Silisözü Havzası'nda buğday ve ayçiçeği yetiştiriciliği için arazi uygunluğunun analitik hiyerarşi süreci ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile belirlenmesi
Determination of land suitability for wheat and sunflower cultivation in Silisözü Basin using analytic hierarchy process and Geographic Information Systems (GIS)
- Tez No: 885826
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ORHAN METE KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Bu araştırmada, Silisözü Havzası'nda buğday ve ayçiçeği yetiştiriciliği için arazi uygunluğunu belirlemek amacıyla Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) süreçleri kullanılmıştır. Çalışma, toprak ve topografya veri tabanlarını kullanarak çok kriterli karar verme sürecine odaklanmıştır. Toprak veri tabanı, pH, EC, organik madde içeriği (OM), tekstür, kireç oranı ve toprak verimlilik indeksi (SFI) faktörlerini içermekteyken, topografik veri tabanı eğim, bakı ve derinlik parametrelerinden oluşturulmuştur. AHP sürecinde, buğday için en önemli üç parametre sırasıyla derinlik (2,48), EC (1,98) ve eğim (1,58) olarak belirlenirken, ayçiçeğinde ise derinlik (3,65), eğim (2,56) ve EC (1,30) en önemli parametreler olarak hesaplanmıştır. FAO arazi uygunluk sınıflarına göre, Silisözü Havzası'nda buğday için tarıma çok uygun (S1) alanlar %18,73'ü, orta derecede uygun (S2) alanlar %41,49'u ve az uygun (S3) alanlar ise %39,76'sını oluşturmuştur. Ayçiçeği yetiştiriciliği için tarımsal açıdan uygun olmayan sınıf belirlenmemiş olup, tarımsal açıdan uygun sınıfların dağılımı şu şekildedir: tarıma çok uygun (S1) alanlar %18,22, orta derecede uygun (S2) alanlar %35,16 ve en çok alan kaplayan az uygun (S3) sınıfı %46,60 olarak belirlenmiştir. Sonuçlar, buğday ve ayçiçeği yetiştiriciliği için toprak derinliği, EC değeri ve arazi eğiminin kritik faktörler olduğunu göstermiştir. Bu bilgiler, uygun tarım bölgelerinin belirlenmesi ve tarım uygulamalarının planlanması için önemlidir. Elde edilen sonuçlar ışığında bazı önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study utilzed the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Multicriteria Decision Making (MCDM) processes to determine land suitability for wheat and sunflower cultivation in the Silisözü Basin. The research focused on a multicriteria decision-making process using soil and topography databases. The soil database comprised factors such as pH, EC, Organic Matter (OM), Texture, Lime, and Soil Fertility Index (SFI), while the topographic database included parameters like slope, aspect, and depth. In the AHP process, for wheat, the three most significant parameters were identified as depth (2.48), EC (1.98), and slope (1.58), while for sunflower, depth (3.65), slope (2.56), and EC (1.30) were found to be the most prominent parameters. According to the FAO land suitability classes, the Silisözü Basin exhibited the following distribution for wheat: highly suitable (S1) areas comprised 18.73%, moderately suitable (S2) areas comprised 41.49%, and less suitable (S3) areas comprised 39.76%. No class was determined as unsuitable for agricultural purposes for sunflower cultivation. For sunflower cultivation, the distribution of suitable agricultural classes was as follows: highly suitable (S1) areas covered 18.22%, moderately suitable (S2) areas covered 35.16%, and the most extensive coverage was the less suitable (S3) class, representing 46.60%. The results highlighted that soil depth, EC value, and terrain slope are critical factors for wheat and sunflower cultivation. These findings are crucial for identifying suitable agricultural regions and planning agricultural practices. Additionally, the study provided some recommendations based on the obtained results.