the unavailability of advanced imaging and measurement tools such as EGG or MRI. The selected recordings were obtained in different periods and under various recording conditions; thus, homogeneity in microphone quality, studio acoustics, and digital recording standards could not be achieved, constituting external factors that may have influenced the acoustic analysis results. Only 10–30-second excerpts from each recording were analyzed, meaning the selected sections do not represent the performances in their entirety. Furthermore, factors such as the form of the selected works, the individual timbre of the performers, their technical skills, age, educational background, and performance style were not considered in the analysis; therefore, comparative or standardized interpretations were deliberately avoided. The data obtained from the analyses indicate that twang timbre naturally emerges, particularly in oral resonance-based performances, to create“brightness”and“projection”in Turkish music singing. While the belt technique also appears naturally in dramatic, powerful, and high-pitched passages—such as in bozlak or gazel repertoire—it is believed that in the selected performances, the observed belt usage was applied unconsciously through meşk (traditional oral transmission) experiences. In conclusion, the study suggests that modern vocal techniques can play a functional and transformative role not only in classical or contemporary voice training contexts but also within deeply rooted traditional systems such as Turkish music. According to the Estill model analysis of the selected performance excerpts, instances of both oral–nasal twang and belt qualities were observed. Bekir Ünlüataer and Dilek Türkan displayed a speech mix with light twang, whereas Bedia Akartürk, Bekir Sıdkı Sezgin, Ümit Tokcan, and Rıza Yağız demonstrated pronounced belt qualities. Following the identification of twang and belt techniques within the traditional vocal aesthetics of Turkish music, the study proposes QR code-supported exercises and technical recommendations aimed at providing younger performers with healthier and more sustainable voice use, correcting faulty habits, and fostering new behavioral models. These exercises are student-centered, concrete, progressive, and physiologically grounded, designed to adapt belt and twang techniques to Turkish music. They are structured to align with both the Estill model and the melismatic nature of Turkish music. In this respect, the study not only offers theoretical insights but also serves as a pedagogical guide that is practically applicable for performers.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi çağdaş Türk vokal repertuvarının ilk elli yılına bir bakış ve bu bağlamda seçilmiş üç eserin incelenmesi
A view on the first fifty years of the contemporary Turkish vocal repertory of the Republic Period and the analysis of three works chosen within this context
MEHMET KORHAN İLGAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MüzikHacettepe ÜniversitesiKompozisyon, Koro ve Orkestra Şefliği Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ TURGAY ERDENER
- A comparative analysis of Ashik Saz and Ashik Music in West and East Azerbaijan provinces of Iran
İran'ın Batı ve Doğu Azerbaycan bölgelerindeki Aşık Sazı ve Aşık Müziği'nin karşılaştırmalı incelemesi
FARHAD SHIDFAR
Doktora
İngilizce
2015
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. EROL PARLAK
- An evaluation of the art songs for soprano voice by Turkish composers of the Early Republican period in a vocal technique perspective
Erken Cumhuriyet dönemi Türk bestecilerinin soprano ses için yazdığı şarkıların şan tekniği açısından incelenmesi
ALİN YAĞCIOĞLU
Doktora
İngilizce
2024
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA ÖZGEN ÖZTÜRK